Từ năm 2021 có thể tăng tuổi nghỉ hưu

Tiếp tục chương trình phiên họp thứ 37, sáng 20-9, Ủy ban Thường vụ Quốc hội (QH) nghe báo cáo giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự án Bộ luật Lao động (sửa đổi).

Bà Nguyễn Thúy Anh, Chủ nhiệm Ủy ban Về các vấn đề xã hội của QH, cho biết về quy định tuổi nghỉ hưu, có hai quan điểm khác nhau. Vì vậy, Ủy ban Về các vấn đề xã hội trình hai phương án tăng tuổi hưu.

Nam 62, nữ 60 tuổi mới nghỉ hưu

Phương án một, Bộ luật Lao động sẽ quy định nguyên tắc tăng tuổi nghỉ hưu (nam 62, nữ 60), từ ngày 1-1-2021. Theo đó, Chính phủ sẽ quy định lộ trình tăng tuổi nghỉ hưu đối với từng nhóm lao động khác nhau.

Phương án hai, đưa ra lộ trình tăng tuổi hưu vào dự luật như đề xuất Chính phủ. Cụ thể, từ năm 2021, mỗi năm tăng ba tháng với nam và bốn tháng với nữ, để tuổi nghỉ hưu của nữ là 60 tuổi vào năm 2035 và của nam là 62 tuổi vào năm 2028.

Ủy ban Về các vấn đề xã hội đánh giá phương án một bảo đảm tính linh hoạt, không quy định một lộ trình chung cho tất cả nhóm đối tượng lao động có đặc điểm ngành nghề, điều kiện, môi trường làm việc rất khác nhau... mà phải tùy vào từng nhóm lao động cụ thể để điều chỉnh nâng tuổi nghỉ hưu phù hợp, không nhất thiết phải giống nhau giữa các nhóm lao động rất đa dạng. 

Tuy nhiên, phương án này chưa xác định thời gian hoàn thành mà giao Chính phủ quy định.

Đối với phương án hai, đáp ứng được yêu cầu quy định cụ thể trong luật về lộ trình cho từng năm để thực hiện nâng tuổi nghỉ hưu và xác định được thời điểm hoàn thành... Tuy nhiên, tạo ra hệ lụy cần phải được cơ quan soạn thảo đánh giá kỹ lưỡng, cẩn trọng, nhất là trong bối cảnh chưa tạo được sự đồng thuận cao trong dư luận người lao động...

“Trong hai phương án này, đa số Thường trực Ủy ban Về các vấn đề xã hội tán thành phương án một...” - bà Nguyễn Thúy Anh thông tin.

Tuy nhiên, Chủ tịch Hội đồng Dân tộc Hà Ngọc Chiến cho rằng quy định như đề xuất của Chính phủ đã rất thận trọng, tăng từ từ không có gì xáo động và không tác động lớn đến quỹ bảo hiểm.

Ông Ngọ Duy Hiểu, Phó Chủ tịch Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam, cho rằng khi tăng tuổi nghỉ hưu cũng phân biệt đối tượng áp dụng, trong đó người lao động chỉ phù hợp với một bộ phận nhỏ. “Nhiều người lao động nghe thấy tăng tuổi nghỉ hưu thì rất “hãi” vì sợ không đủ sức làm việc đến 60” - ông Hiểu phản ánh.

Kết luận, Chủ tịch QH Nguyễn Thị Kim Ngân đề nghị đổi phương án hai thành phương án một khi trình QH tới đây, vì quy định tại phương án này rõ ràng, minh bạch về lộ trình…

Bà Nguyễn Thúy Anh (ảnh trái) Chủ nhiệm Ủy ban Về các vấn đề xã hội của QH, trình bày báo cáo tại cuộc họp. Trưởng ban Dân nguyện Nguyễn Thanh Hải (ảnh phải) nêu ý kiến tại cuộc họp. Ảnh: QH

Tăng giờ: ĐBQH không muốn, Chính phủ… “tha thiết”

Về mở rộng khung thỏa thuận thời giờ làm thêm tối đa, bà Nguyễn Thúy Anh cho biết Chính phủ trình QH mở rộng khung thỏa thuận về giờ làm thêm tối đa lên 400 giờ/năm (tăng 100 giờ so với quy định hiện hành). Quá trình thảo luận, lấy ý kiến có hai loại ý kiến là tán thành và không tán thành.

Vì vậy, Thường trực Ủy ban Về các vấn đề xã hội đề xuất phương án một, giữ như quy định của bộ luật hiện hành, có bổ sung nâng quy định khống chế thời gian làm thêm giờ theo tháng là 40 giờ/tháng thay vì 30 giờ/tháng và bổ sung quy định về các trường hợp được tổ chức làm thêm giờ từ trên 200 giờ đến 300 giờ.

Phương án hai quy định như dự thảo Chính phủ trình QH tại kỳ họp thứ 7, tức là nâng số giờ làm thêm tối đa từ 300 giờ theo quy định hiện hành lên 400 giờ trong một năm.

Theo bà Thúy Anh, đa số ý kiến thành viên ủy ban luôn nhất quán quan điểm không tán thành tăng thời giờ làm thêm dù thực tế người sử dụng lao động và người lao động có nhu cầu.

Góp ý kiến, Chủ tịch Hội đồng Dân tộc của QH Hà Ngọc Chiến bày tỏ không đồng ý tăng giờ làm thêm. Theo ông, nếu đồng ý mở rộng giờ làm thêm sẽ đi ngược lại xu thế tiến bộ của thế giới. 

“Các nước họ giảm thời gian lao động nhưng vẫn đảm bảo đời sống, y tế, chăm sóc sức khỏe và các mặt khác. Ta cũng phải phấn đấu thế chứ không phải tăng thời gian làm thêm…” - ông Chiến nêu ý kiến.

Đồng tình, Trưởng ban Dân nguyện Nguyễn Thanh Hải nhận định việc tăng giờ làm thêm không thể được, thậm chí phải nghĩ tiếp tới việc giảm vì đó là xu thế.

“Nếu người lao động đi làm liên tục, tăng ca thì sẽ gây áp lực lên đời sống của họ, đồng nghĩa với việc họ không được thụ hưởng thành quả của xã hội do chính họ góp phần làm nên. Tại sao những vụ bạo lực gia đình, sự xuống cấp của xã hội như chồng giết vợ, anh giết em có nguồn gốc từ những việc lao động quá sức thế này…” - bà Hải nêu vấn đề.

Kết luận, Chủ tịch QH Nguyễn Thị Kim Ngân nhắc lại ý kiến đa số của các thành viên Ủy ban Thường vụ QH là không muốn tăng giờ làm thêm nhưng do Chính phủ “tha thiết” phương án tăng giờ làm thêm do có nhu cầu thực tế từ cả người lao động và người sử dụng lao động: “Vì vậy, đề nghị trình cả hai phương án ra QH để xin ý kiến…” - Chủ tịch QH nói