TS. Lê Xuân Nghĩa: 'Tỷ giá ổn định là điều kiện để thị trường tài sản, thị trường chứng khoán phục hồi'

Bàn về triển vọng kinh tế vĩ mô nửa cuối năm tại Diễn đàn Cấp cao Cố vấn tài chính Việt Nam 2023 diễn ra chiều 8/8, các chuyên gia cho rằng nền kinh tế đang gặp nhiều khó khăn đòi hỏi sự hỗ trợ nhiều hơn nữa về cả chính sách tài khoá và tiền tệ.

TS. Nguyễn Đình Cung, nguyên Viện trưởng Viện Nghiên cứu Quản lý kinh tế Trung ương (CIEM) thẳng thắn nhìn nhận, chính sách tài khoá cho đến lúc này vẫn chưa đủ, nền kinh tế được dự báo sẽ khó khăn kéo dài sang năm 2024 vì vậy các doanh nghiệp cũng cần được hỗ trợ nhiều hơn.

Theo ông Cung, những thay đổi bên trong chưa đủ bù đắp khó khăn từ bên ngoài. “Chúng ta đang sử dụng quá ít chính sách tài khóa để hỗ trợ doanh nghiệp, thậm chí đang tăng chi phí cho doanh nghiệp", ông nói.

Bên cạnh đó, tỷ lệ giải ngân các gói hỗ trợ doanh nghiệp thuộc Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế đạt thấp. Vì vậy ông kiến nghị cần tập trung thực hiện các chính sách tài khóa hơn là chính sách tiền tệ, TS. Nguyễn Đình Cung cho rằng, cần thực hiện quyết liệt chính sách hoàn thuế giá trị gia tăng (VAT) cho doanh nghiệp, đồng thời kéo dài thời gian thực hiện chính sách giảm thuế VAT.

“Dự báo khó khăn còn đến 2024, tôi mong Chính phủ duy trì việc giảm, miễn thuế VAT đến hết năm 2025 để kích cầu”, chuyên gia kiến nghị.

Bên cạnh đó cần tập trung cải cách môi trường kinh doanh, giảm chi phí tạo nên sự an toàn, ít rủi ro hơn trong hoạt động kinh doanh, đầu tư của doanh nghiệp. "Tôi đề xuất 2 điểm nóng cần gỡ ngay, đó là hoàn thuế VAT và vấn đề PCCC", nguyên Viện trưởng CIEM nói và kiến nghị thêm, đây chưa phải là lúc bàn đến chuyện tăng thu cho ngân sách mà cần hỗ trợ tài khoá nhiều hơn nữa.

Đối với chính sách tiền tệ, TS. Lê Xuân Nghĩa, Thành viên Hội đồng Tư vấn Chính sách Tài chính - Tiền tệ Quốc gia cho rằng, một trong những rủi ro lớn nhất của nền kinh tế Việt Nam hiện nay là lãi suất cho vay vẫn còn cao, nhiều doanh nghiệp đang phải chịu lãi vay 14-15%/năm, bất chấp Ngân hàng Nhà nước (NHNN) đã có nhiều nỗ lực giảm lãi suất điều hành.

Một trong những nguyên nhân tác động đến khả năng giảm lãi suất là biến động tỷ giá, tuy vậy, theo chuyên gia Lê Xuân Nghĩa, có ba yếu tố để thấy tỷ giá năm nay giảm, USD khó sốt trở lại và NHNN có thể có thêm dư địa để giảm lãi suất điều hành hơn nữa.

Thứ nhất, chỉ số USD Index đã giảm từ mức 115 điểm cuối năm ngoái còn 102 điểm và có thể giảm thêm về ngưỡng 100 điểm. USD index khó tăng trở lại trong bối cảnh thế giới đa cực, sử dụng nhiều đồng tiền như hiện nay.

Thứ hai, giá hàng hóa nguyên liệu nhập khẩu có thể tăng, nhất là giá nhiên liệu, gây áp lực với tỷ giá song Bộ Tài chính vẫn còn dư địa để can thiệp (thuế, phí xăng dầu) và thứ ba là cán cân thanh toán của Việt Nam vẫn dương.

Đây là các yếu tố cho thấy áp lực tỷ giá thời gian tới không còn nguy hiểm, NHNN có thể mua ngoại tệ tăng dự trữ ngoại hối quốc gia, tỷ giá năm 2023-2024 sẽ duy trì ổn định. “Với một quốc gia mở cửa như Việt Nam, tỷ giá ổn định là điều kiện để thị trường tài sản, thị trường chứng khoán có thể đứng vững, phục hồi nhẹ”, TS. Nghĩa cho hay

Trên thế giới, chỉ số ngành sản xuất PMI toàn cầu đang nhích lên, cho thấy kinh tế thế giới đang ở đoạn cuối của đáy phục hồi. Kinh tế Việt Nam đang đi theo đáy chữ U từ tháng 11/2022 và  bắt đầu phục hồi nhẹ. Dự báo, kinh tế Việt Nam sẽ phục hồi rõ nét hơn từ cuối năm nay.

Về lãi suất, theo TS. Lê Xuân Nghĩa, nhiều khả năng cuối năm nay Fed dừng tăng lãi suất và có thể giảm  lãi suất từ cuối năm sau. Châu Âu cũng có thể dừng tăng lãi suất từ cuối năm nay do lạm phát giảm nhanh hơn dự đoán. Đây là cơ hội để NHNN giảm thêm lãi suất, hỗ trợ doanh nghiệp.