Bộ Tài chính kiến nghị không thành, từ 1/10 vẫn bãi bỏ quy định tính tỷ lệ nội địa hóa ô tô

Bộ Khoa học và Công nghệ (KH&CN) vừa ban hành Thông tư 11/2022 về việc bãi bỏ các văn bản quy phạm pháp luật do Bộ trưởng KH&CN ban hành quy định về phương pháp xác định tỷ lệ nội địa hóa đối với ô tô. Thông tư này có hiệu lực thi hành từ ngày 1/10/2022.

Theo đó, thông tư mới đã bãi bỏ toàn bộ 3 văn bản quy phạm pháp luật, gồm: Quyết định số 28/2004/QĐ-BKHCN ngày 01/10/2004 của Bộ trưởng KH&CN về phương pháp xác định tỷ lệ nội địa hóa đối với ô tô;

Quyết định số 05/2005/QĐ-BKHCN ngày 11/5/2005 của Bộ trưởng KH&CN về việc sửa đổi, bổ sung Quyết định số 28/2004/QĐ-BKHCN ngày 1/10/2004 của Bộ trưởng KH&CN về phương pháp xác định tỷ lệ nội địa hóa đối với ô tô;

Thông tư số 05/2012/TT-BKHCN ngày 12/3/2012 của Bộ trưởng KH&CN về việc sửa đổi, bổ sung Điều 1 Quyết định số 05/2005/QĐ-BKHCN ngày 11/5/2005 của Bộ trưởng KH&CN về việc sửa đổi, bổ sung Quyết định số 28/2004/QĐ-BKHCN ngày 1/10/2004 về phương pháp xác định tỷ lệ nội địa hóa đối với ô tô.

Như vậy, sau gần 20 năm, quy định liên quan tới tỷ lệ nội địa hóa và mức độ rời rạc của linh kiện ô tô nhập khẩu được Bộ này ban hành chính thức được bãi bỏ. Trước đây nhằm thực hiện “Chiến lược phát triển ngành công nghiệp ô tô Việt Nam đến năm 2010, tầm nhìn đến năm 2020" của Thủ tướng, Bộ  KH&CN đã ban hành quy định về mức độ rời rạc của linh kiện ô tô nhập khẩu.

Mục đích của quy định này chính là để phục vụ cho phương pháp xác định tỷ lệ nội địa hóa đối với ô tô (tính điểm theo mức độ rời rạc).

Theo giới chuyên gia, việc bãi bỏ các quy định này được cho là phù hợp với sự phát triển, thay đổi quy trình công nghệ sản xuất, lắp ráp ô tô của các doanh nghiệp sản xuất, lắp ráp ô tô tại Việt Nam và trên thế giới hiện nay nhằm bảo đảm tính minh bạch, hợp lý.

Việc bãi bỏ các quy định nêu trên cũng không gây phát sinh thủ tục hành chính, thuận lợi cho công tác quản lý nhà nước trong lĩnh vực đầu tư và khoa học và công nghệ. Đồng thời, bảo đảm được các điều ước và hiệp định thương mại tự do giữa Việt Nam với các nước khác.

Bộ Tài chính từng đề xuất kéo dài

Tuy nhiên, đề xuất từ Bộ Tài chính đã bị bác bỏ.

Cách tính của Việt Nam đã không còn phù hợp

Theo chuyên gia kinh tế Ngô Trí Long, nguyên Viện trưởng Viện Nghiên cứu thị trường giá cả, Bộ Tài chính, trong tình hình hiện nay, khi khoa học công nghệ đã được nâng cao, Bộ KH&CN đã thay đổi cách tính tỷ lệ nội địa hoá theo cách tính chặt chẽ hơn so với phương pháp cũ còn Bộ Tài chính lo ngại việc thất thu ngân sách.

Tuy nhiên, cần dựa trên các chuẩn mực và thông lệ quốc tế của các Hiệp định và Việt Nam đã tham gia để làm căn cứ giữ hay bỏ quy định này.

Hiện Việt Nam hiện vẫn sử dụng cách tính tỉ lệ nội địa hóa theo cụm chi tiết được sản xuất trong nước, trong khi đó, các nước ASEAN lại tính theo tổng giá trị của từng chi tiết cộng lại, để hưởng ưu đãi thuế theo Hiệp định Thương mại hàng hóa ASEAN (ATIGA). 

Nhiều chuyên gia cũng cho rằng, trong bối cảnh hội nhập quốc tế, các văn bản quy phạm pháp luật trên không còn phù hợp với thực tiễn phát triển của ngành công nghiệp ô tô, bởi Việt Nam hiện vẫn sử dụng cách tính tỷ lệ nội địa hóa theo cụm chi tiết được sản xuất trong nước. Trong khi đó, các nước ASEAN lại tính theo tổng giá trị của từng chi tiết cộng lại để hưởng ưu đãi thuế theo Hiệp định Thương mại hàng hóa ASEAN (ATIGA).

Bên cạnh đó, Việt Nam cũng đã ký kết các Hiệp định thương mại CPTPP, EVFTA… nên các chênh lệch về thuế suất nhập khẩu xe nguyên chiếc và bộ linh kiện không còn nên cần bãi bỏ, sửa đổi các quy định liên quan để phù hợp với tình hình thực tế. Việc bãi bỏ các quy định trên không chỉ đảm bảo sự thống nhất của hệ thống văn bản quy phạm pháp luật mà còn đáp ứng nhu cầu thực tiễn, phù hợp với tiêu chuẩn chung của khu vực và quốc tế.