Tổng thống Trump muốn gì trong chuyến công du nước ngoài đầu tiên?

Nhà Trắng mô tả chuyến công du tiên của ông Donald Trump trên cương vị tổng thống Mỹ là nỗ lực đoàn kết các tín ngưỡng trên thế giới và trấn an đồng minh.

tong thong trump muon gi trong chuyen cong du nuoc ngoai dau tien

Tổng thống Donald Trump và phu nhân lên máy bay bắt đầu chuyến công du đầu tiên. Ảnh: AP

Ông Trump rời Washington vào ngày 19/5 để thực hiện chuyến công du 9 ngày tới Saudi Arabia và Vantican – nơi ông dự kiến gặp Đức Giáo hoàng Francis. Sau đó, ông chủ Nhà Trắng sẽ tới Brussels để gặp các nhà lãnh đạo NATO và sau đó là cuộc họp nhóm G7 tại Sicily.

Đệ nhất phu nhân Melania sẽ tháp tùng chồng trong suốt chuyến công du đầu tiên.

Quyết định của Trump tới thăm các quốc gia trên khiến giới quan sát bất ngờ bởi suốt quá trình tranh cử, ông tuyên bố sẽ giảm cam kết với bên ngoài để đặt lợi ích của Mỹ lên trên hết, theo Telegraph.

Tuy nhiên, theo cố vấn an ninh quốc gia HR McMaster, người đã chuẩn bị cho chuyến đi này của Trump, nói: "Nước Mỹ trên hết không có nghĩa là ‘nước Mỹ một mình’. Nước Mỹ trước nhất không có nghĩa là Mỹ không dẫn đầu. Để bảo đảm những tiến bộ đòi hỏi Mỹ nắm vai trò lãnh đạo”.

Điểm dừng chân đầu tiên: Saudi Arabia

Ông Trump sẽ tới thăm Saudi Arabia để gặp các nhà lãnh đạo của thế giới Hồi giáo.

Vua Salman bin Abdulaziz al Saud đang tập hợp nguyên thủ quốc gia của các nước Hồi giáo trong cuộc gặp lãnh đạo mới của Mỹ tại Hội nghị Thượng đỉnh Arab-Hồi giáo-Mỹ.

Các nhà lãnh đạo từ Jordan, Algeria, Niger, Yemen, Morocco, Thổ Nhĩ Kỳ, Pakistan, Iraq và Tunisia đều được mời dự sự kiện. Ông Trump dự kiến gặp các vị vua của Hội đồng Hợp tác Vùng Vịnh gồm 6 nước.

Tổng thống Donald Trump gặp gỡ Phó Thái tử, Bộ trưởng Quốc phòng Saudi Arabi Mohammed bin Salman tại Nhà Trắng hồi tháng 3. Ảnh: CNN

Ông Trump muốn điều gì?

Thứ nhất, Trump hy vọng việc lựa chọn Saudi Arabia – trung tâm của thế giới Hồi giáo linh thiêng – làm điểm đến đầu tiên là cách ông có thể thuyết phục thế giới Hồi giáo rằng ông không chống Hồi giáo.

Sau chiến dịch tranh cử với cáo buộc kích động làn sóng chống Hồi giáo, đưa ra các cam kết cấm người Hồi giáo nhập cảnh Mỹ, trợ lý của Trump khẳng định, qua chuyến công du đầu tiên này, ông muốn tạo dựng lại hình ảnh.

Ông Trump cũng cần khôi phục liên minh với các cường quốc ở Trung Đông từng bị chính quyền Barack Obama bỏ rơi. Ông Obama đã quá nóng lòng muốn xoa dịu đối thủ chính trong khu vực là Iran, trong khi đang đàm phán một thỏa thuận để kiềm chế chương trình hạt nhân của Tehran.

Việc Trump bày tỏ phản đối thỏa thuận hạt nhân với Iran mà ông gọi là “thảm họa” sẽ tạo nền tảng cho tình hữu nghị mới với Saudi Arabia.

