Chủ tịch UBCK Vũ Bằng: “Sau khi nghỉ hưu, có thể tôi sẽ lên sàn đầu tư“

Trong những thời điểm thị trường tăng nóng hoặc gặp phải những biến cố bất ngờ, UBCK có bao giờ nghĩ đến giải pháp tạm ngừng giao dịch, để tránh những tác động tiêu cực thái quá lên thị trường, ổn định tâm lý nhà đầu tư, thưa ông?

Giải pháp tạm ngừng giao dịch đã từng được tính đến, nhất là trong giai đoạn thị trường tăng nóng 2007 - 2008, tâm lý thị trường căng thẳng. Khi đối mặt với những tình huống này, tôi chịu rất nhiều áp lực.

Thực ra, nghề nào cũng có áp lực, nhưng với lĩnh vực chứng khoán, đó là một áp lực lớn vì từng giây, từng phút ảnh hưởng đến túi tiền của nhà đầu tư, đến giá trị của doanh nghiệp.

Bài học kinh nghiệm chúng tôi rút ra sau những lần vượt qua các biến cố là thị trường nóng, nhưng cái đầu của nhà quản lý phải lạnh, tỉnh táo và bình tĩnh để “hạ nhiệt” thị trường.

Gần đây nhất là ứng phó với những tác động của sự kiện Brexit (Anh quyết định rời khỏi Liên minh châu Âu), UBCK đã báo cáo các giải pháp tổng thể lên Chính phủ và được Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ đánh giá cao vì UBCK đã báo cáo nhanh với thông tin chi tiết, giải pháp rõ ràng, thể hiện sự có nghề của UBCK trong phản ứng với các biến cố tác động bất ngờ lên thị trường.

Trên thế giới, ngừng giao dịch có 2 dạng: tạm ngừng 15 - 30 phút, ngừng giao dịch hẳn như Indonesia, Thái Lan từng triển khai và nhiều năm sau mới mở cửa thị trường trở lại.

Sau 20 năm phát triển, thị trường chứng khoán Việt Nam không bị đóng cửa lần nào, duy trì giao dịch thông suốt, an toàn và ngày càng phát triển lành mạnh là một thành công.

Hơn hai thập kỷ qua, sự phát triển của ngành chứng khoán có theo lộ trình được hoạch định, hay còn có những yếu tố bị động?

Về cơ bản, ngành đã phát triển theo lộ trình được hoạch định và dự báo. Tuy nhiên, với đặc thù phát triển là luôn chịu những tác động đa chiều và nhanh từ các biến động của diễn biến kinh tế - xã hội trong và ngoài nước, nên có những thời điểm, việc điều hành thị trường đã linh hoạt, mềm mại để phù hợp với thực tiễn, qua đó đạt kết quả tích cực.

Hơn 20 năm lăn lộn với nghiệp chứng khoán và có nhiều cống hiến cho ngành, có điều gì ông thấy nuối tiếc?

Để thị trường phát triển nhanh và lành mạnh, thì yếu tố cộng hưởng, phối hợp từ nhiều ngành, lĩnh vực, đặc biệt là chính sách tiền tệ có ý nghĩa rất quan trọng. Chính nhờ sự phối hợp ngày một tốt hơn giữa chính sách tài khóa và tiền tệ, nên thị trường chứng khoán đã có những bước phát triển hiệu quả trong thời gian qua.

Chủ tịch UBCK Vũ Bằng: "Sau khi nghỉ hưu, có thể tôi sẽ lên sàn đầu tư”.

Trong bối cảnh nền kinh tế cũng như thị trường chứng khoán đang ngày một hội nhập sâu rộng với thị trường chứng khoán thế giới, để phát huy mạnh mẽ tiềm năng phát triển của thị trường chứng khoán, đòi hỏi sự phối hợp chính sách tài khóa và tiền tệ cần nhuần nhuyễn và mềm mại hơn nữa trong thời gian tới.

Thị trường chứng khoán tồn tại và phát triển dựa trên niềm tin, đặc biệt là niềm tin nơi công chúng đầu tư. Trong quá trình chỉ đạo, điều hành, UBCK không ngừng nỗ lực triển khai các giải pháp để gia tăng tính công khai, minh bạch, công bằng trên thị trường, củng cố và gia tăng niềm tin trong giới đầu tư.

Tuy nhiên, thẩm quyền của UBCK còn không ít hạn chế, nhất là chưa có thẩm quyền điều tra như thông lệ quốc tế, không được tiếp cận tài khoản ngân hàng, email của nhà đầu tư, không được triệu tập đối tượng có nghi vấn sai phạm…, nên gặp nhiều khó khăn trong kịp thời phát hiện và xử lý các trường hợp vi phạm, đặc biệt là các sai phạm liên quan đến thao túng giá chứng khoán, giao dịch nội gián.

