Chưa có bằng chứng nông sản 'Trung Quốc đội lốt Việt Nam' xuất sang Mỹ

Diễn đàn Nông dân Quốc gia lần thứ tư với chủ đề: "Từ CPTPP tới EVFTA: Cùng nông dân đi chợ thế giới" - Ảnh: CHÍ TUỆ

Ông Lương Hoàng Thái - vụ trưởng Vụ thương mại đa biên (Bộ Công thương) - khẳng định như vậy tại Diễn đàn Nông dân Quốc gia lần thứ tư với chủ đề "Từ CPTPP tới EVFTA, cùng nông dân đi chợ thế giới" diễn ra sáng 11-10.

Tại diễn đàn, nông dân Phạm Mạnh Thiêm (tỉnh Bình Phước) cho rằng, ngoài quan hệ thương mại với 38 đối tác thuộc 2 khối CPTPP và EU, chúng ta còn có kim ngạch xuất khẩu nông sản rất lớn sang 2 thị trường Trung Quốc và Mỹ, mà hiện giữa 2 nước này có cuộc chiến thương mại lớn nhất từ trước đến nay.

Ông Thiêm đặt câu hỏi cuộc thương chiến Mỹ - Trung này tác động thế nào đến tình hình xuất khẩu nông sản nước ta, đặc biệt gần đây có thông tin “hàng Trung Quốc đội lốt hàng Việt” để xuất khẩu sang Mỹ.

Trả lời băn khoăn của người nông dân, ông Lương Hoàng Thái khẳng định việc hàng nông sản Trung Quốc mượn đường Việt Nam để xuất khẩu sang Mỹ là "chưa có bằng chứng", cũng như chưa có vụ việc thực tế nào mà mới chỉ dừng lại ở những cảnh báo.

"Hệ thống hải quan Việt Nam đã có những quy định, chế tài kiểm soát nghiêm ngặt nên hàng Trung Quốc hầu như không có khả năng 'đội lốt' hàng Việt Nam", ông Thái nói

Ông Lương Hoàng Thái - vụ trưởng Vụ thương mại đa biên (Bộ Công thương) - Ảnh: D. VIỆT

Theo ông Thái, Bộ Công Thương hiện đã ban hành các cảnh báo, cũng như trình lên Chính phủ các đề án kiểm soát những bất thường trong bối cảnh chiến tranh thương mại Mỹ - Trung leo thang.

"Tuy nhiên cho đến nay, theo đánh giá của Bộ Công Thương, tác động của thương chiến đến Việt Nam là chưa rõ ràng, chưa cụ thể. Nguyên nhân chính là do các mặt hàng nông sản xuất khẩu của Việt Nam hầu như không trùng với nông sản Mỹ xuất khẩu sang Trung Quốc và ngược lại.

Một số mặt hàng thủy sản mà Việt Nam đang cùng với Trung Quốc xuất khẩu sang Mỹ hiện bị Mỹ đánh thuế chống bán phá giá, do đó tác động không quá lớn", ông Thái nói.

Cảnh giác gỗ dán Trung Quốc đội lốt Việt Nam

Bàn tiếp vấn đề trên, ông Nguyễn Tôn Quyền - chủ tịch Hiệp hội gỗ và lâm sản Việt Nam - cho rằng từ khi thương chiến Mỹ - Trung diễn ra đến nay, đã có rất nhiều cảnh báo về việc hàng Trung Quốc mượn đường Việt Nam xuất khẩu sang Mỹ, trong đó đáng lưu ý là sản phẩm gỗ dán.

"Mỗi năm, Trung Quốc xuất khẩu khoảng 80 tỉ USD gỗ dán sang Mỹ, gồm gỗ dán gỗ cứng và gỗ dán gỗ mềm. Việt Nam hiện chưa xuất khẩu gỗ dán gỗ mềm. Cần chú ý, thuế xuất khẩu gỗ dán gỗ cứng sang Mỹ lên tới 183% nhưng thuế xuất khẩu gỗ dán gỗ mềm hiện là 0%, do đó Việt Nam cần đề cao cảnh giác việc bị lợi dụng để xuất khẩu mặt hàng này", ông Quyền nói.

Ông Quyền dẫn chứng: Năm 2017, kim ngạch xuất khẩu gỗ dán Việt Nam sang Mỹ chỉ đạt 50 triệu USD, nhưng đến năm 2018, con số này đã tăng vọt lên tới 290 triệu USD - một sự bất thường đáng báo động.

Bộ Công thương sau đó đã thanh tra, rà soát các doanh nghiệp xuất khẩu gỗ dán trong nước nhưng chưa phát hiện bất thường. Đáng nói là có tới 70% trong số hơn 800 doanh nghiệp gỗ dán Việt nhận vốn đầu tư từ Trung Quốc hoặc Đài Loan.

Bản thân các cơ quan hải quan Mỹ hiện đã siết chặt cơ chế kiểm soát, đồng thời triệu tập nhiều doanh nghiệp nhập khẩu gỗ dán để quán triệt các vấn đề kiểm định nguồn gốc xuất xứ.

Thuế xuất khẩu gỗ dán gỗ mềm sang Mỹ hiện là 0%, Việt Nam cần đề cao cảnh giác việc bị lợi dụng để xuất khẩu mặt hàng này - Ảnh: N. BÌNH

"Tựu chung lại, các cảnh báo về nguy cơ gỗ dán Trung Quốc đội lốt hàng Việt Nam là có thật, các bộ ban ngành cần có tránh nhiệm giải quyết bài toán này, tránh nguy cơ bị trừng phạt từ Mỹ, cũng như tạo cơ hội cho doanh nghiệp gỗ dán Việt Nam cạnh tranh và phát triển", ông Quyền nói

Bổ sung câu trả lời, ông Lương Hoàng Thái thừa nhận một số mặt hàng nông sản như gỗ dán đang phải đối mặt với nhiều rủi ro do thương chiến. Nhiều quốc gia như Mỹ và EU hiện nay vẫn chưa có chế tài kiểm soát chuyển đổi nguồn gốc xuất xứ các sản phẩm như gỗ dán.

Bộ Công Thương hiện đã làm việc với các bộ ban ngành liên quan để kiểm soát, quản lý kim ngạch xuất khẩu các mặt hàng nông sản. Thủ tướng Chính phủ hiện cũng đã có chỉ đạo đến từng địa phương cụ thể để siết chặt chế tài kiểm soát trong thời gian tới.