Cách biến 1.400 tỷ đồng thành tài sản riêng của Giám đốc Xuyên Việt Oil

Cơ quan An ninh điều tra Bộ Công an vừa ra kết luận vụ án xảy ra tại Công ty TNHH Thương mại Vận tải và Du lịch Xuyên Việt Oil và một số cơ quan. Bà Mai Thị Hồng Hạnh, Giám đốc kiêm Chủ tịch Hội đồng thành viên Công ty Xuyên Việt Oil, bị đề nghị truy tố tội Vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản Nhà nước gây thất thoát, lãng phí và Đưa hối lộ.

Bà Nguyễn Thị Như Phương, Phó giám đốc Xuyên Việt Oil, bị đề nghị truy tố về tội Vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản Nhà nước gây thất thoát, lãng phí.

Tài khoản còn 2 triệu đồng nhưng báo cáo 219 tỷ

Xuyên Việt Oil tiền thân là Công ty TNHH Xuyên Việt, được cấp giấy chứng nhận kinh doanh lần đầu tháng 5/2005.

Theo quy định, Công ty Xuyên Việt Oil phải mở tài khoản Quỹ bình ổn xăng dầu tại ngân hàng thương mại và trích tiền trên số lượng doanh thu bán hàng để lập Quỹ. Mục đích sử dụng duy nhất của Quỹ là bình ổn giá khi giá dầu thế giới có biến động, cần điều chỉnh ở trong nước nhằm bình ổn thị trường. Pháp luật cấm dùng số tiền này vào mục đích khác.

Năm 2015, bà Mai Thị Hồng Hạnh mua lại cổ phần và đổi tên thành Công ty TNHH Thương mại Vận tải và Du lịch Xuyên Việt Oil, ngành nghề kinh doanh chính là buôn bán xăng dầu và sản phẩm liên quan. Vốn điều lệ lúc đó là 50 tỷ đồng, 6 năm sau tăng lên 3.000 tỷ đồng. Đến năm 2023, Xuyên Việt Oil có 15 chi nhánh, 6 cửa hàng kinh doanh xăng dầu và 9 công ty liên quan.

Bà Hạnh nắm 98% và Mai Thị Ngọc Trinh (em ruột bà Hạnh) giữ 2% vốn góp, nhưng thực tế bà Hạnh "là chủ sở hữu duy nhất và có toàn quyền quyết định, định đoạt tài sản, tài chính và mọi hoạt động kinh doanh" của công ty.

Tháng 8/2016, Xuyên Việt Oil được Bộ Công Thương cấp giấy phép kinh doanh xuất khẩu, nhập khẩu xăng dầu thời hạn 5 năm, qua đó trở thành đầu mối kinh doanh mặt hàng này. Tháng 11/2021, doanh nghiệp được cấp lại giấy phép kinh doanh đến 2026.

Cơ quan điều tra cáo buộc, sau khi được cấp giấy phép làm thương nhân đầu mối kinh doanh xăng dầu, lợi dụng việc được Nhà nước giao thu hộ tiền Quỹ bình ổn giá xăng dầu tại Xuyên Việt Oil, bà Hạnh đã "làm trái các quy định về trích lập, quản lý, sử dụng" số tiền này.

Cụ thể, bà không chỉ đạo nhân viên thực hiện quy định về trích lập Quỹ bình ổn giá xăng dầu theo thông báo điều hành của Bộ Công Thương mà bàn bạc, chỉ đạo Nguyễn Thị Như Phương - người theo dõi tài khoản Xuyên Việt Oil, chuyển tiền từ tài khoản công ty vào tài khoản cá nhân, để dùng vào mục đích cá nhân. Vì vậy, Quỹ bình ổn giá xăng dầu tại Xuyên Việt Oil "có số dư không đúng theo quy định, gây thất thoát tài sản nhà nước".

Từ tháng 10/2016 đến tháng 6/2023, để đối phó việc thanh tra, kiểm tra, theo dõi, giám sát của các cơ quan quản lý, bà Hạnh chỉ đạo nhân viên kế toán lập 81 báo cáo số dư tình hình trích lập, sử dụng Quỹ bình ổn giá xăng dầu theo định kỳ hàng tháng gửi đến Bộ Công Thương và Bộ Tài chính. Trong 81 báo cáo nêu trên, bà Hạnh ký 22 báo cáo, còn lại bà Phương được chỉ đạo ký các báo cáo từ tháng 11/2021 đến thời điểm công ty dừng hoạt động (tháng 8/2023).

Nhà chức trách cáo buộc số dư trong báo cáo không đúng với số dư phát sinh có trong tài khoản Quỹ bình ổn giá xăng dầu tại thời điểm lập báo cáo.

Tháng 5/2023, nhận chỉ đạo của bà Hạnh, bà Phương tiếp tục ký công văn gửi Vụ Thị trường trong nước (Bộ Công Thương), báo cáo số dư Quỹ bình ổn giá xăng dầu đến cuối tháng này là 219 tỷ đồng. Nhưng tổng số dư thực tế trong tài khoản của Quỹ tại Xuyên Việt Oil chỉ còn 2 triệu đồng.

