23 bí quyết cần ghi nhớ để đầu tư như Warren Buffett
Mặc dù phần lớn chiến lược đầu tư cụ thể của Buffett được giữ kín, nhưng cách ông đầu tư được biết đến khá rộng rãi. Trang The Motley Fool đã chỉ ra 23 đặc điểm trong cách đầu tư của Warren Buffett mà nhiều người cần ghi nhớ.
1. Đầu tư dài hạn
Điều đầu tiên bạn cần làm nếu muốn đầu tư như Warren Buffett là hình thành tâm lí đầu tư dài hạn. Ông cho rằng: "Nếu bạn không sẵn sàng sở hữu một cổ phiếu trong 10 năm, thì đừng nghĩ đến việc sở hữu nó trong 10 phút."
2. Đừng ngại bán
Mặc dù Buffett là một nhà đầu tư dài hạn, muốn sở hữu tất cả các cổ phiếu của mình đủ lâu, nhưng đôi khi ông cũng có một vài lựa chọn tồi tệ.
Buffett nói: "Nếu bạn thấy mình trong một chiếc tàu bị rò rỉ kinh niên, đổi tàu mới có thể sẽ mang lại năng suất cao hơn việc ra sức đi chắp vá chỗ rò rỉ". Nói cách khác, nếu một lựa chọn đầu tư của bạn không thành công, hãy thừa nhận rằng bạn đã sai và tiếp tục với những khoản còn lại.
3. Tránh phí đầu tư quá cao
"Khi những khoản đầu tư lớn bị tính phí cao, thường những người quản lí chúng sẽ là người thu lợi nhiều hơn so với khách hàng", ông cho biết.
Điều này thường thấy ở các khoản đầu tư với quĩ phòng hộ, quĩ tương hỗ và quĩ ETF với chi phí lớn. Rất hiếm một khoản đầu tư trong quĩ chủ động nào đánh bại được chỉ số S&P 500 trong thời gian dài bởi vì các khoản phí mà quĩ thu từ nhà đầu tư sẽ "ăn" vào lợi nhuận của họ từ năm này sang năm khác.
4. Tránh đầu tư phức tạp
Rất ít cổ phiếu về mảng công nghệ có mặt trong danh mục đầu tư của Buffett. Vì ông không hiểu các doanh nghiệp chuyên về lĩnh vực này nên ông sẽ không cố đánh giá chúng.(Một khoản đầu tư lớn của Buffett là Apple, nhưng ông ấy coi "táo khuyết" như là một mặt hàng tiêu dùng hàng ngày).
Buffett luôn quan niệm: "Không bao giờ đầu tư vào một doanh nghiệp mà bạn không thể hiểu. Đây cũng là lí do mà bạn không thể tìm thấy bất kì cổ phiếu về cần sa nào trong danh mục đầu tư của tôi dù tôi nghĩ ngành này có tiềm năng to lớn, chỉ là tôi không đủ hiểu biết để đánh giá đúng các doanh nghiệp này".
5. Ưu tiên bảo toàn vốn
"Qui tắc số 1 là không bao giờ được để mất tiền. Qui tắc số 2 không bao giờ quên qui tắc số 1". Đây có lẽ là câu nói nổi tiếng nhất mọi thời đại của Warren Buffett.
Vấn đề bảo toàn vốn phải là ưu tiên hàng đầu của các nhà đầu tư và bạn nên đưa ra quyết định dựa trên khả năng đầu tư có bị mất tiền hay không, chứ không chỉ dựa vào tiềm năng tăng trưởng bao nhiêu.
6. Tìm hiểu nguyên tắc đầu tư giá trị
Mục tiêu chính của Buffett là mua các cổ phiếu đang giao dịch dưới giá trị nội tại của chúng. Ông đã học được phương pháp đầu tư này từ nhà đầu tư giá trị huyền thoại Benjamin Graham.
Các cuốn sách của Graham như "Nhà đầu tư thông minh" hay "Phân tích chứng khoán" là những tài liệu đọc tuyệt vời cho những người muốn tìm hiểu về đầu tư giá trị như Buffett.
7. Xác định lợi thế cạnh tranh trước khi mua một cổ phiếu
Một trong những điều Buffett tìm kiếm khi đánh giá cổ phiếu là lợi thế cạnh tranh lâu dài của doanh nghiệp như sức mạnh về giá, sự hiệu quả, rào cản gia nhập thị trường.
