Amazon không đáng sợ?

CEO Amazon Jeff Bezos, người sáng lập liên doanh vũ trụ Blue Origin và chủ sở hữu của The Washington Post, tham gia vào một sự kiện do Hiệp hội Không quân tổ chức vào ngày19/9/2018 tại National Harbor, Maryland.

Lời tuyên bố của CEO Amazon

Trong một cuộc họp nội bộ toàn công ty vào tháng 3/2018, một nhân viên đã hỏi Jeff Bezos về nỗi lo sợ ngày càng tăng đối với nguy cơ Amazon đang giết chết sự cạnh tranh trong nhiều ngành.

Người hỏi lưu ý rằng vì Amazon - gã khổng lồ thương mại điện tử - đã mở rộng sang hầu hết mọi lĩnh vực kinh doanh lớn nên một vài đối tác và khách hàng của Amazon bắt đầu bày tỏ mối lo ngại này.

Ông Bezos trả lời rằng những lo ngại đó luôn thường trực và thường bị phóng đại bởi nó chỉ là một câu chuyện truyền thông có sức thu hút. Ông cười lớn trước thông tin một số cổ phiếu của các công ty khác thậm chí đã giảm khi tin đồn về việc Amazon tham gia một lĩnh vực mới và cho rằng những tác động này chỉ "rất ngắn hạn".

“Trong cuộc sống thực, có chỗ cho nhiều người cùng chiến thắng”, ông Bezos nói, theo một bản ghi âm cuộc họp mà CNBC nghe được. “Trên thực tế, những công ty đó không thể sụp đổ được”.

Jeff Bezos đã đúng

Nỗi lo sợ về việc Amazon sẽ thống trị thế giới đã đạt đến đỉnh điểm trong những năm gần đây. Trong quí IV/2017, Amazon là công ty được nhắc đến nhiều nhất trong các buổi công bố kết quả kinh doanh của các công ty khác. Tuy nhiên, một số đối thủ cạnh tranh chính của Amazon đang tìm cách tồn tại và thậm chí, phát triển mạnh để chống lại một trong những công ty có giá trị nhất trên thế giới như Amazon.

Trong tuần này, Walmart vừa công bố lợi nhuận quí IV/2018 ở mức cao, vốn được tiếp sức bởi hoạt động kinh doanh trực tuyến tăng trưởng mạnh mẽ và cạnh tranh trực tiếp với Amazon.

Vào ngày 25/2, bà chủ hãng phim của Amazon, Jennifer Salke, đã thừa nhận những thách thức trong lĩnh vực kinh doanh phim ảnh khi chứng kiến 6 bộ phim thua lỗ liên tiếp.

Trong khi đó, Microsoft đang chứng tỏ là một đối thủ đáng gờm trong ngành công nghiệp đám mây và Google cũng đang thu hẹp khoảng cách với vị trí dẫn đầu của Amazon trong lĩnh vực trợ lí ảo.

Các công ty trong một số lĩnh vực kinh doanh mới hơn của Amazon, gồm vận chuyển, chăm sóc sức khỏe, đều ít bị ảnh hưởng bởi sự hiện diện của Amazon.

Trên thực tế, trong số 65 công ty của S&P 500 đề cập đến Amazon trong buổi công bố kết quả kinh doanh vào quí IV/2017, 35 công ty có chứng khoán tăng vượt trội so với thị trường chung trong năm 2018.

Số lần mà Amazon được các công ty khác nhắc đến tăng vọt trong năm 2017. Nguồn: CBInsights.

“Khả năng Amazon đè bẹp các đối thủ cạnh tranh đang bị thổi phồng”, ông Charles Hill, giáo sư kinh tế tại Đại học Washington, nói. “Đó là một nỗi sợ doanh nghiệp lớn một cách phi lí”.

Phát ngôn viên của Amazon đã lưu ý rằng công ty này hoạt động trên nhiều lĩnh vực và phải đối mặt với nhiều sự cạnh tranh trong mỗi lĩnh vực. Ngay cả trong thương mại điện tử, lĩnh vực mạnh nhất của Amazon, “chúng tôi chỉ đại diện cho chưa đầy 1% thị phần bán lẻ toàn cầu và chưa đầy 4% thị phần bán lẻ tại Mỹ”, phát ngôn viên cho hay.

Thị trường không phải trò chơi có tổng bằng 0

Ông Hill cho biết điều này chủ yếu phản ánh thực tế rằng Amazon đang ở trong một thị trường đủ lớn để nhiều người chơi cùng tồn tại.

Trong thị trường điện toán đám mây, do Amazon Web Service (AWS) tạo ra, Microsoft đang nhanh chóng bắt kịp, trong khi Google đang tăng thị phần của họ.

Trong thị trường vận chuyển, FedEx và UPS sở hữu một mạng lưới hậu cần khổng lồ đến mức Amazon khó có thể trở thành một mối đe dọa.

Và mặc dù Amazon là công ty dẫn đầu lĩnh vực mua sắm trực tuyến, với khoảng nửa thị phần, thương mại điện tử vẫn chỉ là một phần nhỏ trong tổng thể ngành bán lẻ của Mỹ với rất nhiều chỗ cho các công ty khác phát triển.

“Thị trường không phải trò chơi có tổng bằng 0 (zero-sum game)”, ông Hill nói. “Vẫn còn chỗ cho những đối thủ dù lớn hay nhỏ”.

