VCCI đề xuất điều chỉnh chính sách dự thảo Luật Giá (sửa đổi)

Theo đó, VCCI đánh giá cao Báo cáo Đánh giá tác động các chính sách đề nghị xây dựng Luật Giá (sửa đổi) đã được xây dựng công phu; nêu bật những vấn đề bất cập, vướng mắc trong quá trình thực thi Luật Giá 2012. Đồng thời, đưa ra các đề xuất chính sách để khắc phục.

Theo đại diện VCCI, qua các đề xuất chính sách được nêu trong dự thảo có thể thấy, Luật Giá sẽ được sửa đổi một cách toàn diện. Tuy nhiên, để các chính sách được ban hành đảm bảo tính hợp lý và khắc phục những vướng mắc, bất cập hiện hành, cơ quan soạn thảo cần cân nhắc một số vấn đề như: mục tiêu xây dựng chính sách, các chính sách cụ thể về danh mục hàng hóa, dịch vụ do Nhà nước định giá hay quy định về điều kiện cấp giấy chứng nhận đủ điều kiện kinh doanh dịch vụ thẩm định giá...,

VCCI cho biết, nguyên tắc quản lý giá theo pháp luật giá hiện hành đã thể hiện rất rõ: tôn trọng quyền tự định giá của các chủ thể kinh doanh. Nhà nước thực hiện các biện pháp quản lý giá trong một số trường hợp theo quy định của pháp luật nhằm hướng tới bảo vệ các lợi ích công cộng. Đây là các nguyên tắc quản lý giá hợp lý và cần được giữ nguyên trong các mục tiêu soạn thảo các chính sách sắp tới.

Quy chiếu sang các mục tiêu của dự thảo luật sửa đổi dường như chưa thể hiện rõ là các chính sách được đề xuất có đảm bảo quyền tự định giá, cạnh tranh về giá của tổ chức, cá nhân sản xuất kinh doanh nữa hay không. Phần lớn nội dung trong đó lại hướng tới sự quản lý về giá của Nhà nước; các yếu tố liên quan đến quyền tự định giá của doanh nghiệp trong nền kinh tế thị trường vẫn còn thể hiện khá mờ nhạt.

Từ đó, dẫn tới sự quan ngại cho cộng đồng doanh nghiệp về chính sách quản lý giá của Nhà nước trong các chính sách đề xuất theo nội dung dự thảo Luật Giá (sửa đổi). 

Để đảm bảo chính sách quản lý của Nhà nước trở nên nhất quán và tôn trọng sự phát triển của kinh tế thị trường, có sự quản lý của Nhà nước, VCCI cho rằng, cơ quan soạn thảo cần bổ sung nội dung về mục tiêu của các chính sách đề xuất sửa đổi trong dự thảo Luật Giá là phải “tôn trọng quyền tự định giá, cạnh tranh về giá của tổ chức, cá nhân sản xuất, kinh doanh theo quy định của pháp luật”.

Nội dung về danh mục hàng hóa, dịch vụ do Nhà nước định giá cũng cần được xem xét lại. Bởi, trường hợp phải điều chỉnh danh mục, Chính phủ trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét, quyết định. Trong khi đó, dự thảo Luật Giá (sửa đổi) đang đề xuất giao thẩm quyền quy định danh mục chi tiết cho Chính phủ và luật chỉ quy định nguyên tắc xây dựng danh mục hàng hóa, dịch vụ do Nhà nước định giá.

Phương án này sẽ tăng cường tính linh hoạt, chủ động của Chính phủ khi thực hiện các giải pháp điều hành; đồng thời, nếu triển khai phương án này thì việc xây dựng nguyên tắc về danh mục mặt hàng cần phải được nghiên cứu chi tiết, thấu đáo. Từ đó, đảm bảo chặt chẽ, không để xảy ra tình trạng lạm dụng chính sách.

Như vậy, Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Chính phủ và Bộ Tài chính là cơ quan giám sát chặt những nguyên tắc đã đề ra về danh mục hàng hóa, dịch vụ do Nhà nước định giá với công tác tổ chức thực hiện, phân công, phân cấp của Chính phủ cho các bộ, ngành và địa phương.

Đại diện VCCI nhấn mạnh, Nhà nước định giá các loại hàng hóa, dịch vụ là biện pháp can thiệp trực tiếp vào thị trường và ảnh hưởng đáng kể đến hoạt động sản xuất, kinh doanh của doanh nghiệp. 