Apple là một ví dụ tốt khi Buffett cho rằng Apple có một hệ sinh thái "dính", tức là người tiêu dùng thường không chỉ mua một sản phẩm của Apple và do đó khách hàng của Apple có xu hướng trung thành cao.
8. Tìm các khoản đầu tư có "biên an toàn"
Một nguyên tắc cốt lõi khác trong phong cách đầu tư của Buffett là tìm kiếm các công ty có "biên an toàn" (margin of safety). Nếu chiến lược của bạn có đi sai, các cổ phiếu trong danh mục đầu tư của bạn vẫn giao dịch với giá thấp hơn giá trị nội tại.
Ví dụ, một cổ phiếu đang giao dịch với giá 100 USD/cổ phiếu và phân tích của bạn cho thấy rằng nó thực sự có giá trị 150 USD. Buffett cho rằng 50 USD chênh lệch chính là biên độ an toàn, nói cách khác giá trị nội tại của cổ phiếu có thể giảm đi 50 USD và nó vẫn hấp dẫn.
9. Đầu tư vào những gì bạn biết rõ
Đây là một nguyên tắc tương tự như chỉ đầu tư vào các doanh nghiệp mà bạn hiểu, nhưng cũng có thể được coi là một phiên bản qui tắc cụ thể theo ngành nghề. Ví dụ, bạn biết rất rõ về cổ phiếu ngân hàng và bất động sản, vì vậy chúng chiếm hơn một nửa danh mục đầu tư của bạn.
Như Buffett nói: "Bạn chỉ có thể đánh giá các công ty trong phạm vi năng lực của mình. Qui mô của phạm vi đó không quan trọng lắm, việc biết ranh giới của nó mới là cốt yếu."
10. Đừng đánh giá thấp vấn đề quản trị
Buffett tin rằng một đội ngũ quản lí tập trung mạnh mẽ của một công ty sẽ bổ sung rất nhiều vào giá trị nội tại của cổ phiếu đó. Việc quản lí yếu kém có thể khiến một cổ phiếu tuyệt vời trở nên kém hấp dẫn hơn.
Hãy chắc chắn rằng bạn có cân nhắc hồ sơ theo dõi việc quản trị doanh nghiệp, đặc biệt đề cập đến các hoạt động với cổ đông như tăng cổ tức hoặc mua lại cổ phiếu.
11. Hãy tham lam khi người khác sợ hãi
"Nỗi sợ hãi của số đông sẽ có lợi cho bạn vì nó giúp bạn mua cổ phiếu với giá hời ", Buffett nói.
Ông thích đi mua cổ phiếu khi thị trường ở chế độ "hoảng loạn". Trên thực tế, một số khoản đầu tư tốt nhất của ông đã đến trong bối cảnh kinh tế tồi tệ nhất. Ví dụ, trong cuộc khủng hoảng tài chính khi các ngân hàng lao đao, Buffett đã đầu tư vào Goldman Sachs và cuối cùng đã kiếm được hàng tỉ USD lợi nhuận.
12. Hãy sợ hãi khi người khác tham lam
Buffett cho rằng thời điểm tồi tệ nhất để mua cổ phiếu là khi mọi người tin chắc rằng chúng sẽ đi lên. Nhóm cổ phiếu công nghệ đã hấp dẫn như thế nào vào cuối những năm 1990? Các nhà đầu tư đã lao vào những cổ phiếu dot-com như thể "cứ mua là có tiền" - nhưng thực tế đâu phải như vậy.
Theo quan điểm của Buffett, hầu hết mọi người đều quan tâm đến một mã cổ phiếu khi thấy nhiều người khác đầu tư vào. "Thời gian tốt hơn để chú ý đến chúng là khi không có ai khác. Bạn không thể mua được những gì nổi tiếng và diễn biến tốt."
13. Đừng để cảm xúc chi phối
Lí thuyết rất đơn giản: mua thấp và bán cao. Tuy nhiên, chúng ta thường sẽ làm điều ngược lại. Khi thấy mọi người chạy ra lối thoát hiểm, bản năng sẽ bảo chúng ta thoát ra ngoài trước khi mọi thứ trở nên tồi tệ hơn. Còn khi chúng ta thấy ai đó kiếm được tiền dễ dàng, thì đó là khi chúng ta rất muốn ném tiền của mình vào.
