Câu chuyện về 'chú kỳ lân' thống trị thế giới tiền ảo

Không phải ngẫu nhiên mà chỉ trong thời gian ngắn, Binance nhanh chóng trở thành một cột trụ quan trọng trong hệ sinh thái tiền mã hoá trên thế giới. Tuy nhiên, việc trở thành sàn tiền số lớn nhất thế giới khiến Binance bị nhiều chính phủ đưa vào tầm ngắm.

Sàn tiền ảo lớn nhất thế giới không trụ sở, không địa chỉ

Được giới thiệu vào tháng 8/2017, Binance mất khoảng 6 tháng để vươn lên trở thành sàn giao dịch tiền điện tử lớn nhất toàn cầu và duy trì vị thế đó cho đến ngày nay. Đứng sau Binance là Changpeng Zhao - người có biệt danh là "CZ", sinh năm 1977 ở Giang Tô, Trung Quốc. Tuy nhiên, gia đình ông rời Trung Quốc sang Canada sinh sống năm ông 12 tuổi.

Ban đầu, sàn giao dịch này gây quỹ bằng hình thức Initial Coin Offering (ICO, tức là phát hành token đầu tiên ra sàn chứng khoán các đồng tiền ảo) vào tháng 7/2017.

Điều đặc biệt của Binance là "gã khổng lồ" trong thế giới tiền số này không hề có trụ sở chính hay địa chỉ chính thức. Họ cũng không có giấy phép ở các quốc gia đang hoạt động. Trong khi đó, giám đốc điều hành Binance cho đến gần đây vẫn nhất quyết không trả lời các câu hỏi về nơi ở hiện tại của mình.

Công ty này thường xuyên chuyển trụ sở chính do những thay đổi trong quy định về tiền ảo ở nhiều quốc gia, từ trụ sở ban đầu ở Trung Quốc sang Nhật Bản rồi Đài Loan (Trung Quốc). Hai tháng sau khi Binance bắt đầu hoạt động ở Thượng Hải vào mùa Hè năm 2017, Chính phủ Trung Quốc đã ban hành lệnh cấm đối với các sàn giao dịch tiền số, vì lo ngại chúng sẽ được sử dụng để chuyển tiền bất hợp pháp ra khỏi đất nước.

Binance đã chuyển đến Nhật Bản để hoạt động song vào năm 2018, cơ quan quản lý tài chính của Nhật Bản cảnh báo công ty này không nên thực hiện các giao dịch cho người dân khi không có giấy phép.

Sau đó, Binance đã ngừng tiết lộ địa điểm cụ thể của công ty và cho biết các nhân viên công ty ở rải rác khắp nơi trên thế giới và làm việc tại nhà. Binance hiện đang nghiên cứu mở thêm văn phòng ở Malta và Jersey để gia tăng sự hiện diện ở thị trường châu Âu.

Mới bắt đầu cách đây 4 năm, Binance hiện trở thành sàn giao dịch lớn bậc nhất trong thế giới tiền số, một phiên bản tương đương với các sàn giao dịch chứng khoán London, New York và Hong Kong (Trung Quốc) cộng lại. Sau khi tăng trưởng bùng nổ, Binance xử lý giao dịch của nhiều loại tiền số như Bitcoin và Ether mỗi ngày với giá trị khoảng 76 tỷ USD. Theo nhà cung cấp dữ liệu CryptoCompare, con số này bằng với mức của bốn đối thủ cạnh tranh lớn nhất của Binance cộng lại.

Binance không chỉ thành công trong việc thực hiện loại giao dịch tài chính bằng tiền ảo mới này mà còn chuyển sang sử dụng những quỹ có được để xây dựng một sàn giao dịch tiền ảo cực kỳ thành công. Đây là một ví dụ thực tế điển hình của nền kinh tế dùng token trong kỷ nguyên mới.

"Cuộc chiến" với các cơ quan quản lý toàn cầu

Với sự phát triển quy mô nhanh chóng, Binance tảng này từ lâu đã rơi vào tầm ngắm của nhiều nhà quản lý. Tại nhiều quốc gia, Binance (tên miền chính Binance.com) không thể truy cập được.

2021 là năm Binance bị nhiều quốc gia đưa vào "tầm ngắm". Hồi tháng 6, cơ quan Dịch vụ Tài chính của Nhật Bản đã cảnh cáo nền tảng này về việc hoạt động không đăng ký. Cùng tháng đó, Cơ quan Quản lý Tài chính của Anh (FCA) yêu cầu Binance cũng như các công ty có liên quan, bao gồm Binance Markets Limited và công ty mẹ Binance Group, không được thực hiện bất kỳ giao dịch nào tại nước này vì công ty không có trụ sở chính. Tháng 7 vừa qua, Binance tiếp tục bị Cơ quan quản lý Chứng khoán Italy yêu cầu "không được phép" cung cấp các dịch vụ và hoạt động đầu tư.

Ngay sau động thái từ chính phủ, các ngân hàng và tổ chức thanh toán đã ngừng hỗ trợ Binance. Tại Anh, các ngân hàng lớn của nước này, như Natwest , Barclays và Santander đã chặn các nhà đầu tư gửi tiền vào sàn giao dịch. Các kênh thanh toán tại châu Âu như Faster Payments, SEPA Euro, Clear Junction cũng ngừng xử lý giao dịch sau đó. Và mới đây là nền tảng này đã không được Cơ quan tiền tệ Singapore chấp thuận cấp phép, sàn giao dịch tiền số của Binance sẽ phải đóng cửa vào giữa tháng 2 năm sau.

