Việt Nam có lợi thế lớn trong cuộc đua xuất khẩu cà phê

Tăng tốc xuất khẩu ngay từ đầu năm

Trong những tháng gần đây, các nước tiêu thụ lớn như EU, Mỹ, Anh… đã phải đẩy mạnh nhập khẩu cà phê từ Việt Nam trong bối cảnh nguồn cung cà phê của Brazil và Colombia, hai nước xuất khẩu cà phê hàng đầu thế giới sụt giảm.

Theo số liệu ước tính của Tổng cục Thống kê, trong 2 tháng đầu năm, xuất khẩu cà phê của Việt Nam đạt 293 nghìn tấn, trị giá 674 triệu USD, tăng 3,4% về lượng và tăng tới 35,6% về trị giá so với cùng kỳ năm 2021.

Trong tháng 2, do trùng với kỳ nghỉ Tết Nguyên Đán nên xuất khẩu cà phê của Việt Nam đạt 130 nghìn tấn, trị giá 304 triệu USD, giảm 20,4% về lượng và 18% về trị giá so với tháng trước. Tuy nhiên, so với cùng kỳ năm ngoái vẫn tăng 5,7% về lượng và 40,1% về trị giá.

Lượng cà phê xuất khẩu của Việt Nam qua các tháng năm 2020 - 2022 (ĐVT: tấn) 

Số liệu từ Tổng cục Hải quan và Tổng cục Thống kê. (Biểu đồ: Hoàng Hiệp)

Đáng chú ý, hoạt động bán ra của Việt Nam trong thời gian qua cũng được thúc đẩy bởi giá cà phê ở mức cao nhất trong nhiều năm trở lại đây.

Tính đến tháng 2 giá xuất khẩu cà phê của Việt Nam đạt cao nhất kể từ năm 2017 với bình quân 2.337 USD/tấn, tăng 3% so với tháng trước và tăng tới 32,6% so với cùng kỳ năm 2021.

Nhu cầu và giá hiện đang khá tốt nhưng các nhà xuất khẩu cũng tỏ ra lo ngại khi căng thẳng giữa Nga và Ukraine tiếp tục leo thang có thể khiến xuất khẩu cà phê của Việt Nam sang thị trường này bị ảnh hưởng.

Các lệnh trừng phạt đối với Nga từ các nước phương Tây và Mỹ có thể gián tiếp ảnh hưởng đến giao dịch xuất khẩu cà phê của Việt Nam sang Nga, nước nhập khẩu cà phê lớn thứ 4 của Việt Nam sau EU, Mỹ và Nhật Bản, chiếm hơn 5% tổng khối lượng cà phê xuất khẩu của Việt Nam trong năm 2021.

Giá xuất khẩu bình quân cà phê của Việt Nam năm 2020 - 2022 (ĐVT: USD/tấn)

Số liệu từ Tổng cục Hải quan và Tổng cục Thống kê. (Biểu đồ: Hoàng Hiệp)

Nguồn cung dồi dào là lợi thế của các nhà xuất khẩu Việt Nam

Trong báo cáo mới đây của Tổ chức Cà phê Quốc tế (ICO), cơ quan này cho biết các nhà nhập khẩu đang chuyển sang mua cà phê robusta từ các nước châu Á như Việt Nam, Indonesia... để bù đắp cho sự tăng giá và thiếu hụt của cà phê arabica tại khu vực Nam Mỹ.

Còn theo số liệu của Hiệp hội các nhà xuất khẩu cà phê Brazil (Cecafé), xuất khẩu cà phê của Brazil trong tháng đầu năm 2022 nối dài đà suy giảm khi chỉ đạt 3,2 triệu bao, giảm 11,8% so với cùng kỳ năm ngoái. 

Tắc nghẽn vận chuyển đã khiến xuất khẩu chậm lại, trong khi tìm kiếm không gian trống trên tàu hiện vẫn rất khó khăn. 

Mặt khác, Brazil đang trong vụ mùa thu hoạch thấp theo chu kỳ hai năm một lần với lượng dự trữ giảm và lượng cà phê sẵn có thấp hơn, điều này chỉ có thể cải thiện khi vụ thu hoạch mới diễn ra trong tháng 5 đến tháng 6 tới.

Còn tại Colombia, thông tin mới nhất từ Liên đoàn Cà phê Colombia (FNC) cho biết sản lượng cà phê của nước này trong tháng 2 là 928.000 bao loại 60 kg, giảm 16% so với cùng kỳ năm 2021.

Tính chung 2 tháng đầu năm, sản lượng cà phê của Colombia đã giảm 18% so với cùng kỳ năm ngoái do thời tiết bất lợi kéo dài, xuống chỉ còn 1,8 triệu bao. Xuất khẩu cà phê của Colombia trong 2 tháng đầu năm cũng đã giảm 14% xuống chỉ còn hơn 2 triệu bao.

Trong khi các đối thủ cạnh tranh như Brazil và Colombia vẫn đang chật vật với những khó khăn về chuỗi cung ứng và sản lượng sụt giảm thì nguồn cung dồi dào từ vụ thu hoạch mới đây sẽ là lợi thế để Việt Nam đẩy mạnh xuất khẩu trong những tháng tới.

Giá cà phê sẽ duy trì ở mức cao

Trên thị trường thế giới, giá cà phê dù đã hạ nhiệt so với trước đó nhưng vẫn đang ở mức cao nhất trong nhiều năm qua do nguồn cung toàn cầu thắt chặt.

Tính đến ngày 4/3, giá cà phê robusta giảm 0,7% so với tháng trước nhưng tăng 60% so với cùng kỳ năm ngoái, đạt 2.162 USD/tấn.

Tương tự, giá cà phê arabica toàn cầu dao động ở mức 224,2 US cent/pound, giảm 7,32% so với đầu tháng 2 nhưng tăng đến 74,1% so với cùng kỳ năm ngoái. Mặc dù đã hạ nhiệt nhưng giá cà phê thế giới vẫn đang ở mức cao nhất kể từ năm 2014.

Cục Xuất nhập khẩu – Bộ Công Thương dự báo giá cà phê toàn cầu có xu hướng giảm trong ngắn hạn. 

Giới đầu cơ rút vốn tìm nơi trú ẩn an toàn do lo ngại rủi ro khi tình hình căng thẳng giữa Nga và Ukraine leo thang. Về dài hạn, giá cà phê sẽ phục hồi khi căng thẳng giữa Nga và Ukraine hạ nhiệt.

Tỷ giá đồng Real tăng khiến người trồng cà phê Brazil giảm bán ra, ngay cả khi nước này và một số quốc gia sản xuất cà phê Robusta lớn bước vào vụ thu hoạch vụ mùa mới sắp tới, góp phần đáng kể vào nguồn cung thiếu hụt hiện tại.