Củng cố mối quan hệ với Saudi Arabia và các quốc gia Hồi giáo khác là điều quan trọng đối với tham vọng của ông Trump trong việc triệt tiêu nhóm Nhà nước Hồi giáo (IS) tự xưng và chống lại chủ nghĩa cực đoan.

Thông báo về chuyến công du Saudi Arabia, ông Trump tuyên bố muốn "bắt đầu thiết lập nền tảng mới của sự hợp tác và hỗ trợ với các đồng minh Hồi giáo của chúng tôi nhằm chống lại chủ nghĩa cực đoan, khủng bố và bạo lực, đồng thời đón nhận một tương lai tươi sáng hơn và hy vọng cho những người Hồi giáo trẻ ở đất nước họ”.

Theo tổng thống Mỹ thứ 45, nhiệm vụ của Washington “không phải là chỉ đạo các nước, mà xây dựng liên minh của tình hữu nghị và đối tác cùng chung mục tiêu chống khủng bố và đem lại sự an toàn, cơ hội và ổn định cho Trung Đông”.

Những thách thức

Nỗi sợ hãi xoay quanh nỗ lực của Trump nhằm cấm công dân từ 7 quốc gia Hồi giáo nhập cảnh Mỹ vẫn còn. Nhà lãnh đạo mới của Mỹ sẽ phải thuyết phục các nhà lãnh đạo ở khu vực rằng Washington vẫn có thể là đồng minh thực chất trong các vấn đề quốc tế, bất chấp những tuyên bố mà ông nhằm vào Hồi giáo khi còn tranh cử.

Điểm dừng thứ hai: Israel

Trump sẽ làm gì?

Ông Trump đang cố gắng “nhồi nhét” lượng tiền khổng lồ chỉ trong 24 giờ ở một trong những khu vực nhạy cảm chính trị nhất trên thế giới.

Ông sẽ gặp Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu và Thủ tướng Palestine Mahmoud Abbas - một phần trong quá trình tìm kiếm "thỏa thuận cuối cùng" (thỏa thuận hòa bình) giữa hai bên.

Tổng thống Mỹ sẽ thăm bức tường phía Tây Jerusalem và có bài phát biểu tại Masada, một pháo đài cổ từng là nơi người Do Thái tự sát hàng loạt chứ không chịu đầu hàng trước quân đội La Mã.

Một vấn đề nhạy cảm là liệu ông có tới thăm Yad Vashem, nơi tưởng niệm nạn nhân vụ thảm sát do Đức Quốc xã gây ra trong Thế chiến II hay không.

Trump muốn đạt điều gì?

Ông Trump muốn gặt hái những tiến bộ trong tiến trình hòa bình và hy vọng thuyết phục nhà lãnh đạo Israel và Palestine tham gia một cuộc họp.

Trump muốn chứng tỏ với người Mỹ rằng ông ủng hộ mạnh mẽ Israel nhưng đồng thời cũng cần giữ Palestine ở lại thỏa thuận hòa bình, điều mà các tổng thống Mỹ tiền nhiệm chưa làm được.

Tổng thống ít quan tâm đến những chi tiết phức tạp của tiến trình hòa bình và vì thế mục tiêu của ông sẽ là những tiêu chí nổi bật giữa các bên và tạo niềm tin rằng tiến trình sẽ được thúc đẩy dưới thời lãnh đạo của ông.

Những thách thức

Phe cánh hữu tại Israel từng ủng hộ Trump trong cuộc bầu cử năm ngoái, nhưng giờ đây bắt đầu cảm thấy hối hận khi thấy ông đang có dấu hiệu “nối gót” những người tiền nhiệm trong việc yêu cầu Israel không mở rộng các khu định cư và từ chối lời hứa dời Đại sứ quán Mỹ tới Jerusalem.

Về phía Palestine, ông Trump sẽ phải rất thận trọng trong các vấn đề nhạy cảm chính trị xung quanh mối quan hệ Israel và Palestine. Ông Trump sẽ cần phải lựa chọn từ ngữ một cách cẩn thận.