CEO của AWS, ông Andy Jassy, đã lặp lại một quan điểm tương tự trong cuộc họp nhân viên tháng 3/2018. Ông Jassy nói rằng mọi người từng dự đoán các công ty phần mềm như New Relic, MongoDB và Cloudera sẽ ngừng hoạt động sau khi AWS tung ra các sản phẩm cạnh tranh trực tiếp với họ, nhưng thực tế không phải như thế. Giá cổ phiếu của New Relic và MongoDB đã tăng gấp ba lần kể từ khi niêm yết, tuy nhiên giá cổ phiếu của Cloudera giảm khoảng 20%.

“Chỉ vì chúng tôi triển khai dịch vụ trong một lĩnh vực mới không có nghĩa là một công ty khác, vốn đã xây dựng một trải nghiệm khách hàng tuyệt vời và có khách hàng trung thành, sẽ bị ảnh hưởng”, ông Jassy nói. “Tôi nghĩ rằng điều này nghe có vẻ hấp dẫn nhưng không thực tế”.

Phát ngôn viên của công ty này nói thêm, “Nếu bạn nhìn vào lịch sử AWS, chúng tôi cung cấp những gì khách hàng yêu cầu. Đôi khi yêu cầu của khách hàng bị trùng lặp ở một mức độ nào đó, nhưng phân khúc thị trường khá lớn và cho phép các công ty khác thành công. Và, đối với những khách hàng đã xây dựng các dịch vụ có ý nghĩa với chức năng quan trọng, chúng tôi vẫn chưa thấy công ty nào phải vật lộn để phát triển chỉ bởi vì AWS cung cấp dịch vụ trong lĩnh vực đó cả.”

Nhiều thị trường mà Amazon cạnh tranh cũng đang ở giai đoạn khá non trẻ, do đó, cho phép các công ty cùng tồn tại, theo ông Rahul Kapoor, giáo sư kinh tế tại Đại học Pennsylvania, cho hay. Những thị trường này, gồm truyền phát video và công nghệ giọng nói, vẫn đang tìm kiếm một “thiết kế thống trị” vì các phân khúc người dùng khác nhau lại có những tùy chọn khác nhau.

“Amazon đang cạnh tranh trong các thị trường vẫn đang phát triển”, ông Kapoor nói.

Những kẻ thua cuộc thực sự

Ông Bezos cho biết trong cuộc họp tháng 3/2018 rằng những câu chuyện thu hút nhiều sự chú ý nhất chính là những câu chuyện về các đối thủ cạnh tranh của Amazon đồng thời là khách hàng của AWS. Các báo đưa tin rằng một số nhà bán lẻ, gồm Walmart, Kroger và Target đã bắt đầu rời bỏ AWS do vị trí cạnh tranh của họ trong ngành bán lẻ.

Mặc dù những công ty lớn này đang tìm cách cạnh tranh với Amazon, những kẻ thua cuộc thực sự là các công ty vừa và nhỏ với ít nguồn lực, ông Abhishek Nagaraj, giáo sư kinh tế tại UC Berkeley, cho biết.

Cụ thể, những người bán và thương hiệu phụ thuộc vào thị trường của Amazon cho phần lớn doanh số của mình có thể phải đối mặt với những rào cản lớn, khi Amazon tung ra nhiều nhãn hiệu riêng và chạy quảng cáo mạnh tay để cướp đi doanh số của họ.

“Phần lớn bên bị ảnh hưởng không phải là các doanh nghiệp lớn”, ông Nagaraj nói.

Ông Andrei Hagiu, giáo sư kinh tế tại Đại học Boston, nói rằng một số hoạt động kinh doanh của Amazon phải chịu sự giám sát chặt chẽ. Chẳng hạn, chính sách ngăn chặn người bán từ bên thứ ba cung cấp giá bán thấp hơn trên một trang web khác của Amazon làm tăng mối lo ngại chống độc quyền chính đáng.

Tuy nhiên nhìn chung Amazon sẽ khó vướng vào vòng lao lí vì công ty này đang sử dụng sức mạnh ngày càng tăng của mình để đảm bảo lợi ích của khách hàng bằng cách cung cấp giá thấp hơn và nhiều sản phẩm hơn.

“Cho rằng ‘Amazon thống trị mạng Internet’ là một lời thổi phồng quá đáng”, ông Hagiu nói.

Phát ngôn viên của Amazon lưu ý rằng việc kinh doanh nhãn hàng riêng của họ chỉ chiếm khoảng 1% doanh số và nhấn mạnh rằng Amazon đã giúp những doanh nghiệp nhỏ cạnh tranh với các thương hiệu lớn bằng cách lo liệu cơ sở hạ tầng và công việc hậu cần mà họ sẽ rất chật vật nếu phải tự làm.

“Có hàng triệu doanh nghiệp vừa và nhỏ trên khắp thế giới bán hàng tại các cửa hàng của Amazon, gồm hơn một triệu ở Mỹ, và hơn một nửa các mặt hàng được bán trong các cửa hàng của chúng tôi đến từ các doanh nghiệp vừa và nhỏ”, Amazon nói.

Amazon có thể chỉ đang trải qua những gì mà mọi công ty lớn đều phải đối mặt khi họ phát triển. Tương tự Microsoft hay Walmart trước đây, Amazon hiện giờ tình cờ trở thành công ty mà mọi người chỉ trích, ông Hill tại Đại học Washington nhận định.

“Công ty nào cũng sẽ phải nhận chỉ trích từ công chúng và rồi sẽ có công ty khác thay phiên”, ông Hill nói.

Xem thêm Amazon Trung Quốc muốn sáp nhập để làm ăn khá hơn Amazon Trung Quốc muốn sáp nhập để làm ăn khá hơn