Bộ Công Thương ra quyết định thu hồi giấy phép kinh doanh xuất nhập khẩu xăng dầu của Xuyên Việt Oil ngày 11/8/2023, yêu cầu bà Hạnh nộp ngay toàn bộ số tiền Quỹ bình ổn giá xăng dầu tại doanh nghiệp vào ngân sách.

Cơ quan điều tra cáo buộc bà Hạnh không thực hiện do đã dùng số tiền nêu trên vào mục đích cá nhân như mua bất động sản, cho bạn vay mượn, chi tiêu cá nhân, chi hối lộ một số cá nhân tại Bộ Công Thương, Bộ Tài chính, Cục Thuế TP HCM, chi nhánh phân phối sản phẩm lọc dầu Nghi Sơn, ngân hàng.

Vì vậy, cơ quan điều tra xác định bà Hạnh và Phương vi phạm quy định trong việc được Nhà nước giao quản lý, sử dụng Quỹ bình ổn giá xăng dầu, gây thất thoát 219 tỷ đồng.

Biến 1.244 tỷ đồng thuế bảo vệ môi trường thành tài sản riêng

Ngoài gây thất thoát Quỹ bình ổn giá xăng dầu, bà Hạnh còn bị cáo buộc vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tiền thuế bảo vệ môi trường.

Theo quy định, thuế bảo vệ môi trường là loại gián thu, thu vào sản phẩm, hàng hóa khi sử dụng gây tác động xấu đến môi trường. Nhóm chịu thuế là người tiêu dùng, số tiền thuế được tính vào giá bán hàng hóa và đưa cho người bán hàng để thay người mua nộp vào ngân sách theo định kỳ hàng tháng.

Thuế bảo vệ môi trường không phải là tiền từ vốn, tài sản, lợi nhuận kinh doanh của thương nhân đầu mối kinh doanh xăng dầu mà họ chỉ giúp Nhà nước thu hộ số tiền thuế này từ người tiêu dùng. Sau đó, thương nhân đầu mối kinh doanh xăng dầu phải nộp tiền này vào ngân sách theo định kỳ.

Kết quả điều tra xác định, từ tháng 10/2021 đến tháng 7/2022, dù đã thu hộ 1.244 tỷ đồng thuế bảo vệ môi trường nhưng Công ty Xuyên Việt Oil không nộp thuế bảo vệ môi trường theo đúng thời hạn là 90 ngày kể từ khi nộp tờ khai thuế. Hiện doanh nghiệp còn phải nộp tổng 1.244 tỷ đồng (chưa tính lãi phạt chậm nộp) vào ngân sách.

Bà Hạnh "không thực hiện cũng không chỉ đạo nhân viên nộp thuế bảo vệ môi trường vào ngân sách". Thay vào đó, bà Hạnh chuyển tiền từ tài khoản của Công ty Xuyên Việt Oil sang các tài khoản cá nhân, với tổng 12.625 tỷ đồng để sử dụng vào mục đích cá nhân. Trong đó, từ tháng 10/2021 đến tháng 2/2023, bà Hạnh đã rút tổng 1.937 tỷ đồng từ các tài khoản của công ty.

Hiện các công ty của bà Hạnh còn nợ xấu tại 4 ngân hàng tổng 6.178 tỷ đồng, trong đó Xuyên Việt Oil nợ 5.900 tỷ đồng; Việt Oil tại Bến Tre nợ 271 tỷ đồng. Ngoài ra, Xuyên Việt Oil còn nợ Quỹ bình ổn giá xăng dầu 219 tỷ đồng như đã nêu trên.

Trong tất cả tài khoản ngân hàng của bà Hạnh và Xuyên Việt Oil hiện chỉ còn 4 tỷ đồng và 244 USD nên bà Hạnh bị cáo buộc không còn khả năng tài chính để nộp số tiền thuế bảo vệ môi trường đã thu hộ vào ngân sách nhà nước.

Do vậy, cơ quan điều tra cáo buộc bà Hạnh đã chuyển số tiền thuế bảo vệ môi trường thu hộ cho nhà nước ra khỏi tài khoản của Công ty Xuyên Việt Oil để hình thành tài sản đứng tên bà hoặc sử dụng vào mục đích cá nhân khác như mua bất động sản, vay vốn ngân hàng, cho bạn bè vay mượn tiền, đưa hối lộ... Bà Hạnh "gây thất thoát số tiền thu ngân sách nhà nước" 1.244 tỷ đồng.

Để thực hiện các hành vi nêu trên, bà Hạnh đã hối lộ hàng chục đến hàng trăm nghìn USD hoặc tặng đồng hồ, xe sang tiền tỷ cho nhiều cán bộ, trong đó có cựu Thứ trưởng Công Thương Đỗ Thắng Hải, cựu Bí thư Bến Tre Lê Đức Thọ.