70% khủng hoảng xuất phát từ tài chính và bất động sản, giải pháp nào cho điều hành kinh tế vĩ mô 2023?

Phát biểu tại phiên tổng thể Diễn đàn Kinh tế lần thứ 5 chiều 17/12, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải đánh giá, yêu cầu cấp thiết của nền kinh tế là nhận diện đầy đủ nguy cơ, rủi ro, đồng thời có giải pháp kịp thời, phù hợp để giữ vững ổn định kinh tế vĩ mô, thị trường tiền tệ, chứng khoán, trái, bất động sản.

Để đạt được mục tiêu này, Phó Chủ tịch Quốc hội cho rằng, ổn định và phát triển sản xuất kinh doanh, hoạt động của doanh nghiệp chính là tiền đề quan trọng. Theo đó, cần có giải pháp đột phá để khơi thông nguồn vốn cho sản xuất kinh doanh.

"Đặc biệt lưu ý mối quan hệ mật thiết, tính liên thông giữa tín dụng, thị trường trái phiếu, thị trường chứng khoán, thị trường bất động sản để điều hành đồng bộ, phù hợp", Phó Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh.

Ông lưu ý việc điều hành lãi suất, tỷ giá, dự trữ ngoại hối, cung tiền sát thực với diễn biến tình hình kinh tế xã hội; biên độ, thời gian điều chỉnh phải tính toán, dự báo phù hợp, có tầm nhìn, "không gây sốc cho nền kinh tế".

Đồng thời bảo đảm thanh khoản của hệ thống các tổ chức tín dụng, cung cấp đủ vốn cho nền kinh tế tập trung vào sản xuất, kinh doanh, các lĩnh vực ưu tiên và các động lực tăng trưởng, ổn định và phát triển thị trường lao động. 

70% các cuộc khủng hoảng xuất phát từ tài chính và BĐS

Ở góc độ chuyên gia, TS. Cấn Văn Lực, Chuyên gia kinh tế, Kinh tế trưởng Ngân hàng BIDV cũng cho rằng, việc lành mạnh thị trường tài chính, ổn định thị trường tài chính gắn với ổn định kinh tế vĩ mô là rất chính xác bởi hai vấn đề này có mối quan hệ tương hỗ với nhau. Trên thế giới, 70% các cuộc khủng hoảng xuất phát từ hai thị trường: Tài chính và bất động sản.

Về giải pháp ngắn hạn, có ba nhóm giải pháp năm 2023 và sang cả năm 2024.

Thứ nhất, lấy lại niềm tin của NĐT và thị trường: Minh bạch thông tin, thông điệp mạnh mẽ về quyền lợi của chính đáng nhà đầu tư sẽ được đảm bảo, sớm giải quyết dứt điểm các vụ việc liên quan.

Trong đó, cần gấp rút đưa ra phương án khả thi giải cứu trái phiếu doanh nghiệp sắp đáo hạn trong năm tới, quan điểm của TS. Lực là không dùng tiền ngân sách để giải cứu bất động sản bởi đây là câu chuyện của thị trường. Nhà nước chỉ tạo cơ chế, chính sách trên cơ chế nhà đầu tư chia sẻ, doanh nghiệp gánh chịu rủi ro.

Thứ hai, ổn định kinh tế vĩ mô, tháo gỡ các rào cản về vốn cho nền kinh tế, để làm được điều này, TS. Lực nhấn mạnh, cần tiếp tục kiên định ổn định kinh tế vĩ mô, đảm bảo các cân đối lớn. Trong đó, cần đảm bảo 4 cân bằng: Lạm phát – tăng trưởng, điều hành lãi suất – tỷ giá, cân đối ngân sách – hỗ trợ người dân, doanh nghiệp và cuối cùng là cân đối ngân sách giữa vốn đầu tư của nhà nước và khu vực tư nhân, trong những năm vừa qua, tăng trưởng vốn đầu tư của tư nhân rất thấp, chỉ có 10% so với vốn FDI, vốn của khu vực nhà nước lại tăng đến 16%.

