Anthony Bourdain: Từ người rửa chén thuê đến sứ giả văn hóa toàn cầu

‘Tài năng xuất chúng’ Anthony Bourdain vĩnh viễn ra đi ở tuổi 61

Anthony Bourdain cùng ăn bún chả và uống bia với Tổng thống Barack Obama tại Hà Nội vào năm ngoái, khám phá mọi ngóc ngách và hương vị của thế giới, xây dựng các ngành kinh doanh bằng tài năng huyền thoại. Những sản phẩm sáng tạo mà Bourdain để lại cũng đa dạng như sự sành ăn của ông.

Quyển sách "Kitchen Confidential: Adventures in the Culinary Underbelly" xuất bản năm 2000 của ông đã được dịch sang hơn 20 thứ tiếng. Gia tài sáng tác của ông gồm một sách du lịch, ba tiểu thuyết trinh thám, một sách nấu ăn, một cuốn tiểu sử về Typhoid Mary và một tiểu thuyết bằng tranh (graphic novel). Các chương trình truyền hình đã đưa Anthony Bourdain đến hơn 100 quốc gia và phủ sóng trên ba mạng truyền hình lớn.

Thế nhưng, ông đã tự lấy đi mạng sống của mình, bỏ lại sự nghiệp vinh quang và đồ sộ phía sau, ở tuổi 61.

Hình ảnh bình dị của ông Borudain tại Việt Nam. Nguồn: David S. Holloway/CNN.

Từ đứa trẻ cáu kỉnh đến người rửa chén vui vẻ

Ông làm công việc đầu tiên trong nhà bếp khi mới 13 tuổi và lớn lên tại thành phố Leonia, bang New Jersey, Mỹ.

“Đó thật sự là một sự kiện trọng đại với tôi vì, ở mức độ nào đó, tôi là một đứa lười biếng. Khi đó tôi là một đứa trẻ hay cáu kỉnh”, ông Bourdain chia sẻ trong chương trình “Fresh Air” trên kênh truyền hình NPR vào năm 2016.

Ông đã tìm thấy ý nghĩa từ công việc đầy quy tắc của mình. “Tôi là một người rửa chén thuê vui vẻ. Có thể nói vui rằng tôi đã học từng bài học quan trọng, tất cả bài học quan trọng nhất trong đời mình, khi đi rửa chén thuê”.

Ông theo học ở trường Vassar College tại New York trong hai năm, sau đó bỏ ngang và đăng ký học tại một trường ẩm thực. Trong nhiều năm, ông làm ở vị trí đầu bếp trưởng nhóm (line cook) và bếp phó (sous chef) tại nhiều nhà hàng vùng Đông bắc nước Mỹ trước khi trở thành bếp trưởng tại nhà hàng Pháp Brasserie Les Halles ở Manhattan, trung tâm thành phố New York.

Ông Bourdain ngồi tại nhà hàng Brasserie Les Halles ở New York vào năm 2001. Nguồn: Jim Cooper/AP.

Quyển sách bán chạy nhất ‘thay đổi mọi thứ’

Bước đột phá của Anthony Bourdain không đến từ một món ăn sáng tạo hay những bài bình luận ẩm thực “mê ly”.

Thay vào đó, ông khiến công chúng chú ý với bài báo đăng trên tạp chí The New Yorker vào năm 1999. Bài báo mang tên "Don't Eat Before Reading This” (Đừng ăn trước khi đọc bài này), nói về những bí mật của đời sống bếp núc và những tính cách ẩn giấu mà ông từng chạm mặt.

Bài báo dẫn đến sự ra đời của một quyển sách và "Kitchen Confidential" (Bí mật nhà bếp) trở thành cuốn sách bán chạy nhất năm 2000, đồng thời “ghi danh” Anthony Bourdain vào một lĩnh vực mới.

“Khi quyển sách được phát hành, nó đã nhanh chóng thay đổi cuộc sống của tôi. Ý tôi là, thay đổi mọi thứ”, ông cho biết trong cuộc phỏng vấn với NPR.

Ông Anthony Bourdain vào năm 2000. Nguồn: David Rentas/REX/Shutterstock.

Ông Panio Gianopoulos, người đã biên tập cuốn sách cho công ty phát hành sách Bloomsbury Publishing, nhớ lại lúc nhận được bản thảo từ tay Bourdain. “Nó sẽ nổi tiếng, nó thật bộc trực và buồn cười một cách tàn bạo. Giọng điệu trau chuốt nhưng cũng thật trần trụi – một nghịch lý lạ đời”, ông Gianopoulos nói với CNNMoney.