"Phẩm chất quan trọng nhất đối với một nhà đầu tư là tâm lí ổn định, không phải trí tuệ. Bạn cần một cảm giác không quá phấn khích khi ở cùng đám đông hoặc đi ngược lại với đám đông", Buffett nói.
Nói cách khác, hãy tin vào quá trình phân tích và quyết định dựa trên những gì thị trường đang diễn ra.
14. Đừng sợ thị trường lao dốc mà hãy chuẩn bị trước
Thị trường có thể sụp đổ trong ngày mai hoặc sau vài năm nữa. Vấn đề duy nhất là không ai biết bao giờ.
Tuy nhiên, điều này sẽ không đáng sợ nếu bạn tuân thủ nguyên tắc của Buffett khi đầu tư vào các doanh nghiệp tuyệt vời nhằm đảm bảo sự an toàn để vượt qua thời kì khó khăn.
Ngoài ra, Buffett cũng cho rằng những giai đoạn như vậy có thể đem đến cho các nhà đầu tư một số cơ hội tốt. Vì vậy, một ý tưởng không tồi là nên có một số tiền dự phòng để tận dụng. Buffett luôn giữ ít nhất 20 tỉ USD ngoài các khoản đầu tư (khoảng 4% vốn hóa thị trường của Berkshire Hathaway) cho điều này.
15. Ngừng đầu tư vào tài sản không sinh lời
Bạn sẽ không tìm được vàng hay bất kì kim loại quí nào trong danh mục đầu tư của Buffett. Đó là vì ông thích đầu tư vào nhóm sinh lời. Cổ phiếu đại diện cho các doanh nghiệp có thể tạo ra lợi nhuận. Trái phiếu cũng tạo ra một dòng thu nhập từ lãi suất. Đất nông nghiệp có thể sản xuất ra cây trồng.
Vàng và các tài sản tương tự chỉ có giá trị khi bạn kì vọng rằng chúng sẽ có giá trị hơn trong tương lai. Không những vậy, vàng còn tốn tiền để lưu trữ và bảo hiểm.
Buffett đã giải thích rằng: "Bạn lấy tất cả số vàng được khai thác và nó sẽ lấp đầy một khối lập phương 67 feet. Với giá vàng hiện tại, bạn có thể mua tất cả đất nông nghiệp ở Mỹ, thêm 10 công ty ExxonMobils và có 1 nghìn tỉ USD để đi dạo mua sắm. Hoặc bạn có thể có một khối kim loại lớn. Bạn sẽ lấy cái gì? Cái nào sẽ tạo ra nhiều giá trị hơn?"
16. Nghiên cứu kĩ càng
Đầu tư vào cổ phiếu đòi hỏi bạn cần có kiến thức để đánh giá chúng và cần dành thời gian để theo dõi những gì xảy ra tại công ty mà bạn đầu tư.
Nếu không thể theo sát hoạt động của doanh nghiệp, Buffett cho rằng thị trường chứng khoán không phải là nơi tốt nhất để mọi người bỏ tiền vào. Các chỉ số quĩ với chi phí thấp có lẽ là tốt nhất cho hầu hết các nhà đầu tư nói chung.
17. Học tất cả những gì có thể
Bạn có thể ngạc nhiên khi biết rằng Buffett không có lịch trình quá bận rộn. Ông thường dành phần lớn thời gian ngồi trong văn phòng một mình và đọc sách. Đừng nghĩ rằng vì bạn đã đọc một số cuốn sách hay về đầu tư giá trị và hiểu cách đánh giá cổ phiếu là đã học xong.
18. Ngừng chú ý đến các yếu tố gây nhiễu
Hãy xem và cập nhật tin tức tài chính thường xuyên một cách hữu ích. Tuy nhiên, khi ai đó đưa cho bạn dự đoán về hướng đi của thị trường hoặc một cổ phiếu riêng lẻ, đừng quá tin vào điều đó.
