Xuất khẩu gạo 2025: Áp lực lớn để duy trì đà tăng trưởng

Áp lực cho tăng trưởng xuất khẩu gạo năm 2025

Việt Nam xuất khẩu hơn 9 triệu tấn gạo trong năm 2024, thu về 5,75 tỷ USD. So sánh với năm ngoái, mặc dù khối lượng chỉ tăng khoảng 13% nhưng kim ngạch tăng tới 23% nhờ giá gạo xuất khẩu tăng mạnh khoảng 10% so với cùng kỳ năm ngoái.

Đây là năm thứ 6 liên tiếp, xuất khẩu gạo ghi nhận tăng trưởng dương.Tuy nhiên đà tăng trưởng này được dự báo là sẽ khó duy trì. 

Trao đổi với chúng tôi ông Nguyễn Văn Thành, Tổng Giám đốc Công ty TNHH Sản xuất- Thương mại Phước Thành IV, cho rằng dư địa cho xuất khẩu gạo năm 2025 còn rất ít trong bối cảnh mức nền của năm 2024 vốn đã ở mức cao trong khi có quá nhiều yếu tố bất lợi liên quan đến thị trường, đặc biệt là khi Ấn Độ nới lỏng lệnh hạn chế xuất khẩu gạo.

Ông Thành cho biết trong hai năm qua, tồn kho của Ấn Độ lớn vì họ siết chặt việc xuất khẩu gạo ra toàn cầu. Do đó thời gian tới, khi nước này nới lỏng các lệnh hạn chế xuất khẩu gạo sẽ gây áp lực đối với các nước xuất khẩu khác, trong đó có Việt Nam.Hơn nữa trước khi vào vụ thu hoạch, giá gạo Việt tương đối cao nên nhiều nhà nhập khẩu dịch chuyển sang các nước khác để mua hàng sớm hơn.

“Trong năm 2025, giá gạo có thể thấp hơn năm 2023 - 2024 và có khả năng thấp hơn cả năm 2022 hoặc chỉ cao hơn một chút”, ông nhận định. 

Ông cũng nói thêm, dịp cuối năm dương lịch đến nay nhiều quốc gia trồng lúa lớn bước vào mùa vụ thu hoạch, trong đó có Việt Nam khiến giá gạo Việt Nam sụt nhanh. 

Tại Philippines, nhiều ngày qua chính phủ nước này đã siết chặt vấn đề giá gạo nên các bộ ngành đang tăng cường rà soát lại thị trường. 

“Các nhà nhập khẩu cũng đang thận trọng để đảm bảo tuân thủ các vấn đề pháp lý khi các đoàn thanh tra đến dẫn đến việc họ hạn chế nhập các đơn hàng mới. Đồng thời tâm lý của các nhà nhập khẩu cũng có nhiều nguồn mới nên họ cũng không vội ký với Việt Nam. Do đó đơn hàng cuối năm ký giao trong dịp đầu năm nay cũng không quá nhiều. Các thương nhân đánh giá năm nay nguồn hàng cũng khá dồi dào”, ông Thành cho biết. 

Giải pháp nào cho xuất khẩu gạo trong năm 2025

Trước những thách thức của năm 2025, giải pháp về vốn được xem là một trong những yếu quan trọng đối với các doanh nghiệp.

Chia sẻ tại buổi họp báo thường kỳ của Bộ Công Thương, ông Trần Thanh Hải, Phó Cục trưởng Cục Phòng vệ Thương mại, cho biết hiện nay doanh nghiệp Việt Nam xây dựng được thương hiệu gạo khá tốt và xây dựng được hệ thống thị trường truyền thống như Indonesia và Philippines. Tuy nhiên, trước sức ép về giá do Ấn Độ xuất khẩu gạo trở lại, việc các doanh nghiệp được hỗ trợ về vốn là giải pháp cần được tính đến. 

“Thời điểm này cần có sự hỗ trợ về vốn của các ngân hàng để mua gạo dự trữ. Bên cạnh đó, Bộ Tài chính cần hoàn thế VAT sớm để doanh nghiệp bớt áp lực. Ngoài ra, Bộ Công Thương sẽ tiếp tục đẩy mạnh chương trình xúc tiến thương mại”, ông Hải nói.

Theo ông Thành, năm 2025 sẽ là năm tương đối khó khăn. Để giải quyết vấn đề này, cần phải tính toán ngay từ đầu. Về phía chính phủ nên cân nhắc với các hiệp hội ngành hàng, ngân hàng. Trong tình huống xấu, các ngân hàng nên có hỗ trợ về lãi suất để khi vào mùa vụ, các doanh nghiệp mạnh dạn mua vào tạm trữ. Điều này cũng giúp người trồng lúa tránh được tổn thương khi thị trường bất lợi. 

Ngoài ra, ông cũng cho biết thêm một lợi thế khác giúp giảm áp lực cạnh tranh trực tiếp với Ấn Độ đó là giống lúa.

"Nhiều khách hàng ưa chuộng bộ giống này, điển hình như Philippines, Trung Quốc, Trung Đông rất thích gạo ST của Việt Nam. Ở phân khúc ngách, Việt Nam có giống Japonica xuất sang Nhật Bản, Hàn Quốc. Điều này giúp giảm áp lực đối với người dân trồng lúa", ông Thành nói. 

Việc tập trung vào dòng gạo thơm cao cấp đã đem lại “trái ngọt” cho ngành gạo Việt Nam. Những loại gạo này thường có giá cao hơn với gạo thường. Đối với những loại gạo phẩm cấp thấp hơn, Việt Nam nhập khẩu phục vụ cho sản xuất thức ăn chăn nuôi và các sản phẩm khác.

Hiện Việt Nam đang thực hiện đề án 1 triệu ha lúa chất lượng cao phát thải thấp, gắn với tăng trưởng xanh. Mô hình sản xuất lúa giảm lượng giống gieo sạ, giảm phân bón, thuốc bảo vệ thực vật và phát thải.