Ông nhớ lại mình đã bước vào văn phòng đồng nghiệp và nói, “Nếu không thể biến nó thành cuốn sách bán chạy nhất, chúng ta không xứng đáng làm việc trong ngành này”.

Bếp trưởng ‘siêu sao’ và sứ giả văn hóa

"Kitchen Confidential" và cuốn sách thứ hai, "A Cook's Tour” (Chuyến đi của một đầu bếp), đã giúp Anthony Bourdain tấn công vào ngành truyền hình.

Food Network chuyển thể "A Cook's Tour" thành loạt chương trình truyền hình cùng tên. Chương trình được phát hai mùa vào năm 2002 và 2003.

“Ngay từ ban đầu, Tony đã rất thực tế. Không phải về bản thân ông ấy mà về những thứ có thể được khám phá. Tony muốn thực hiện điều đó thông qua ẩm thực”, bà Liane Thompson – giám đốc sản xuất chương trình, nhớ lại. Bà cho rằng thành công của ông là nhờ khả năng kết nối với mọi người tại những nơi mà ông đặt chân đến.

Ảnh chụp Bourdain tại một nhà bếp ở Sydney vào năm 2005. Nguồn: Jacky Ghossein/Fairfax Media via Getty Images.

Sau đó, ông Bourdain chuyển đến kênh Travel Channel và trở thành ngôi sao của chương trình "Anthony Bourdain: No Reservations" (Anthony Bourdain: Không cần đặt bàn) công chiếu vào năm 2005. "No Reservations" là một thành công đột phá, giành hai giải Emmy và hàng chục đề cử trong suốt 9 mùa phát sóng.

Chương trình đi theo phong cách ấn tượng: Bourdain đưa khán giả đến những vùng đất xa xôi của thế giới và dùng ẩm thực để kể những câu chuyện về văn hóa và bản sắc các dân tộc. Ông đã phá vỡ hình mẫu của một bếp trưởng truyền hình nổi tiếng, trở thành một phóng viên hiện trường đa năng chia sẻ quan điểm cá nhân về những miền đất lạ và nền ẩm thực độc đáo.

"Anthony Bourdain: No Reservations" trở thành chương trình ăn khách trên Travel Channel từ năm 2005 - 2012. Nguồn: Discovery Channel/Kobal/REX/Shutterstock.

Anthony Bourdain cũng là một nhà sản xuất truyền hình. Các phim tài liệu gần đây của ông gồm "Wasted! The Story of Food Waste" (Thật lãng phí! Câu chuyện về lãng phí thực phẩm) và "Jeremiah Tower: The Last Magnificent" (Jeremiah Tower: Vĩ nhân cuối cùng). Ngoài ra, ông còn là giám đốc sản xuất loạt phim tài liệu "Christiane Amanpour: Sex & Love Around the World" (Christiane Amanpour: Tình dục và tình yêu trên thế giới) trên kênh CNN.

“Tony đã thay đổi lĩnh vực truyền thông ẩm thực. Ông đã đưa tính nhân văn, cảm xúc chân thực và chất thơ vào những câu chuyện ẩm thực. Tiếng nói của ông không gì có thể thay thế được”, ông Ed Levine – người từng cộng tác với New York Times và là nhà sáng lập trang web SeriousEats.com, cho biết.

Ông Bourdain đang thực hiện cảnh quay trong chương trình "Parts Unknown" trên kênh CNN tại Brazil vào năm 2014. Nguồn: Mario Tama/Getty Images for CNN.

Kênh truyền hình CNN đã mạo hiểm mời Anthony Bourdain hợp tác sản xuất loạt phim tài liệu khám phá ẩm thực nước Mỹ và khắp nơi trên thế giới, qua lăng kính văn hóa độc đáo của ông.

Và ông nhanh chóng trở thành gương mặt trụ cột của kênh truyền hình hàng đầu thế giới, giúp CNN phá vỡ giới hạn của một kênh thuần tin tức, lấn sân sang văn hóa và phim tài liệu. Loạt phim "Anthony Bourdain: Parts Unknown" (Anthony Bourdain: Những vùng đất chưa biết đến) khởi chiếu vào năm 2013, chiến thắng 5 giải Emmy và một giải Peabody.

Mùa thứ 11 của "Parts Unknown" vừa được khởi chiếu trên CNN vào tháng 4. Các điểm đến được giới thiệu trong mùa mới này gồm Uruguay, Armenia, Bhutan, đảo Newfoundland (Canada), bang West Virginia (Mỹ) và nhiều địa danh khác.

Xem thêm ‘Tài năng xuất chúng’ Anthony Bourdain vĩnh viễn ra đi ở tuổi 61 ‘Tài năng xuất chúng’ Anthony Bourdain vĩnh viễn ra đi ở tuổi 61