VASEP: Khối CPTPP vẫn mang lại lợi thế cho thủy sản Việt Nam trong năm 2023
Quý II/2023, xuất khẩu thủy sản của Việt Nam đạt kim ngạch cao hơn 30% so với quý I với trên 2,3 tỷ USD. Tuy nhiên, so với cùng kỳ năm 2022, thì mức tăng trưởng âm 27,5% vẫn giữ nguyên từ quý I.
Do vậy, tính đến hết nửa đầu năm nay, xuất khẩu thủy sản thấp hơn 27,5% so với cùng kỳ năm 2022, đạt 4,15 tỷ USD. Xuất khẩu sang hầu hết thị trường đều sụt giảm đáng kể, tuy nhiên, so với các thị trường lớn khác như Mỹ, EU (giảm lần lượt 46% và 33%), thì xuất khẩu sang khối CPTPP vẫn có kết quả khả quan hơn.
Quý II/2023, xuất khẩu thủy sản sang Mỹ và Trung Quốc có tín hiệu tích cực hơn, khi giá trị cao hơn nhiều so với quý I, trong đó, Mỹ cao hơn 49% và Trung Quốc cao hơn 57%.
Trong khi đó, xuất khẩu sang Nhật Bản, Hàn Quốc và EU chỉ tăng con số khiêm tốn so với quý I, thậm chí so với cùng kỳ năm ngoái, thì bị giảm sâu hơn.
VASEP nhận định có vẻ vấn đề tồn kho đang được giải quyết dần ở Mỹ và Trung Quốc nên 2 thị trường đang có nhu cầu nhập khẩu trở lại, dù chưa mạnh mẽ nhưng cũng có tín hiệu tốt. Trong khi đó, lạm phát vẫn khiến cho người tiêu dùng các nước khác phải cân nhắc chi tiêu, do vậy, xuất khẩu chưa có dấu hiệu đột phá ở Nhật Bản, Hàn Quốc, EU và nhiều thị trường quan trọng khác.
Thị trường CPTPP: ít áp lực cạnh tranh hơn
Nửa đầu năm nay, xuất khẩu thủy sản của Việt Nam sang các nước CPTPP đạt 1,12 tỷ USD, giảm 22%. Theo VASEP, trong xu hướng chung của thế giới, sụt giảm xuất khẩu là khó tránh với tất cả các thị trường, trong đó có các nước CPTPP. Tuy nhiên, so với các thị trường lớn khác như Mỹ, EU (giảm lần lượt 46% và 33%), thì khối CPTPP vẫn có kết quả khả quan hơn.
Trong đó, xuất khẩu sang Nhật có mức giảm khiêm tốn 11%, nhờ sản phẩm giá trị gia tăng của Việt Nam vẫn có ưu thế và đặc biệt là xu hướng gia tăng nhập khẩu nguyên liệu hải sản từ Nhật vào Việt Nam để gia công, chế biến xuất khẩu cho thị trường này. Chile là nước duy nhất trong khối có mức tăng trưởng dương 15% trong 6 tháng đầu năm nay.
Thiếu nguyên liệu, chi phí đầu vào tăng…, nên lựa chọn sản xuất hàng giá trị gia tăng và tận dụng ưu đãi thuế nhập khẩu theo hiệp định CPTPP đang là những giải pháp của nhiều doanh nghiệp vừa để ổn định việc làm cho người lao động, vừa để tận dụng công suất chế biến, tạo thêm nguồn thu nhập nhờ xuất khẩu sang Nhật Bản cũng như các nước khác trong khối CPTPP.
Bối cảnh có nhiều yếu tố bất lợi trong những năm gần đây đang khiến Việt Nam mất dần vị thế tại các thị trường lớn như Mỹ, Trung Quốc, trước các nước khác có lợi thế nguồn cung và giá thành sản xuất thấp, giá bán cạnh tranh hơn như Ecuador, Ấn Độ, Indonesia…
Điển hình là sản phẩm tôm – mặt hàng chiến lược của ngành thủy sản Việt Nam, ngày càng sụt giảm thị phần tại Mỹ và Trung Quốc khi những thị trường này tràn ngập tôm giá rẻ của Ecuador và Ấn Độ.
Trong khi đó, nhờ lợi thế về thuế nhập khẩu, thế mạnh về chế biến sâu, chế biến hàng giá trị gia tăng và vị thế địa lý, sản phẩm thủy sản Việt Nam vẫn giữ vị trí hàng đầu ở nhiều thị trường trong khối CPTPP.
Số liệu: VASEP (H.Mĩ tổng hợp)
Sau 5 năm, thuế nhập khẩu hầu hết sản phẩm thủy sản Việt Nam sang các nước CPTPP đã về 0% hoặc được hưởng sẵn mức thuế cơ bản 0%. Lợi thế cạnh tranh này, các doanh nghiệp Việt Nam đang tận dụng hiệu quả để giữ vị trí số 1 tại một số thị trường và gia tăng thị phần tại các thị trường khác.
Khối CPTPP chiếm 15,5% giá trị nhập khẩu thủy sản của cả thế giới với kim ngạch nhập khẩu từ 21 – 27 tỷ USD/năm. Năm 2022, nếu không tính Việt Nam, tổng kim ngạch nhập khẩu thủy sản của 10 nước trong khối là 25 tỷ USD. Việt Nam là nhà cung cấp thủy sản lớn thứ 3 cho các nước trong khối CPTPP, sau Trung Quốc và Mỹ.
VASEP cho rằng dư địa ở khối thị trường CPTPP vẫn còn nhiều đối với thủy sản Việt Nam. Tuy nhiên, điều quan trọng là Việt Nam cần có được nguồn nguyên liệu ổn định trong nước, cũng như đa dạng nguồn cung nhập khẩu từ các nước nội khối.
