Chấn động 'trăm năm có một' đang đe dọa sự tồn tại ngành công nghiệp ô tô Nhật Bản

Xe điện đang đe dọa sự tồn tại ngành công nghiệp ô tô Nhật Bản

Nhà máy Asahi Tekko của trụ sở Aichi đang bị đe dọa bởi xe điện

Tetsuya Kimura đang lo lắng về Công ty ông vận hành, chuyên chế tạo các bộ phận động cơ, đã ở trong một vòng xoáy không điểm dừng của việc cắt giảm chi phí nhằm đảm bảo việc cạnh tranh.

Khách hàng lớn nhất của ông, Chủ tịch Toyota Motor Corp, Akio Toyoda, cũng đã bắt đầu cảnh báo rằng một chấn động “trăm năm có một” đang đe dọa sự tồn tại của ngành công nghiệp này.

Mặc dù không bàn về chiến tranh thương mại Mỹ - Trung nhưng người đứng đầu Toyota cho rằng rủi ro có thể xảy ra. Ông cảnh báo về việc chia sẻ xe đi, xe điện và những phương tiện không người lái, tất cả đổi mới gây phiền đối với bất cứ ai đang sống dựa trên động cơ đốt trong.

Mặt khác, Chính phủ Nhật Bản tăng thêm áp lực trong tháng vừa qua với công bố muốn các nhà sản xuất dừng việc chế tạo xe truyền thống vào năm 2050. Đó là một ngày xa, nhưng Trung Quốc, thị trường xe lớn nhất thế giới, đã đưa ra mục tiêu có 1 trên 5 chiếc xe chạy bằng điện vào năm 2025.

Bên trong nhà máy Asahi Tekko

Vấn đề đối với quận Aichi của Nhật, nơi Toyota và hàng trăm nhà cung cấp bao gồm Asahi Tekko của Kimura tọa lạc, là các phương tiện bằng điện dùng ít hơn khoảng 1/3 so với xe hơi trung bình. Đây là những đặc điểm mà chúng ta sẽ không thấy trong một chiếc xe điện (EV): đánh lửa, piston, trục cam, bơm xăng, béc phun, và bộ chuyển đổi khí thải. Đối với 310.000 công nhân của trụ sở, tái công cụ nghĩa là sẽ giảm quy mô lớn, với những ảnh hưởng sâu sắc đối với ngành công nghiệp trọng tâm của Nhật Bản.

Rob Carnell - Giám đốc kinh tế Châu Á-Thái Bình Dương tại ngân hàng ING Bank NV ở Singapore cho biết: “Nó sẽ lấy ra toàn bộ khu vực địa lý”. "Các tiệm làm tóc và cửa hàng tạp hóa địa phương, và tất cả điểm kinh doanh công nhân chi tiêu... đều bị ảnh hưởng".

Nghiên cứu của trụ sở Aichi về các nhà sản xuất

Đó là một mối đe dọa dịch chuyển chậm. Những chiếc xe điện, hay EV, trong năm ngoái chỉ chiếm 1% doanh số xe hơi toàn cầu, phần lớn nhà phân tích cho rằng việc bỏ những chiếc xe ngốn xăng sẽ cần nhiều nhiều năm nữa. Đúng là sự thành công của Toyota với dòng xe Prius hybrid đã làm nó chậm hơn so với các nhà sản xuất ô tô khác trong việc chuyển sang điện, vì vậy trụ sở tại quận Aichi của Toyota có thể tiếp tục kinh doanh lâu hơn.

Tuy nhiên, vào tháng 12, Toyota đã công bố kế hoạch bổ sung hơn 10 mẫu pin toàn bộ vào dòng sản phẩm của mình bắt đầu từ đầu năm 2020. Nhà sản xuất ô tô này cũng đang phát triển một loại pin lõi cứng để làm nòng cốt ra mắt phiên bản xe điện rộng hơn. Các nhà cung cấp hàng đầu Denso Corp và Aishin Seiki Co., một phần thuộc sở hữu của Toyota và có hàng tỷ USD doanh thu, hiện đang đầu tư để theo kịp.

Thay đổi công nghệ, sẽ có người thắng và kẻ thua

Janet Lewis - Một nhà phân tích ngành công nghiệp ở Tokyo tại Macquarie nói: “Với tất cả thay đổi công nghệ, sẽ có người thắng và kẻ thua. Một số nhà cung cấp có thể phát triển thành phần chính, nhưng nếu bạn đang sản xuất ống khí thải, có thể bạn không là một trong những người chiến thắng".

