Cơn ác mộng của Meta: Người dùng hàng ngày giảm, lợi nhuận lao dốc, đối thủ TikTok mạnh lên như vũ bão

Giữa lúc Meta, công ty mẹ của Facebook, bị thổi bay 200 tỷ USD giá trị, Mark Zuckerberg, CEO Facebook, đổ lỗi việc lợi nhuận và người dùng giảm sút do một đối thủ: TikTok.

"Vấn đề là TikTok đã trở thành một đối thủ quá lớn và vẫn tiếp tục tăng trưởng với tốc độ nhanh dù số lượng người dùng đã rất lớn", Mark Zuckerberg chia sẻ trong một cuộc trao đổi với các nhà phân tích hôm 2/2. "Mặc dù chúng tôi cũng tăng trưởng khá nhanh, chúng tôi cũng có một đối thủ có tốc độ tăng trưởng nhanh không kém", ông nhấn mạnh.

Mark Zuckerberg chia sẻ các thông tin nói trên trong bối cảnh Meta, công ty mẹ của Facebook, đưa ra cảnh báo rằng quý hiện tại có thể là khoảng thời gian tăng trưởng chậm nhất trong lịch sử hãng này. Phố Wall phản ứng "dữ dội" trước thông tn này. Giá cổ phiếu Facebook đã giảm tới 20%, tương đương mức giảm giá trị vốn hoá lớn nhất từng ghi nhận trong một ngày đối với một công ty.

TikTok không phải nỗi lo ngại duy nhất của các nhà đầu tư về Meta. Meta đã mất gần 10 tỷ USD doanh thu kể từ khi Apple áp dụng các thay đổi liên quan đến riêng tư và bảo mật trên iOS khiến mô hình kinh doanh vốn phụ thuộc lớn vào quảng cáo trúng đích vị ảnh hưởng nặng nề. Bên cạnh đó, các yếu tố vĩ mô như lạm phát và đứt gãy chuỗi cung ứng cũng ảnh hưởng đến ngân sách của các nhà quảng cáo.

Các scandal liên quan đến riêng tư, bảo mật của Facebook cũng khiến nhiều người dùng bất mãn. Nhiều người dùng trẻ chuyển sang sử dụng TikTok, ứng dụng video ngắn của ByteDance. Lần đầu tiên kể từ khi Meta trở thành một công ty đại chúng, số lượng người dùng hoạt động hàng ngày trên hệ sinh thái ứng dụng của nó giảm nhẹ trong khi số lượng người dùng hoạt động hàng tháng gần như đi ngang.

"Đây là một trong những bản cáo cáo hoạt động gây sốc nhất trong 27 năm sự nghiệp của tôi. Điều này thật điên rồ", Rich Greenfield, đối tác tại công ty tư vấn LightShed, chia sẻ. "Không ai kỳ vọng điều này. Không còn cách nào để phản ứng lại điều này ngoài thực tế rằng Facebook đang đối mặt với đe doạ lớn từ TikTok".

Mối đe doạ này đến giữa lúc Mark Zuckerberg đang muốn đa dạng hoá nguồn doanh thu của Meta bên cạnh mảng quảng cáo. Dự án tiền mã hoá của Meta dường như đã thất bại sau khi vấp phải nhiều trở ngại về mặt điều hành.

Hiện tại, tập trung lớn của Meta dành cho metaverse, một "vũ trụ ảo" được tạo ra nhờ các công nghệ như thực tế ảo hay thực tế mô phỏng. "Facebookđang buộc phải xây dựng một thứ mà chúng ta sẽ không được chứng kiến cho đến khi nó thành hình nhiều chục năm tới", Greenfield nói.

Facebook từng củng cố vị thế của mình ở mảng mạng xã hội bằng cách thâu tóm nhiều đối thủ lớn như Instagram hay WhatsApp. Trong khi đó, các đối thủ của hãng như Reddit hay Twitter không thực sự tạo được ảnh hưởng lớn ở mảng quảng cáo vì không có dữ liệu người dùng chi tiết như Facebook.

Dù vậy, thay đổi liên quan đến iOS của Apple là "cơn ác mộng" với mô hình kinh doanh của Meta. Điều này hoàn toàn trái ngược với mảng quảng cáo của Google khi đón nhận nhu cầu tăng vọt.

Một số nhà phân tích cho rằng Google được hưởng lợi một cách gián tiếp từ chính những thay đổi mà Apple đưa ra. Mảng quảng cáo tìm kiếm, nguồn doanh thu chính của Facebook, không phụ thuộc nhiều dữ liệu thu thập từ các thiết bị của Apple. Điều này đồng nghĩa với việc các nhà quảng cáo có xu hướng chuyển ngân sách quảng cáo từ Facebook sang cho Google.

Trước đó, một báo cáo của Forrester cho thấy lượng sử dụng TikTok hàng tuần vượt qua Instagram đối với người dùng từ 12 đến 17 tuổi trong năm 2021 tại Mỹ.

Meta đang cố gắng sao chép TikTok với tính năng video ngắn tương tự có tên Reels. Năm ngoái, Mark Zuckerberg khẳng định Meta sẽ "thay đổi để ưu tiên phục vụ người dùng trẻ" bằng cách đưa Reels thành một phần trung tâm trong trải nghiệm sản phẩm Facebook.

FT nói rằng thay đổi nói trên đồng nghĩa với việc Meta chuyển đổi sang một mô hình kinh doanh kém lợi nhuận hơn vì quảng cáo trong video mang lại ít lợi nhuận hơn quảng cáo trong News Feed hay trên Stories.

"Mặc dù video có lợi nhuận chậm hơn, chúng tôi tin rằng video dạng ngắn sẽ kiếm được nhiều tiền hơn như News Feed hay Stories hơn là giống như Facebook Watch", Mark Zuckerberg nói. Facebook Watch là tính năng video thời lượng dài của Facebook. Tính năng này bị coi là một thất bại.

Trong dài hạn, Mark Zuckerberg ưu tiên kế hoạch liên quan đến metaverse hơn là các mảng kinh doanh truyền thống. Năm ngoái, Mark Zuckeberg thừa nhận khoản đầu tư vào metaverse "sẽ không mang lại lợi nhuận trong tương lai gần" nhưng ông khẳng định metaverse sẽ là công nghệ kế nhiệm internet di động và sẽ mang lại hàng tỷ USD doanh thu thương mại mỗi ngày.

Đây là lần đầu tiên Facebook báo cáo tình hình kinh doanh của bộ phận Facebook Reality Labs. Đây là bộ phận chịu trách nhiệm cho mảng thực tế ảo, thực tế mô phỏng và metaverse của Meta. Số liệu mới nhất cho thấy Facebook Reality Labs ghi nhận 2,3 tỷ USD doanh thu trong năm 2021 nhờ doanh số tăng trưởng của Oculus VR. Tuy nhiên, Facebook Reality Labs vẫn lỗ tới 10,2 tỷ USD.

"Các nhà đầu tư sẽ quan sát những con số này kỹ càng vì nó là dấu hiệu đầu tiên cho thấy tương lai lợi nhuận của metaverse", Tom Johnson, giám đốc kỹ thuật số toàn cầu của Mindshare Worldwide, nói.