Rome

Cuộc gặp giữa Giáo hoàng Francis và ông Trump được cho là sẽ "căng thẳng". Ảnh: CNN

Ngày 24/5, Trump sẽ bay tới Rome để gặp Giáo hoàng Francis tại Vatican. Cuộc gặp này được cho là “căng thẳng”. Quan điểm của ông Trump và Giáo hoàng khác nhau về mọi vấn đề chính, từ biến đổi khí hậu, thành công của chủ nghĩa tư bản, cho đến quyền của người tị nạn và sự cách biệt ngày càng tăng giữa người giàu và người nghèo.

Năm ngoái, hai bên đã đưa ra những bình luận gay gắt công khai về kế hoạch xây bức tường dọc theo biên giới Mỹ-Mexico của ông Trump.

Về mặt tính cách, họ còn có nhiều khác biệt hơn. Ông Trump có rất ít điểm tương đồng với lãnh đạo của 1,2 tỷ người Công giáo trên thế giới. Điểm chung duy nhất giữa hai người là họ đều là những nhà lãnh đạo thách thức trật tự có sẵn.

Brussels

Từ Rome, Tổng thống Trump sẽ đi tới Brussels để tham dự một cuộc họp của NATO. Trong cuộc vận động tranh cử năm ngoái, ông đã gây lo ngại cho các nhà lãnh đạo NATO khi ông mô tả liên minh Mỹ-NATO là "lỗi thời".

Nhưng tháng trước, ông Trump đảo ngược bình luận đó khi tuyên bố liên minh trên thực tế "không còn lỗi thời nữa".

Những nhận xét của ông khiến các nước NATO khó hiểu và tạo ra lo ngại việc Mỹ rút khỏi liên minh có thể khuyến khích các tham vọng lãnh thổ của Nga.

Trong cuộc họp tới đây, có thể ông Trump sẽ tiếp tục phàn nàn việc các quốc gia châu Âu đã không chi đủ tiền cho quốc phòng.

Hội nghị thượng đỉnh G7, Sicily

Thủ tướng Đức Angela Merkel và Tổng thống Trump gặp nhau tại Nhà Trắng ngày 17/3. Ảnh: Reuters

Từ Brussels, Tổng thống Mỹ sẽ tới Italia để tham dự hội nghị thượng đỉnh G7, diễn ra tại thị trấn Taormina ở Sicily vào ngày 26-27/5.

Thủ tướng Anh Theresa May, Thủ tướng Đức Angela Merkel, tân Tổng thống Pháp Emmanuel Macron, và lãnh đạo Italia, Canaa và Nhật Bản sẽ tham dự hội nghị.

Các nhà lãnh đạo G7 hy vọng ông Trump sẽ có lập trường rõ ràng về nhiều vấn đề hiện nay, từ bảo hộ thương mại và biến đổi khí hậu đến khủng hoảng người tị nạn và cuộc chiến chống khủng bố toàn cầu.

Ông Trump vẫn chưa quyết định có tiếp tục theo đuổi Hiệp định Paris về biến đổi khí hậu năm 2015 hay không. Điều này khiến ông phải đối mặt với áp lực từ các nhà lãnh đạo khác, khi Mỹ được coi là quốc gia then chốt cho việc hạn chế phát thải khí nhà kính và hạn chế tốc độ nóng lên toàn cầu.

Hiện chưa rõ ông Trump có thể cởi mở để thuyết phục vấn đề này, hay liệu ông chỉ trì hoãn việc tuyên bố rút khỏi hiệp định và tránh thu hút những lời chỉ trích từ G7.

Thương mại toàn cầu cũng sẽ là chủ đề thảo luận của hội nghị G7. "Mọi người đều quan tâm đến thái độ của Mỹ đối với chủ nghĩa bảo hộ", một quan chức G7 nói với hãng tin Reuters.