Bộ Công Thương điều tra dấu hiệu rửa nguồn, né thuế với đường của 5 nước ASEAN

Ngày 12/1, Tổng cục Hải quan cho biết nhận được văn bản của Cục Phòng vệ thương mại, đề nghị cung cấp bản sao chứng từ chứng nhận xuất xứ hàng hóa (C/O) đối với các lô đường mía nhập khẩu nhập khẩu từ 5 nước ASEAN (Campuchia, Indonesia, Lào, Malaysia, Myanmar) từ 1/10/2020 đến 30/9/2021, theo báo Tiền Phong.

Cục Phòng vệ thương mại đề nghị Tổng cục Hải quan cung cấp tài liệu nêu trên trước 11/2.

Trước đó, ngày 5/1, Hiệp hội Mía đường Việt Nam (VSSA) có công văn gửi Cục Phòng vệ thương mại và Tổng cục Hải quan cho biết có nhiều dấu hiệu bất thường với C/O cấp cho mặt hàng đường tinh luyện nhập khẩu đường từ 5 ASEAN.

Cụ thể, về nguồn gốc, đa số đường tinh luyện nhập khẩu trên được sản xuất tại các nhà máy luyện đường ở Indonesia và Malaysia với nguyên liệu chủ yếu từ đường thô nhập khẩu.

Bởi, Malaysia không trồng mía, còn Indonesia có trồng mía nhưng không đủ cho nhu cầu sản xuất đường trắng trong nước, phải nhập khẩu bổ sung.

Theo Tổ chức đường thế giới (ISO), Indonesia và Malaysia là hai quốc gia nhập khẩu đường thô với số lượng lớn hằng năm để phục vụ luyện đường.

Hai quốc gia này nhập khẩu đường thô từ nhiều nguồn khác nhau, bao gồm Thái Lan và các quốc gia ngoài ASEAN như Australia, Brazil, Nam Phi…

Cụ thể, năm 2020, Indonesia chỉ nhập 36% đường thô từ Thái Lan, còn Malaysia chỉ nhập 2,8% đường thô từ Thái Lan.

VSSA cho rằng phần lớn đường tinh luyện nhập khẩu vào Việt Nam từ hai quốc gia này đều có nguồn gốc từ các nước ngoài ASEAN.

Trước đó, ngày 21/9/2021, Bộ Công Thương điều tra áp dụng biện pháp chống lẩn tránh biện pháp phòng vệ thương mại với một số sản phẩm đường mía nhập khẩu từ 5 nước ASEAN.

10 tháng đầu năm 2021, lượng đường mía nhập khẩu từ 5 nước trên vào Việt Nam tăng gấp 5 lần so với cùng kỳ năm 2020, từ 151,5 nghìn tấn lên hơn 757 nghìn tấn.

Đáng chú ý, số đường này được hưởng mức thuế ưu đãi khoảng 5% (hoặc thấp hơn đối với đường xuất xứ từ Lào theo Hiệp định biên giới Việt - Lào), trên cơ sở giấy chứng nhận xuất xứ C/O mẫu D của Hiệp định thương mại hàng hóa ASEAN (ATIGA).

Lượng đường nhập vào Việt Nam từ Indonesia và Malaysia lần lượt là gần 267 nghìn tấn và 154 nghìn tấn. Toàn bộ lượng đường tinh luyện này đều có C/O mẫu D (được hưởng thuế suất ưu đãi 5%).

Theo quy định của ATIGA, mặt hàng đường mía chỉ được cấp C/O mẫu D nếu có chứa không ít hơn 40% hàm lượng có xuất xứ từ bất kỳ một nước thành viên ASEAN nào trong thành phần của hàng hóa.

Trên cơ sở những dấu hiệu bất thường về C/O mẫu D cho các lô hàng đường tinh luyện nhập khẩu từ Indonesia và Malaysia trong năm 2021, VSSA đề xuất cơ quan điều tra xem xét, kiểm tra, xử lý theo quy định.