Alibaba không còn cần Jack Ma

Alibaba cần nhanh chóng vượt qua kỷ nguyên Jack Ma. Rất may, báo cáo kết quả kinh doanh mới nhất cho thấy tập đoàn đã xoay xở để làm được điều này.

Cả doanh thu lẫn thu nhập hoạt động của gã khổng lồ thương mại điện tử Trung Quốc đều cao kỷ lục dù nền kinh tế vẫn còn choáng váng vì COVID-19. Những mảng kinh doanh mới hơn của Alibaba như điện toán đám mây và logistics cũng tăng trưởng mạnh mẽ.

Quan trọng hơn cả là Alibaba có thể sẽ thoát khỏi bất kỳ tác động lớn nào từ việc chính phủ Trung Quốc giáng đòn vào Ant Group, công ty có liên kết với Alibaba. Nhà sáng lập Jack Ma của Alibaba cũng đồng thời là nhà sáng lập và cổ đông chính của Ant.

Để xoa dịu nhà đầu tư, Chủ tịch kiêm CEO Daniel Zhang của Alibaba giải thích rằng chi tiêu trên mảng thương mại điện tử của công ty không được thúc đẩy nhiều bởi các sản phẩm của Ant.

Yếu tố trên rất quan trọng vì khả năng cao là mô hình kinh doanh của Alibaba có thể bị thay đổi, bao gồm việc tách mảng thanh toán với cho vay. Alibaba sở hữu 33% Ant và được hưởng một phần lợi nhuận của công ty này.

Nhưng Alipay, sản phẩm cốt lõi của Ant mới là chìa khóa mở ra tiềm năng thương mại điện tử ở Trung Quốc trong hai thập niên qua. Việc cung cấp dịch vụ tín dụng, chẳng hạn như các khoản cho vay nhỏ tăng cường sức mua của người tiêu dùng và giúp người mua khởi nghiệp. Ông Zhang đã tìm cách hạ thấp vai trò của Alipay, nhấn mạnh sự tồn tại của các kênh tài trợ khác.

Jack Ma là động lực chính đằng sau Alibaba suốt 20 năm và vẫn là nhà lãnh đạo tinh thần của công ty. Nhưng ông đã rời đi vào tháng 9/2019, để cho ông Zhang chức chủ tịch và CEO. Quyết định này không gây ra thiệt hại nào đến Alibaba. 12 tháng sau khi Jack Ma rời ghế nóng, vốn hóa công ty leo lên mức kỷ lục 352 tỷ USD. Nhưng Alibaba lại bị tổn thất vì lần vạ miệng của Jack Ma.

Trong cuộc hội nghị ở Thượng Hải tháng 10 năm ngoái, Jack Ma thẳng thừng chỉ trích các quy định tài chính của Trung Quốc. Lời nói của ông gây ra hậu quả rất lớn. Cuộc IPO khổng lồ của Ant bị hoãn lại vào phút chót theo lệnh của các nhà quản lý. Giới chức trách quyết định rằng mô hình kinh doanh của Ant cần phải được xem xét lại.

Alibaba bị thiệt hại. Cổ phiếu công ty giảm 30% trong hai tháng và định giá của Ant có vẻ sẽ giảm xuống một nửa. Chưa hết, Alibaba còn bị đưa vào tầm ngắm của cuộc điều tra chống độc quyền.

Rất có thể mô hình kinh doanh của Ant và quyền lực quá lớn của Alibaba trong thị trường thương mại điện tử vẫn sẽ bị giới chức trách để ý dù Jack Ma không lỡ lời. Nhưng việc ông không xuất hiện trước công chúng suốt vài tháng và bị loại khỏi danh sách khen ngợi các tỷ phú công nghệ của cơ quan truyền thông nhà nước cho thấy thời điểm xảy ra các sự kiện này không phải là ngẫu nhiên.

Hồi tháng 9/2019, khi nói về tương lai của Alibaba sau khi Jack Ma rời đi, ông Zhang nhấn mạnh tầm quan trọng của việc mở ra các lĩnh vực mới, dù việc này có thể tác động xấu đến hoạt động kinh doanh cốt lõi của công ty.

Ông Zhang chia sẻ trong cuộc phỏng vấn với Bloomberg: "Kể cả nếu chúng tôi không giết chết những mảng kinh doanh hiện tại thì người khác cũng sẽ làm việc đó".

Các bộ phận mới của Alibaba đang phát triển mạnh mẽ bất chấp kinh tế suy yếu, công ty có sẵn các nền tảng tài chính thay thế để thúc đẩy chi tiêu và niềm hy vọng sẽ tránh được áp lực nặng nề từ chính phủ. Rõ ràng Alibaba vẫn ổn dù không có Jack Ma.