VNBA đề xuất nới 'room' ngoại lên trên 30% đối với các ngân hàng đã hoàn thành Basel II

Trong buổi làm việc với Hiệp hội Ngân hàng Việt Nam (VNBA), các chuyên gia của Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế Trung ương cho rằng mức giới hạn về tỷ lệ sở hữu vốn nước ngoài tại các tổ chức tín dụng đang làm khó cơ hội tìm kiếm cổ đông chiến lược của các ngân hàng thương mại (NHTM).

Theo quy định hiện tại Nghị định 01 của Chính phủ đang áp dụng, tỷ lệ sở hữu cổ phần của nhà đầu tư cá nhân nước ngoài không được quá 5% vốn điều lệ; tổ chức nước ngoài sở hữu không quá 15% vốn điều lệ; nhà đầu tư chiến lược sở hữu không quá 20% vốn điều lệ; nhà đầu tư nước ngoài và người có liên quan sở hữu không quá 20% vốn điều lệ.

Tổng mức sở hữu cổ phần của các nhà đầu tư nước ngoài không vượt quá 30% vốn điều lệ của một NHTM Việt Nam. Đồng thời, nhà đầu tư nước ngoài chuyển đổi trái phiếu chuyển đổi của TCTD sang cổ phiếu phải đảm bảo tỷ lệ sở hữu cổ phần như trên.

Trong khoảng thời gian 2017 - 2020, số lượng cổ đông nước ngoài tại 16 ngân hàng thương mại (NHTM) đã tăng từ 42 tổ chức lên xấp xỉ 90 tổ chức. Đây đều là những nhà đầu tư lớn, tiềm lực tài chính mạnh, trình độ quản trị mang tầm vóc quốc tế và khu vực.

Nhờ sự tham gia của các cổ đông ngoại, các NHTM tăng quy mô vốn chủ sở hữu, tăng năng lực tài chính, năng lực cạnh tranh, đẩy nhanh tiến độ xử lý nợ xấu.

Tuy nhiên, nếu so với con số 31 NHTM trong nước thì số 16 NHTM có cổ đông chiến lược còn rất khiêm tốn. Các chuyên gia cho rằng muốn tạo động lực phát triển kinh tế xã hội, thì đây là một kênh gọi vốn cực kỳ quan trọng, đặc biệt trong thời kỳ các ngân hàng đang đẩy mạnh chuyển đổi số, tăng tốc áp dụng tiến bộ công nghệ thanh toán hiện đại, mở rộng dịch vụ tiện ích, phổ cập tài chính toàn diện.

Cùng quan điểm, nhiều NHTM cho biết việc tìm kiếm, lựa chọn các đối tác chiến lược đã khó, nhưng khi đàm phán để đi đến kết quả chung cuộc, thì vướng mắc lớn nhất tập trung vào tỷ lệ vốn chủ sở hữu.

Do đó, các chuyên gia đề xuất kiến nghị với cơ quan quản lý nhà nước cần cân nhắc cách tiếp cận mở việc điều chỉnh tăng giới hạn tỷ lệ sở hữu đối với các nhà đầu tư nước ngoài tại các NHTM và phát triển fintech.

Bên cạnh đó, cần cập nhật quan điểm về mức độ tham gia của nhà đầu tư nước ngoài; cải thiện khung pháp lý để bảo đảm cạnh tranh bình đẳng mọi thành phần kinh tế trong lĩnh vực ngân hàng, tài chính; đối thoại cởi mở hơn với cộng đồng doanh nghiệp về các vấn đề liên quan đến cơ cấu sở hữu tại các NHTM.

Nới room ngoại theo việc áp dụng chuẩn Basel II

Theo ông Nguyễn Quốc Hùng, Tổng Thư ký VNBA, bên cạnh việc các ngân hàng tự chủ động nâng cao năng lực quản trị rủi ro, đổi mới công nghệ, xử lý nợ xấu… để tiếp cận các nhà đầu tư chiến lược, thì vấn đề hoàn thiện khung pháp lý theo hướng phù hợp hơn với thông lệ quốc tế, ổn định lâu dài, nhất quán là điều rất cần thiết. 

Việc quy định tỷ lệ sở hữu cổ phần của cổ đông nước ngoài cần được phân loại theo nhóm, đối với nhóm các NHTM có thể nới room tùy theo đánh giá xếp loại của Ngân hàng Nhà nước. NHTM đã hoàn thành Basel II, đang tiếp tục nâng cao Basel III có thể nâng tỷ lệ góp vốn cổ đông nước ngoài lên cao hơn tỷ lệ 30% như đã quy định.

Tuy nhiên, ông Hùng cũng nêu rõ, việc xem xét tăng tỷ lệ sở hữu vốn cổ phần của nhà đầu tư nước ngoài là cần thiết, song phải đảm bảo hài hòa lợi ích, nhu cầu của các nhà đầu tư với vai trò quản lý nhà nước. Chính sách rõ ràng, nhất quán ngay từ đầu sẽ hỗ trợ rất nhiều cho các ngân hàng thương mại đẩy nhanh tiến trình tái cơ cấu, hội nhập.