Các quĩ đầu cơ sắp nhận 250 triệu USD vì hãng du lịch 178 năm tuổi phá sản

Máy bay của Thomas Cook đậu tại sân bay. Ảnh: Getty Image.

Ngày 23/9, Thomas Cook - công ty du lịch lâu đời nhất thế giới có trụ sở tại Anh vừa tuyên bố phá sản. 

Công ty này quản lí nhiều khách sạn, khu nghỉ dưỡng (resort) và cả các hãng hàng không phục vụ 19 triệu lượt khách mỗi năm. 

Hiện nay hãng này đang phục vụ 600.000 khách hàng ở nước ngoài, trong đó có 150.000 công dân Anh cần được đưa về nước.

Vì hãng đã tuyên bố phá sản nên hàng trăm ngàn hành khách này sẽ phải nhờ đến sự giúp đỡ của chính phủ hoặc các công ty bảo hiểm để quay về.

Thế nhưng các quĩ đầu cơ trong đó có Sona Asset Management và XAIA Investment GmbH lại sắp "ăn đậm" từ vụ phá sản này, số tiền cụ thể nhiều khả năng lên tới 250 triệu USD.

Các quĩ đầu cơ này đã mua một loại chứng khoán phái sinh có tên gọi Hợp đồng hoán đổi rủi ro tín dụng (Credit Default Swap – CDS). Nói một cách chung nhất, CDS là công cụ cho phép người mua đặt cược vào khả năng một doanh nghiệp A nào đó vỡ nợ hay một loại chứng khoán không còn khả năng chi trả.

Thomas Cook sẽ trở thành ví dụ mới nhất trong số các vụ vỡ nợ mang lại số tiền khổng lồ cho các nhà đầu cơ vào CDS. Trước Thomas Cook đã có các vụ vỡ nợ của hãng bán lẻ thời trang New Look và Rallye SA của Anh, công ty mẹ của chuỗi siêu thị Casino Guichard-Perrachon SA của Pháp

Trong bối cảnh kinh tế Châu Âu tiếp tục giảm tốc, dự kiến sẽ có thêm nhiều doanh nghiệp khó khăn gia nhập bản danh sách này.

Trong trường hợp của Thomas Cook, số phận của các chứng khoán phái sinh CDS đã trở thành tâm điểm của cuộc tranh luận nên để tập đoàn du lịch này chết hay nên được giải cứu.

CDS là một công cụ thường được các quĩ phòng hộ (hedge fund) sử dụng để đánh cược vào khả năng vỡ nợ của những doanh nghiệp có bảng cân đối kế toán khó khăn, bất hợp lí. Dù vậy, các CDS không tự động trả tiền bất cứ khi nào xảy ra sự kiện vỡ nợ.

Liệu CDS đối với Thomas Cook có mang lại tiền cho người mua hay không? Điều này sẽ được quyết định bởi một nhóm nhà giao dịch với tên gọi "Ủy ban Xác định". 

Ủy ban này đang họp ngay trong ngày 23/9 để xác định xem việc Thomas Cook nộp đơn xin bảo hộ phá sản theo Chương 15 Luật phá sản Mỹ đã đáp ứng điều kiện đủ để thanh toán cho người mua CDS hay chưa.  

Cuối tuần vừa qua, các cuộc đàm phán để giải cứu Thomas Cook đã thất bại. Nếu những cuộc đàm phán này thành công, các hợp đồng CDS đối với khoản nợ của Thomas Cook sẽ trở nên vô giá trị. 

Vì thế mà các quĩ đầu cơ như Sona Asset Management đã đe dọa sẽ ngăn chặn kế hoạch giải cứu nếu nó được thông qua. Người mua CDS đặc biệt lo lắng về một điều khoản liên quan đến việc chuyển đổi nợ của Thomas Cook thành cổ phiếu, khi đó sẽ không còn nợ để CDS bảo hiểm và các quĩ mua CDS sẽ không nhận được tiền.

"Lúc này chắc hẳn các quĩ đầu cơ đang thở phào nhẹ nhõm rằng Thomas Cook đã nộp đơn phá sản chứ không được giải cứu", ông Marc Pierron – một nhà phân tích tín dụng cao cấp tại Spread Research, Lyon nhận định.

Diễn biến giá trái phiếu CDS của Thomas Cook. Nguồn: Bloomberg.

Nếu các cuộc đàm phán giải cứu không sụp đổ và các quĩ đầu cơ phải can thiệp để đảm bảo việc nhận được tiền từ CDS, chắc hẳn các chỉ trích đối với thị trường CDS sẽ bị thổi bùng lên.

Đã từng có trường hợp các quĩ đầu cơ mua CDS rồi thuyết phục doanh nghiệp không thanh toán nợ đến hạn dù có khả năng trả nợ để các quĩ này có thể đòi tiền bồi thường từ bên bán CDS. Các cơ quan quản lí đã bắt đầu để mắt tới tình trạng giả tạo sự kiện vỡ nợ này.

Về phần Thomas Cook, hãng này vừa trải qua nửa đầu năm 2019 hết sức tồi tệ với số lỗ khổng lồ gần 1,5 tỉ bảng Anh. 

Kết quả kinh doanh của Thomas Cook qua mỗi 6 tháng. Nguồn: Thomas Cook, BBC.

Trước đó, hãng này cũng từng có nhiều nửa năm thua lỗ vài trăm triệu bảng Anh. Trên thị trường chứng khoán, cổ phiếu của Thomas Cook chỉ còn giá 0,03 bảng Anh/cp.

Cổ phiếu Thomas Cook gần như đã mất hết giá trị. Nguồn: Bloomberg/BBC.