Ủy ban Chứng khoán và Giao dịch Mỹ (SEC) đã và đang xem xét cách Binance tiến hành hoạt động kinh doanh ở Mỹ. Theo nguồn tin, SEC đã yêu cầu một danh sách thông tin từ chi nhánh tại Mỹ của Binance, bao gồm cả cách họ liên quan đến tổ chức toàn cầu. Trong khi đó, Bộ Tư pháp Mỹ đang kiểm tra xem Binance có tiếp tay cho nạn rửa tiền hay không.

Bên cạnh đó, Binance và người sáng lập "CZ" cũng vào tầm ngắm điều tra do các hoạt động trao đổi tiền bất hợp pháp. Theo Chainalysis, một công ty chuyên theo dõi các giao dịch tiền điện tử, Binance là sàn giao dịch phổ biến nhất thế giới để tội phạm rửa tiền, chiếm 27,5% trong số 2,8 tỷ USD Bitcoin bất hợp pháp được xác định.

Ở Trung Quốc, Binance bị cấm cùng tất cả sàn giao dịch tiền điện tử khác. Đầu tháng 6, Bắc Kinh đã ra lệnh cho các ứng dụng thanh toán ngừng hỗ trợ các giao dịch tiền điện tử, dù vẫn chưa cấm hoàn toàn tiền điện tử.

Dấu “?” về tương lai

Không giống như các sàn giao dịch chứng khoán phải được sự chấp thuận theo quy định ở từng khu vực tài phán, Binance lan truyền thông qua một nền tảng giao dịch duy nhất là Binance.com. Binance bắt đầu cung cấp các sản phẩm phái sinh liên kết với tiền số. Với một khoản tiền gửi chỉ 80 xu, một khách hàng có thể giao dịch tương đương với 100 USD Bitcoin hoặc một loại tiền kỹ thuật số khác.

Vào năm 2019, Binance bắt đầu cho phép khách hàng giao dịch tiền số lấy tiền thật như USD, liên kết sàn giao dịch với hệ thống ngân hàng. Binance đã trả tiền cho những người có ảnh hưởng trên các kênh YouTube để tạo video hướng dẫn mọi người cách bắt đầu. Một nhóm tiếp cận cộng đồng cũng đã ký hợp đồng với những người buôn bán trong ngày tại các thị trường ở Trung Đông và châu Phi, những người điều hành các nhóm nhỏ trên Facebook và các mạng xã hội khác.

Binance.com cũng dần trở nên phổ biến ở Mỹ, nhưng việc duy trì sự thống trị tại thị trường này dường như ngày càng khó khăn hơn. Vào cuối năm 2020, SEC đã yêu cầu Binance.US (tên miền của Binance tại Mỹ) cung cấp thông tin chi tiết về hoạt động kinh doanh, bao gồm người kiểm soát ví kỹ thuật số của người dùng, nơi lưu trữ tiền số và chi tiết về các thỏa thuận của Binance.US với Binance Holdings.

Tuy nhiên tại Mỹ, Binance cũng gặp phải những khó khăn nhất định. Binance.US vào tháng 5/2021 đã thuê giám đốc điều hành Brian Brooks, người từng giữ chức quyền trưởng Văn phòng kiểm soát tiền tệ trong chính quyền cựu Tổng thống Donald Trump và từng là giám đốc điều hành tại Coinbase Global Inc. Ông Brooks bắt đầu huy động vốn từ các nhà đầu tư Mỹ. Điều này đồng nghĩa với việc đưa các thành viên độc lập vào hội đồng quản trị và làm loãng quyền sở hữu của ông Zhao, vốn là người sở hữu phần lớn Binance.US.

Vào đầu tháng 8, khi Giám đốc Brooks chuẩn bị kết thúc đợt gọi vốn 150 triệu USD với 12 nhà đầu tư có trụ sở tại Mỹ, ông và ông Zhao đã xung đột về việc lựa chọn thành viên hội đồng quản trị mới.

Một số người nói rằng ông Brooks nghĩ rằng nhà đầu tư chính sẽ có được một ghế và hội đồng quản trị sẽ chọn một giám đốc độc lập, nhưng ông Zhao muốn có quyền ký tên trong mọi giao dịch. Theo những người hiểu vấn đề, ông Zhao cũng không muốn chuyển quyền quản lý mã khỏi Thượng Hải. Vì thế, ông Brooks đã từ chức vào ngày 6/8.

Mặc dù vậy, điều này có vẻ không làm khó được Binance. Binance.US đang huy động thêm vốn và có kế hoạch bổ nhiệm hai thành viên hội đồng nhà đầu tư mới, những người sẽ giám sát bổ sung khi nền tảng này hướng tới đợt Phát hành cổ phiếu lần đầu ra công chúng (IPO) tại Mỹ, dự kiến sẽ diễn ra vào năm 2024.

Có thể thấy, bất chấp những rắc rối nhất định, sàn giao dịch tiền số Binance vẫn tiếp tục phát triển. Vào tháng 9, giao dịch giao ngay tại Binance.com đã tăng 10% so với tháng trước, đẩy khối lượng giao dịch giao ngay hàng tháng lên mức lớn nhất trong tháng thứ 15 liên tiếp.

Ông Zhao nói rằng Binance đang hướng đến tốc độ tăng trưởng chậm rãi hơn. "Chúng tôi muốn các sàn giao dịch khác cũng lớn thêm một chút, vì thế chúng tôi có thể chia sẻ sức nặng từ người dùng", ông nhấn mạnh.