"Từ lâu, chúng tôi cảm thấy rằng các dự báo thị trường ngắn hạn đã không còn quá giá trị và các nhà đầu tư cũng không nên bị ảnh hưởng quá nhiều bởi chúng, cho dù là 'lính mới' hay 'cựu chiến binh' trên thị trường", Buffett nói.
19. "Cơn gió" chính trị không phải là vấn đề
Khi Tổng thống Mỹ Donald Trump giành chiến thắng trong cuộc bầu cử tổng thống năm 2016, có nhiều suy đoán rằng điều này sẽ ảnh hưởng đến phong cách đầu tư của Buffett vì ông thuộc Đảng Dân chủ và ủng hộ Hillary Clinton.
Tuy nhiên, thực tế đã cho thấy có một loạt các biến cố chính trị, thuế suất, chiến tranh và nhiều hơn thế đã xảy ra trong suốt quãng thời gian hình thành sự nghiệp của mình nhưng Berkshire Hathaway (và thị trường chứng khoán nói chung) vẫn hoạt động khá tốt.
20. "Lần này không khác những lần trước"
Một trong những điều tồi tệ nhất mà bạn có thể nghe thấy khi được tư vấn đầu tư là "lần này sẽ khác".
Các nhà đầu tư đã tin như vậy trong thời kì bong bóng công nghệ cuối thập niên 1990, trong cả thời gian giữa những năm 2000 khi giá nhà tăng mạnh và khi giá tiền điện tử liên tục đạt đỉnh vào cuối năm 2017.
Lời khuyên của Buffett: "Đừng cố gắng đánh cược để kiếm lợi nhuận khủng. Khi được hứa hẹn lợi nhuận nhanh chóng, hãy nhanh chóng trả lời 'Không'".
21. Đừng đa dạng hóa quá nhiều
Nhiều nhà đầu tư nhấn mạnh vào việc duy trì một danh mục đầu tư đa dạng nhưng cũng cần phải có một lượng tiền nhất định để đầu tư vào mọi lĩnh vực của thị trường.
Buffett không áp dụng logic này. Ông rất giỏi trong việc đánh giá một số ngành kinh tế và những cổ phiếu này chiếm phần lớn trong danh mục đầu tư của Berkshire. Cách tiếp cận này rõ ràng đã có hiệu quả tốt đối với Buffett.
"Đa dạng hóa giúp chống lại sự thiếu hiểu biết", Buffett nói. "Nếu bạn biết rõ mình đang làm gì thì đâu cần phải đa dạng hóa".
22. Không bao giờ vay tiền để đầu tư vào cổ phiếu
Nếu bạn sử dụng tiền kí quĩ (tiền vay, margin) để mua cổ phiếu và bạn muốn đầu tư nhiều như Warren Buffett, thì đó chắc chắn là không nên.
Bạn mua cổ phiếu trị giá 10.000 USD bằng 5.000 USD tiền bạn có và vay 5.000 USD từ công ty chứng khoán. Nếu cổ phiếu của bạn tăng giá, lợi nhuận của bạn chắc chắn sẽ được "phóng to". Nhưng nếu nó giảm 50%, bạn sẽ bị "cháy" tài khoản. "Nếu bạn thông minh, bạn sẽ kiếm được nhiều tiền mà không cần vay", Buffett nói.
23. Một khi bạn thành công, hãy nghĩ về những người thất bại
Đây không phải một mẹo đầu tư nhưng là một trong những điều mà Buffett nghĩ rằng các nhà đầu tư thành công nên làm.
Buffett là một nhà từ thiện tích cực. Ông để một phần cổ phiếu Berkshire Hathaway trị giá hàng tỉ USD để làm từ thiện mỗi năm và dự định cuối cùng sẽ cho đi gần như toàn bộ tài sản của mình. "Nếu bạn là 1% may mắn nhất của nhân loại, bạn nợ 99% nhân loại còn lại", Buffett nói.
Dù thế nào, đầu tư như Warren Buffett cũng không dành cho tất cả mọi người. Thoạt nghe có vẻ như rất dễ dàng vì thực sự không có bước nào trong số trên đặc biệt khó thực hiện. Nhưng có rất nhiều điều bạn nên cân nhắc trước khi mua một cổ phiếu và để thực sự đầu tư, bạn cần có thời gian, kiến thức và ý chí làm điều đó một cách nỗ lực.
