Chuyên gia: Lạm phát năm nay chỉ quanh mức 3% do thuế đối ứng làm thất nghiệp gia tăng, giảm sức mua

Theo báo cáo mà Cục Thống kê, Bộ Tài chính, trong tháng 3 chỉ số giá tiêu dùng  (CPI) giảm 0,03% so với tháng trước; tăng 1,3% so với tháng 12/2024 và tăng 3,13% so với cùng kỳ năm trước. 

Nhìn nhận kết quả này, TS. Nguyễn Đức Độ, Phó Viện trưởng Viện Kinh tế - Tài chính (Bộ Tài chính) cho rằng, sau khi tăng mạnh trong 2 tháng đầu năm, CPI tháng 3 đã giảm nhẹ trở lại theo quy luật, bất chấp giá thịt lợn tăng 3,58% và đóng góp 0,12 điểm % vào mức tăng chung của CPI.

Việc CPI giảm trong tháng 3 cũng cho thấy áp lực lạm phát hiện nay không lớn khi CPI tháng 3 hay CPI trung bình 3 tháng đầu năm cũng chỉ tăng tương ứng 3,13% và 3,22% so với cùng kỳ và lạm phát cơ bản tháng 3 so với cùng kỳ cũng chỉ ở mức 3,01%.

“Các mốc so sánh cho thấy hiện tại lạm phát khá ổn định khi xoay quanh mức 3%”, ông Độ nêu rõ.

Trong thời gian tới, vị chuyên gia này dự báo áp lực lạm phát được có thể sẽ giảm đáng kể, khi chiến tranh thương mại giữa Mỹ và các đối tác lớn như Trung Quốc, EU, Nhật Bản, Canada… có thể đẩy kinh tế thế giới rơi vào suy thoái, đồng thời khiến giá các hàng hóa cơ bản giảm mạnh.

Ngoài ra, việc xuất khẩu của Việt Nam thời gian tới chịu nhiều áp lực giảm do thuế đối ứng của Mỹ có thể khiến tăng trưởng đầu tư và GDP chậm lại, thất nghiệp gia tăng dẫn đến sức mua bị ảnh hưởng tiêu cực.

Trong bối cảnh tổng cầu yếu Nhà nước nhiều khả năng sẽ thận trọng trong việc điều chỉnh giá dịch vụ y tế, giáo dục cũng như giá điện.

Bởi vậy, nhiều khả năng lạm phát so với cùng kỳ trong giai đoạn từ nay đến cuối năm sẽ có xu hướng giảm và lạm phát trung bình cả năm 2025 sẽ xoay quanh mức 3%, nhưng xác suất dưới 3% cao hơn (mức cụ thể tùy thuộc vào việc kinh tế thế giới có rơi vào suy thoái hay không).

"Trong trường hợp Nhà nước vẫn quyết định điều chỉnh mạnh giá điện và giá dịch vụ y tế, giáo dục, đồng thời tỷ giá USD/VND chịu nhiều áp lực tăng do nguồn cung USD giảm khi xuất khẩu và thặng dư thương mại giảm, lạm phát trung bình cả năm có thể vượt mức 3% nhưng không nhiều", ông Độ dự báo. 

Không nên chủ quan

Còn theo bà Nguyễn Thu Oanh, Trưởng ban Ban Thống kê Dịch vụ và Giá, Cục Thống kê, ngay từ đầu năm 2025, Cục Thống kê đưa ra 3 kịch bản lạm phát của Việt Nam gồm 3,8%; 4,2% và 4,5%. Đến nay, lạm phát vẫn dưới ngưỡng Chính phủ hướng tới dưới 4,15%

Tuy nhiên, bà Oanh lưu ý không nên chủ quan khi Mỹ áp thuế đối ứng với không chỉ Việt Nam mà rất nhiều nước trên thế giới. Từ đó, có thể gây ảnh hưởng đến lạm phát dài hạn nếu các đối tác thương mại toàn cầu có hành động “trả đũa”.

Việt Nam là nước nhập khẩu nhiều nguyên liệu phục vụ sản xuất nên giá hàng hóa trên thế giới ở mức cao sẽ ảnh hưởng đến chi phí, giá thành, tạo áp lực cho sản xuất của doanh nghiệp và từ đó đẩy giá hàng hóa tiêu dùng trong nước tăng lên. 

Để kiểm soát lạm phát năm 2025 đạt được mục tiêu đề ra, bà Oanh cho rằng, Chính phủ, các bộ, ngành và địa phương theo dõi chặt chẽ diễn biến giá cả, lạm phát trên thế giới, kịp thời cảnh báo các nguy cơ ảnh hưởng đến giá cả, lạm phát của Việt Nam để có các biện pháp ứng phó phù hợp nhằm đảm bảo nguồn cung, bình ổn giá trong nước.

Đảm bảo thông suốt hoạt động cung ứng, lưu thông, phân phối hàng hóa, dịch vụ, nhất là các mặt hàng chiến lược có khả năng bị ảnh hưởng từ sự đứt gãy chuỗi cung ứng toàn cầu và xung đột căng thẳng địa chính trị.

Các Bộ, ngành, địa phương cần theo dõi sát diễn biến giá cả của các mặt hàng thiết yếu (lương thực, thực phẩm, thịt lợn, xăng dầu, gas...) để có giải pháp điều hành phù hợp và chủ động chuẩn bị các nguồn hàng vào dịp Lễ nhằm hạn chế tăng giá.

Đồng thời cần có các biện pháp kiểm soát, bình ổn giá, xử lý nghiêm các hành vi vi phạm, tránh để xảy ra hiện tượng tăng giá bất hợp lý, tung tin thất thiệt gây bất ổn thị trường.

Quyết định mức độ và thời điểm điều chỉnh giá các loại dịch vụ do Nhà nước quản lý phù hợp, tránh gây cộng hưởng lạm phát chi phí đẩy, tạo ra lạm phát kỳ vọng của nền kinh tế.

Điều hành linh hoạt đồng bộ các công cụ chính sách tiền tệ nhằm kiểm soát lạm phát theo mục tiêu đề ra, đồng thời góp phần hỗ trợ tháo gỡ khó khăn trong sản xuất kinh doanh và đời sống người dân.

Tăng cường công tác thông tin, truyền thông nhằm đưa thông tin kịp thời, minh bạch, tạo sự đồng thuận trong dư luận đối với công tác điều hành giá của Chính phủ, ổn định tâm lý người tiêu dùng và ổn định kỳ vọng lạm phát.

"Với kinh nghiệm điều hành của Chính phủ, chúng tôi tin rằng có thể đạt được mục tiêu đề ra", bà Oanh nêu rõ.