Mặt khác, chế tài hành chính đã được nâng lên, nhưng so với thông lệ quốc tế vẫn còn khoảng cách rất xa, nên chưa tạo ra tính răn đe cao. Nhiều nước có các quyết định xử phạt hàng trăm triệu USD/lần vi phạm, nên đối tượng vi phạm chùn tay, không dám tái phạm.

Đáng chú ý, vì UBCK không có thẩm quyền điều tra nên quốc tế không cho Việt Nam ký kết hợp tác đa phương trong lĩnh vực chứng khoán, ảnh hưởng không nhỏ đến quá trình hội nhập của nước ta trong lĩnh vực chứng khoán.

Ngoài ra, vì tính chất đặc thù của lĩnh vực chứng khoán, hệ thống luật pháp các nước có quy định cấm đe dọa cán bộ quản lý thị trường chứng khoán. Việt Nam chưa có quy định này và trên thực tế, nhiều cán bộ UBCK từng bị đe dọa, phần nào ảnh hưởng đến nỗ lực nâng cao hiệu lực, hiệu quả trong quản lý, điều hành thị trường.

Đâu là những quyết định khó khăn nhất mà ông phải đưa ra trên cương vị đứng đầu ngành chứng khoán?

Đó chủ yếu là các quyết định liên quan đến việc chuyển hồ sơ vụ việc vi phạm sang các cơ quan chức năng để xử lý hình sự, vì phải đảm bảo chuẩn xác để góp phần gia tăng kỷ luật, kỷ cương, qua đó thúc đẩy thị trường phát triển ngày một lành mạnh và hấp dẫn hơn, thu hút tốt các dòng vốn từ nhà đầu tư trong và ngoài nước tham gia thị trường.

Bên cạnh đó, các quyết định thắt giảm biên độ giao dịch trong những trường hợp thị trường sụt giảm, xảy ra tình trạng bán tháo cũng là những quyết định khó khăn, vì không nhận được sự đồng thuận từ nhiều người.

Nhiều áp lực và trăn trở là vậy, ông tìm thấy niềm vui khi nào?

Mỗi khi có ai chia sẻ về những khó khăn và áp lực trong công việc, tôi cảm thấy nhẹ lòng. Hạnh phúc nhất là mỗi khi thị trường phát triển lành mạnh, các thành viên thị trường vui, gặt hái được những lợi ích lành mạnh từ quá trình năng động, tích cực tham gia thị trường.

Một câu hỏi mà nhiều người tò mò là ông và người thân có đầu tư chứng khoán không, nếu có thì đầu tư kiểu gì để tránh xung đột lợi ích?

Cá nhân tôi và vợ con không đầu tư chứng khoán, nên tôi không gặp khó khăn trong giải quyết mâu thuẫn lợi ích trong quá trình xây dựng chính sách, cũng như quản lý, điều hành thị trường. Sau khi nghỉ hưu, có thể tôi sẽ lên sàn đầu tư (cười).

Trong những ngày Tết đến, Xuân về này, ông có điều gì gửi gắm tới nhà đầu tư?

Nhiều nhà đầu tư hiểu rất rõ doanh nghiệp nào không tốt, nhưng vẫn liều gom hàng khi thấy cổ phiếu có “sóng”, với suy nghĩ mình sẽ nhanh chóng thoát trước, rủi ro sẽ đến với người mua sau. Tuy nhiên, thực tế không phải bao giờ cũng diễn ra như vậy, nên hoạt động đầu tư của họ gặp thất bại. Ngay cả khi chiến thắng trong những tình huống này thì cũng không phải là chiến thắng đẹp.

Nói như vậy để tôi muốn chia sẻ một điều rằng, nhà đầu tư cần thay đổi thói quen đầu tư theo hướng đầu tư giá trị vào những doanh nghiệp thực sự tốt, làm ăn đàng hoàng, để giảm thiểu rủi ro, đừng vì sốt ruột kiếm lợi nhanh mà tự chuốc lấy những thất bát trong đầu tư.

Trước những thời điểm thị trường gặp sóng gió, nhà đầu tư cần bình tĩnh, để tránh bị mất tiền. Thói quen đầu tư của nhà đầu tư thay đổi không chỉ mang lại những giá trị bền vững hơn cho bản thân, mà còn góp phần thúc đẩy thị trường phát triển ổn định và lành mạnh hơn.