Cá rô phi trên đất Mỹ sắp đến 'ngày tàn'?

Nhu cầu cá rô phi của Mỹ lao dốc

Theo Cục Xuất nhập khẩu, lượng cá rô phi nhập khẩu của Mỹ năm 2018 được ước tính đạt khoảng 300.000 tấn, giảm mạnh 40% so với mức 500.000 tấn trong năm 2012.

Nhập khẩu cá rô phi của Mỹ giảm do tiêu thụ giảm tại hầu hết khu vực. Trong khi đó, sản lượng cá rô phi trên toàn cầu tăng đều đặn trong thập kỉ qua với sản lượng năm 2018 ước tính đạt gần 6,3 triệu tấn.

Cá rô phi tại đất Mỹ đã đi đến 'ngày tàn'?

Nhu cầu thấp và nguồn cung cao khiến giá cá rô phi giảm, giá cá rô phi philê đông lạnh trọng lượng 7 - 9 ounce/con (tương đương 0,2-0,3 kg/con) ở mức 2,1 USD/kg, giảm so với 2,9 USD/kg của 4 năm trước đó.

Cục Xuất nhập khẩu nhận định nếu thuế nhập khẩu cá rô phi từ Trung Quốc tăng lên mức 25% từ tháng 3, nhu cầu nhập khẩu của Mỹ sẽ bị ảnh hưởng. Hiện đã có xu hướng người tiêu dùng chuyển từ cá rô phi sang cá hồi hồng.

Viện Tiếp thị thực phẩm Mỹ (FMI) khảo sát 2.096 người tiêu dùng Mỹ, kết quả cho thấy 56% người ăn hải sản hai lần một tháng, gồm sản phẩm đóng hộp và đóng gói; 20% người ăn hải sản thường xuyên, nghĩa là ăn hải sản hai lần một tuần hoặc nhiều hơn.

Độ tươi và hương vị có tác động lớn đến việc mua hải sản, nhưng việc giảm giá hoặc chỉ là tâm trạng cũng có thể thúc đẩy tiêu thụ hải sản. Tuy nhiên, người tiêu dùng Mỹ thừa nhận họ không mua hải sản do thiếu thông tin về sản phẩm.

Cuộc khảo sát cho thấy, người tiêu dùng hải sản cảm thấy không am hiểu về hải sản nói chung, mặc dù hầu hết có nhu cầu tìm hiểu thông tin. Chỉ 29% khách hàng cảm thấy rất am hiểu về cách mua hải sản và chỉ có 28% những người được khảo sát cho biết họ cảm thấy tự tin trong cách nấu, chế biến hải sản.

27% người mua hàng cảm thấy hiểu biết về lợi ích dinh dưỡng của hải sản, và chỉ 26% cho biết họ biết cách đánh giá độ tươi hoặc chất lượng.

Cơ hội cho cá tra Việt Nam

Nhu cầu cá rô phi của Mỹ giảm được xem là cơ hội lớn cho cá tra Việt Nam. VASEP dẫn lời một doanh nghiệp lớn về xuất khẩu cá tra, kể từ khi bị Mỹ áp thuế 25% đối với cá rô phi Trung Quốc, doanh số mặt hàng này tại hệ thống siêu thị lớn của Mỹ đã giảm 20 - 30% so với thời điểm chưa bị áp thuế.

Nguồn: VASEP

VASEP cho hay năm 2018, xuất khẩu cá tra sang thị trường Mỹ đạt 549,4 triệu USD, tăng 59,5% so với cùng kỳ năm trước. VASEP nhận định xuất khẩu cá tra sang thị trường này năm ngoái có nhiều bất ngờ hơn dự kiến.

Nếu năm 2017, xuất khẩu cá tra Việt Nam sang Mỹ có nhiều dự cảm bi quan về việc đẩy mạnh hơn tới thị trường này khi thuế chống bán phá giá cao, chương trình thanh tra cá da trơn chuyển giao sang Bộ Nông nghiệp Mỹ với nhiều khó khăn trong khâu thực thi, thì năm 2018, đặc biệt là hai quý cuối năm có nhiều chuyển biến không ngờ.

Hai quý đầu năm 2018, xuất khẩu cá tra sang thị trường Mỹ vẫn chưa thực sự ổn định khi trong tháng 2 và tháng 6/2018, giá trị xuất khẩu giảm 4,3 - 5,5% so với cùng kỳ năm trước.

Nhiều dự đoán được đưa ra, xuất khẩu cá tra sang Mỹ có thể tăng trưởng dương hai con số so với năm 2017 và tiếp tục đứng lại ở vị trí thị trường xuất khẩu lớn thứ hai của doanh nghiệp xuất khẩu cá tra Việt Nam.

Tuy nhiên, kể từ quý II/2018, đặc biệt là tháng 8, xuất khẩu cá tra sang Mỹ đạt mức xuất khẩu đỉnh của năm với giá trị đạt gần 66 triệu USD, vượt mức xuất khẩu sang Trung Quốc 23,2 triệu USD, tăng 256% so với tháng 8/2017.

Các tháng tiếp theo trong quý IV, xuất khẩu cá tra sang Mỹ tiếp tục tăng trưởng mức cao từ 92 - 152% so với cùng kỳ năm ngoái.

Với mức tăng đều đặn và lớn dần, kết thúc tháng 10/2018, thị trường Mỹ đã trở lại ngôi vị số một của xuất khẩu cá tra Việt Nam.

VASEP cho rằng một trong những yếu tố quan trọng giúp xuất khẩu cá tra sang Mỹ "bứt tốc" mạnh mẽ đến vậy là cuộc chiến tranh thương mại Trung - Mỹ tạo thêm cơ hội cho cá tra Việt Nam giành thị phần từ cá rô phi tại thị trường nhập khẩu lớn Mỹ.

Theo trang về tin tức thủy sản Undercurrentnews, thống kê của Cục Nghề cá biển Quốc gia (Mỹ) cho biết năm 2017, Mỹ nhập khẩu 133.700 tấn cá rô phi, trị giá 426,4 triệu USD. Trong đó, cá rô phi Trung Quốc chiếm 75% tỉ trọng.

Cá rô phi Trung Quốc cũng chi phối phần lớn thị phần cá thịt trắng nhập khẩu của Mỹ nhiều năm qua. Năm 2017, sản phẩm này chiếm gần 45% tổng giá trị nhập khẩu cá thịt trắng của Mỹ, trong khi cá tra và basa chỉ chiếm gần 25% tổng giá trị.

Xem thêm Sản lượng cá tra, cá rô phi toàn cầu tiếp tục tăng đến năm 2020 Sản lượng cá tra, cá rô phi toàn cầu tiếp tục tăng đến năm 2020