Vì vậy, việc xác định các loại hàng hóa, dịch vụ chịu cơ chế quản lý giá này phải hết sức thận trọng, tránh việc xác định không chính xác các loại hàng hóa, dịch vụ. Việc danh mục được ban hành tại Luật Giá (sửa đổi) và điều chỉnh danh mục phải thông qua Ủy ban Thường vụ Quốc hội là cơ chế kiểm soát chặt chẽ nhằm tránh lạm dụng việc điều chỉnh danh mục và giảm thiểu tác động đến thị trường.

VCCI đề xuất lựa chọn chính sách ban hành danh mục hàng hóa, dịch vụ do Nhà nước định giá tại Luật. Đồng thời, rà soát lại toàn bộ danh mục để xác định chính xác các loại hàng hóa, dịch vụ Nhà nước cần định giá, tương ứng với nguyên tắc xác định các loại hàng hóa, dịch vụ này. Góp ý này cũng tương tự đối với đề xuất chính sách về danh mục hàng hóa thực hiện bình ổn giá theo nôi dung dự thảo Luật Giá sửa đổi.

Liên quan tới quy định về điều kiện cấp Giấy chứng nhận đủ điều kiện kinh doanh dịch vụ thẩm định giá. Theo dự thảo, các quy định hiện hành về vấn đề này đang quá “mở” đã khiến cho việc thành lập và cấp phép hoạt động của các doanh nghiệp thẩm định giá trở nên dễ dàng; các doanh nghiệp thẩm định giá có chất lượng dịch vụ không tốt, cạnh tranh bằng cách hạ giá dịch vụ. 

Từ đó, dự thảo đề xuất, nâng cao điều kiện được cấp Giấy chứng nhận đủ điều kiện kinh doanh dịch vụ thẩm định giá. Đồng thời, bỏ hình thức công ty cổ phần đối với doanh nghiệp thẩm định giá...

Tuy nhiên, VCCI khuyến nghị,  theo quy định tại Luật Giá, thẩm định viên về giá hành nghề “ký báo cáo kết quả thẩm định giá, chứng thư thẩm định giá và chịu trách nhiệm trước pháp luật, trước người đại diện theo pháp luật, Tổng giám đốc hoặc Giám đốc doanh nghiệp thẩm định giá về kết quả thẩm định giá”. Chất lượng của hoạt động thẩm định giá phụ thuộc rất lớn vào chất lượng của thẩm định viên về giá.

Nếu mục tiêu chính sách hướng đến chất lượng dịch vụ hoạt động thẩm định giá, cần phải điều chỉnh chính sách thẩm định viên về giá. Từ đó, đảm bảo năng lực của đội ngũ này và nâng cao chất lượng của báo cáo kết quả thẩm định giá cũng như chất lượng dịch vụ của doanh nghiệp thẩm định giá.

Việc đặt ra yêu cầu về điều kiện kinh doanh khắt khe hơn đối với doanh nghiệp thẩm định giá chưa đủ bằng chứng là sẽ nâng cao chất lượng dịch vụ mà doanh nghiệp cung cấp, trong khi chịu trách nhiệm cho chất lượng của báo cáo thẩm định vẫn là cá nhân thẩm định viên về giá.

Theo dự thảo, hiện có khoảng 46% doanh nghiệp thẩm định giá là các công ty cổ phần. Đây là số lượng doanh nghiệp khá lớn sẽ phải chuyển đổi sang loại hình công ty trách nhiệm hữu hạn. Đề xuất chính sách loại bỏ hình thức công ty cổ phần đối với doanh nghiệp thẩm định giá có thể sẽ tác động rất lớn đến doanh nghiệp thẩm định giá. Do đó, cần đánh giá, cân nhắc một cách thận trọng với đề xuất này.

Thêm nữa, dự thảo đề xuất nâng cao điều kiện kinh doanh của doanh nghiệp kinh doanh trong lĩnh vực thẩm định giá có thể sẽ khiến số lượng doanh nghiệp thẩm định giá bị thu hẹp lại. Điều này chắc chắn tác động đáng kể đến thị trường cạnh tranh và quyền lựa chọn của khách hàng. 

Như vậy, có thể hiểu, khách hàng sẽ có ít sự lựa chọn các doanh nghiệp thẩm định giá so với trước đây và nguy cơ phải chịu chi phí tăng cao hơn trước đây, trong khi chất lượng chưa chắc được đảm bảo.