Từ ly cà phê trên bàn ngoại giao của Thủ tướng: Trung Nguyên đang kinh doanh ra sao?

Cuối tuần trước, Thủ tướng Chính phủ đã có các cuộc gặp gỡ với những tập đoàn lớn đến từ Mỹ, Trung Quốc, Nhật Bản. Cuộc gặp xoay quanh lĩnh vực đầu tư của các tổ chức, doanh nghiệp nước ngoài tại Việt Nam.

Tuy nhiên câu chuyện trong bài viết này lại không nói về những thương vụ tỷ đô được đàm phán mà là hình ảnh những ly cà phê mang thương hiệu quen thuộc của Việt Nam xuất hiện xuyên suốt trong các cuộc họp: Cà phê Trung Nguyên.

Đây không phải lần đầu những ly cà phê hoà tan Trung Nguyên được chọn làm biểu tượng ngoại giao của Việt Nam. Tháng 2, tại Diễn đàn Tương lai ASEAN 2025 (AFF 2025), Trung Nguyên thương hiệu cà phê duy nhất góp mặt.

Từ năm 2023, hãng cà phê của ông Đặng Lê Nguyên Vũ cũng không tiếc tiền để hình ảnh thương hiệu được hiện diện trên các kênh sóng các hãng thông tấn toàn cầu như Warner Bros. Discovery, CNN và Bloomberg.

Trong chiến lược mới của mình nhằm tăng độ phủ thương hiệu trên thị trường quốc tế, Trung Nguyên đã bỏ ra không ít để mở chuỗi đồ uống tại Thượng Hải, ở những vị trí mặt bằng đắt đỏ bậc nhất phố tài chính - ngang ngửa với “ông lớn” Starbucks.

Tập đoàn Trung Nguyên được đăng ký thành lập tại Việt Nam vào năm 2006 do ông Đặng Lê Nguyên Vũ (sinh năm 1971) làm Chủ tịch Hội đồng quản trị kiêm người đại diện pháp luật. Vốn điều lệ ban đầu của Trung Nguyên là 1.500 tỷ đồng.

Các cổ đông sáng lập gồm ông Đặng Lê Nguyên Vũ nắm 17% cổ phần, bà Lê Hoàng Diệp Tháo (vợ cũ ông Vũ) nắm 9,33%, Đặng Mơ nắm 3,33%, Đặng Vũ Nhật Quang sở hữu 0,67% và CTCP Cà phê Trung Nguyên do ông Vũ đại diện nắm 3% cổ phần tại thời điểm thành lập.

Tới năm 2010, tỷ lệ sở hữu thay đổi. Trong đó, ông Đặng Lê Nguyên Vũ nắm 51% cổ phần tập đoàn. Ông cũng đại diện CTCP Cà phê Trung Nguyên sở hữu 9% cổ phần. Bà Lê Hoàng Diệp Thảo có 28% cổ phần, Đặng Mơ và Đặng Vũ Nhật Quang lần lượt có 10% và 2% cổ phần công ty.

Gần đây nhất vào 8/2022, tập đoàn tăng vốn điều lệ lên 3.000 tỷ đồng. Cơ cấu cổ đông không được tiết lộ. Ông Đặng Lê Nguyên Vũ vẫn giữ vai trò Chủ tịch tập đoàn.

Ngoài tập đoàn Trung Nguyên, ông Vũ cũng hiện diện trong các doanh nghiệp như Đầu tư du lịch Trung Nguyên Healing, Cà phê Trung Nguyên, Đầu tư và Phát triển thương hiệu Trung Nguyên Legend.

Về hoạt động kinh doanh, tại thị trường trong nước theo báo cáo của VinaResearch công bố năm 2018 cho thấy G7 - một sản phẩm của Trung Nguyên, có độ nhận diện cao nhất với tỷ lệ 40,7%. Tiếp theo là Nescafe của Nestlé với 31% và thứ ba là Vinacafe của Vinacafé Biên hòa (thuộc Masan Group) với độ nhận biết 19%. Báo cáo cho biết ba thương hiệu này chiếm gần 82% thị phần bán lẻ của ngành cà phê hoà tan Việt Nam.

Năm 2012, theo khảo sát của Euromonitor, Trung Nguyên từng nắm độc quyền thị trường cà phê rang xay trong nước với gần 80% thị phần. Chưa có số liệu cập nhật ở thời điểm hiện tại.