Về việc khơi thông các nguồn vốn cần đẩy nhanh hơn nữa chương trình phục hồi 2022 – 2023; đẩy mạnh giải ngân vốn đầu tư công. Đây vẫn là một kênh dẫn vốn vô cùng quan trọng, đó là vốn mồi, vốn lan toả và là động lực tăng trưởng.

Bên cạnh đó, cần hết sức quan tâm tháo gỡ pháp lý cho hàng nghìn dự án bất động sản hiện đang bị tồn trọng trong thời gian vừa qua, khơi thông nhanh dòng vốn trái phiếu doanh nghiệp cũng như huy động nguồn vốn tăng trưởng xanh. TS. Lực đề xuất cần nghiên cứu thành lập mô hình ngân hàng xanh để huy động nguồn lực quốc tế hiện nay. 

Thứ ba, đảm bảo thanh khoản của hệ thống tài chính trong đó có thị trường cổ phiếu, trái phiếu doanh nghiệp, đặc biệt cần đảm bảo an toàn tuyệt đối cho hệ thống ngân hàng. Theo có phải sớm có phương án xử lý những ngân hàng yếu kém, không để rủi ro lan truyền giữa chứng khoán, bất động sản và ngân hàng, đây là ba thị trường liên thông đến nhau rất chặt chẽ, vừa rồi câu chuyện về sở hữu chéo trong ngân hàng, trái phiếu doanh nghiệp rất nổi cộm.

Cuối cùng, cần nghiêm túc thực hiện ba chỉ thị vừa qua của Thủ tướng Chính phủ về tháo gỡ khó khăn cho thị trường bất động sản, trái phiếu doanh nghiệp và ngân hàng. 

Chuyên gia Cấn Văn Lực cũng kiến nghị phân bổ tín dụng cho bất động sản cần xét theo phân khúc chứ không nên theo số tiền. Việc đánh giá rủi ro theo giá trị khoản vay chưa chính xác mà nên phân theo phân khúc: Nhà ở, bất động sản khu công nghiệp, nhà ở xã hội, bất động sản nghỉ dưỡng,… 

Riêng với thị trường trái phiếu doanh nghiệp, vừa qua dự thảo mà Bộ Tài chính đưa ra để sửa đổi Nghị định 65 với ba điểm mới theo TS. Lực là phù hợp để giải quyết vấn đề cấp bách hiện tại. Tuy nhiên, về trung và dài hạn cần đảm bảo minh bạch, tính thị trường và chuyên nghiệp.

Cân bằng giữa kiềm chế lạm phát và đảm bảo tăng trưởng

Kết luận tại diễn đàn, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính cũng đánh giá, năm 2023, không bi quan nhưng cũng không thể lạc quan và cần xác định đây là năm khó khăn, thách thức nhiều hơn.

Về nhiệm vụ, giải pháp cụ thể, Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo cần tìm ra điểm cân bằng giữa tăng trưởng và kiểm soát lạm phát để có ưu tiên. Nhà nước ta đang trong thời kỳ đang phát triển vì vậy có thể nghiêng về tăng trưởng nhiều hơn nhưng vẫn phải đảm bảo sự cân bằng.

Đồng thời, thực hiện chính sách tiền tệ chắc chắn, linh hoạt, hiệu quả; phối hợp chặt chẽ, hài hòa với chính sách tài khóa và các chính sách khác, bảo đảm hiệu quả tổng thể, phù hợp và đáp ứng yêu cầu thực tiễn.

Theo đó, ổn định thị trường ngoại hối, điều hành lãi suất, tỷ giá phù hợp với tình hình và điều kiện thực tiễn. Điều hành đồng bộ các công cụ chính sách tiền tệ; bảo đảm đáp ứng nhu cầu vốn tín dụng của nền kinh tế, tập trung cho những lĩnh vực ưu tiên, phát huy vai trò nòng cốt của các ngân hàng thương mại nhà nước.

Cũng như, bảo đảm cân bằng, hợp lý giữa tỷ giá và lãi suất, giữa kiểm soát lạm phát với tăng trưởng kinh tế, phù hợp với tình hình thực tiễn; bảo đảm thanh khoản, tăng trưởng tín dụng hợp lý, tháo gỡ những nút thắt của dòng vốn trong nền kinh tế.