Luyện kim tại nhà máy Asahi Tekko

Tham quan nhà máy Kimura của Toyota ở thành phố Hekinan cho thấy lý do tại sao việc thay đổi có thể gặp khó khăn. Nó là một công ty tương đối lớn với 500 công nhân, nhưng chuyến thăm giống như chuyến đi ngược thời gian. Asahi vẫn luôn làm ra cùng một động cơ và các phần chuyển đổi trong nhiều thập kỷ qua, một số nhân viên vẫn còn vận hành dây chuyền từ năm 1971.

“Nếu bạn vừa mua một số máy tính, bạn sẽ nghĩ rằng đây là kỷ nguyên Showa”, theo Kimura, nhắc đến những ngày của vị vua Hirohito, người trị vì cho đến năm 1989.

Kimura, trung tâm, họp với các nhân viên tại iSmart

Kimura - Một cựu quản lý Toyota 51 tuổi, bắt đầu loại bỏ nhiều thứ sau khi gia nhập công ty 5 năm trước. Ông đưa thêm nhiều phần mềm và cảm biến vào dây chuyền sản xuất để giảm chi phí. Ông cũng sa thải một số nhân sự và mang đến sự đổi mới lớn nhất là bắt đầu một công ty tư vấn, iSmart Technologies, nhằm dạy những nhà sản xuất khác cách vận hành.

Văn phòng của iSmart chỉ cách vài bước về phía bãi đổ xe, nhưng bên trong là một thế giới khác. Có một không gian mở theo phong cách Thung lũng Silicon với các thiết bị tập luyện. Một vài trong số 12 nhân viên của công ty này đang họp trong khi kéo tạ và chơi với trái banh cân bằng.

Mục tiêu của Kimura là cuối cùng sẽ đạt nhiều doanh số từ dịch vụ tư vấn như từ các bộ phận xe. Nếu xe điện và chia sẻ chuyến đi thật sự phát triển, ông nói, “rất nhiều việc kinh doanh của chúng tôi nguy cơ biến mất”.

Sâu hơn vào chuỗi cung ứng, nơi mà hầu hết công ty có dưới 30 nhân viên, ít tiền đầu tư vào kinh doanh và công nghệ mới. Trong năm 2017, khi Toyota tạo ra lợi nhuận kỷ lục. Chỉ 15% nói rằng họ có bất cứ nhân viên nào tham gia vào nghiên cứu và phát triển.

Xe của Toyota đến đến bến cảng Nagoya

Thậm chí ở Jtekt, một nhà sản xuất khổng lồ các bộ phận trợ lực và trục lái cho của Toyota, Chủ tịch Tetsuo Agata bày tỏ: “Chúng tôi không biết sẽ ứng phó thế nào với loạt nhu cầu mới, mọi người đều lo lắng”.

Không có nhà kinh tế học nào đưa ra nghiên cứu chính thức về ảnh hưởng của cuộc cách mạng xe điện đối với Aichi. Nhưng những phân tích gần đây của ngành xe hơi Đức từ Viện nghiên cứu Fraunhofer về ngành Kỹ thuật Công nghiệp cho thấy, nếu chỉ 1/4 xe được vận hành bởi xe điện, đất nước đó sẽ mất đi khoảng 9% việc làm trong ngành ô tô. Và đó là sau khi những việc làm xe điện sẽ tạo ra.

Một nghiên cứu độc lập khác được tài trợ bởi nhà sản xuất xe hơi trong năm ngoái tranh luận rằng, một lệnh cấm động cơ đốt đang được Quốc hội Đức bỏ phiếu sẽ làm nguy hại đến phân nửa lực lượng lao động của ngành. Những nhà làm luật đang nhắm đến hạn mức 2030 nhưng vẫn chưa được chấp thuận.

Các xe xếp hàng chờ lên cảng tại Nagoya

Martin Schulz - Một nhà kinh tế học tại Viện nghiên cứu Fujitsu của Tokyo nói rằng, ở Aichi, việc làm sẽ mấy đi đáng kể, mặc dù không lớn như nghiên cứu năm 2017. Ông cho biết, các nhà sản xuất bộ phận ô tô đối mặt với thứ đánh vào ngành đồng hồ Thụy Sỹ những năm 70 và 80, khi điện tử thay thế cho các bánh răng thủ công trong đồng hồ đeo tay, khiến hàng trăm công ty truyền thống phá sản và hàng chục nghìn người mất việc.

Đó là lý do tại sao, trở lại quận Aichi, Kimura đang xây dựng mô hình kinh doanh mới. Vấn đề chỉ còn là thời gian trước khi Toyota bắt đầu đặt hàng ít hơn các bộ phận động cơ có thể trong 3 đến 5 năm tới.