Số liệu từ công ty dữ liệu Metric cho thấy các nhóm hàng “Cà phê Trung Nguyên” đạt doanh số hơn 88 tỷ đồng trong năm 2024 trên các sàn thương mại điện tử tại Việt Nam với 820.000 sản phẩm được bán ra. Trung bình mỗi tháng nhóm hàng "Cà phê Trung Nguyên" đạt doanh số 7,4 tỷ đồng tương ứng với hơn 68.000 sản phẩm giao tới tay khách hàng.

Ngoài kênh online, họ cũng sở hữu chuỗi đồ uống, cả nhượng quyền lẫn tự vận hành. Trong đó, nhượng quyền có hơn 1.000 cửa hàng và tự vận hành là 80 địa điểm. 

Số liệu trên Tititada cho biết giai đoạn 2014 - 2018, doanh thu Trung Nguyên tăng khá chậm, trung bình tăng 3,3%/năm trong khi lãi trước thuế trung bình giảm 25,7%/năm. Nguyên nhân được cho là trong giai đoạn này, Trung Nguyên bị cạnh tranh quyết liệt từ các thương hiệu mới.

Tới năm 2020, nhờ cải thiện hoạt động kinh doanh và mở rộng thị trường, tình hình tài chính của Trung Nguyên có dấu hiệu phục hồi và tăng trưởng trở lại. Doanh thu năm 2020 của Trung Nguyên đạt hơn 4.209 tỷ đồng, qua năm 2021 tăng thêm 6% và qua năm 2022 tăng thêm 38,5%, đạt 6.172 tỷ đồng. 

Tuy nhiên, lợi nhuận sau thuế khá biến động, lãi ròng đạt 91 tỷ đồng (năm 2020) và tăng mạnh lên hơn 562 tỷ đông (năm 2021). Sang năm 2022, do sụt giảm doanh thu tài chính và phát sinh khoản vay, nợ thuê tài chính ngắn hạn đã khiến lợi nhuận của Trung Nguyên giảm 23%, còn 435 tỷ đồng.

Tháng 2, Trung Nguyên cho biết sắp động thổ dự án nhà máy cà phê tại Cụm công nghiệp Tân An, TP. Buôn Ma Thuột. Dự án có tổng vốn đầu tư hơn 2.000 tỷ đồng được chia thành hai giai đoạn. Đây là nhà máy thứ 5 trong hệ thống nhà máy sản xuất cà phê của Trung Nguyên tại Việt Nam và là nhà máy thứ hai tại Đắk Lắk.

Tại thị trường quốc tế, thời gian qua Trung Nguyên liên tục mở chuỗi cà phê tại Mỹ và Trung Quốc. Họ dự kiến có 100 cửa hàng cà phê tại Mỹ và 1.000 cửa hàng tương tự tại Trung Quốc.

Tháng 9/2024, họ lên kế hoạch thâm nhập thị trường Australia, Canada đồng thời xúc tiến mở cửa hàng mới tại Nhật Bản, Hàn Quốc, Dubai, Pháp, Đông Nam Á,… 

Trung Nguyên cũng đang đẩy mạnh xuất khẩu cà phê G7 tới các quốc gia và vùng lãnh thổ khác nhau. Chẳng hạn, tại Mỹ, sản phẩm G7 đã hiện diện tại hệ thống siêu thị Costco, gần 100% siêu thị châu Á và khắp các kênh bán hàng online như Amazon, Walmart, eBay, Say Weee… 

Riêng Trung Quốc, Trung Nguyên đã có 15 nhà nhập khẩu, 300 nhà phân phối thứ cấp, 30.000 điểm bán trên kênh offline và hàng vạn cửa hàng trên kênh online như JD, Amazon, Taobao.com, Tmall.com, Century Mart… 

Tuy vậy, hoạt động xuất khẩu của Trung Nguyên khiêm tốn nếu so với doanh nghiệp cùng ngành. Theo báo cáo của Hiệp hội Cà phê - Ca cao Việt Nam (Vicofa), trong niên vụ này (kéo dài từ tháng 10/2023 đến tháng 9/2024), Chi nhánh CTCP Tập đoàn Trung Nguyên - Nhà máy cà phê Sài Gòn chỉ đứng thứ 16 trong sanh sách xuất khẩu cà phê Việt Nam với kim ngạch đạt hơn 114 triệu USD.

Trước đó, trong niên vụ 2022-2023, Chi nhánh CTCP Tập đoàn Trung Nguyên - Nhà máy cà phê Sài Gòn cũng chỉ đứng thứ 4 trong 10 doanh nghiệp xuất khẩu cà phê rang xay, hòa tan lớn nhất Việt Nam với lượng cà phê xuất khẩu hơn 14.700 tấn, giá trị gần 74,6 triệu USD.