Thúc đẩy tiêu thụ lúa gạo ở Đồng bằng sông Cửu Long

Bộ trưởng Bộ NN-PTNT Nguyễn Xuân Cường chủ trì hội nghị.

Phát biểu khai mạc Hội nghị, Bộ trưởng Nguyễn Xuân Cường cho rằng, lúa gạo là ngành hàng rất quan trọng, không những phục vụ nhu cầu trong nước mà còn XK ra thế giới. Hiện nay đất sản xuất lúa cả nước chiếm trên 4 triệu ha, đảm bảo an ninh lương thực cho gần 100 triệu dân trong nước. Song song đó, Việt Nam đứng thứ 2 thế giới về XK gạo. Để xây dựng ngành hàng lúa gạo bền vững, cần đẩy mạnh áp dụng các khoa học công nghệ tiên tiến vào sản xuất, năng suất trung bình hiện nay đạt 6 tấn/ha, đảm bảo đạt lợi nhuận trên 30% cho nông dân, và có hàng ngàn DN chế biến XK lúa gạo sang hơn 200 quốc gia trên thế giới.

Riêng năm 2018, XK lúa gạo đạt 6,1 triệu tấn, trị giá 3,06 tỷ USD, tăng 5,1% về lượng và 16,3% so với năm 2017, tăng trưởng mạnh về giá trị. Nguyên nhân chính do Việt Nam đã chuyển đổi được cơ cấu giống, tỷ trọng gạo chất lượng cao chiếm gần 80% gạo XK, vì vậy đã nâng giá gạo XK bình quân tăng từ 452 USD/tấn năm 2017 lên 502 USD/tấn năm 2018, tương đương và có thời điểm còn cao hơn giá gạo cùng loại của Thái Lan.

Bộ trưởng Bộ NN&PTNT Nguyễn Xuân Cường phát biểu khai mạc hội nghị.

Năm 2019, diện tích lúa trên cả nước là 7,53 triệu ha, năng suất trung bình 58,1 tấn/ha, sản lượng gạo dự kiến đạt 43,8 triệu tấn, tương đương năm 2018, đủ cho nhu cầu trong nước và kế hoạch XK. Đối với XK gạo, Thủ tướng Chính phủ tiếp tục dành sự quan tâm, chỉ đạo sâu sát, kịp thời và có nhiều quyết sách tạo thuận lợi hơn cho phát triển nông nghiệp, nông thôn. Các chính sách hỗ trợ phát triển và những giải pháp tháo gỡ khó khăn cho sản xuất kinh doanh, phát triển thị trường, trong đó có ngành lúa gạo tiếp tục phát huy hiệu quả.

Tuy nhiên, hoạt động XK gạo của Việt Nam vẫn đang phải đối mặt với những khó khăn, thách thức trong bối cảnh thương mại gạo toàn cầu vẫn tiềm ẩn những biến động khó lường. Từ cuối 2018 đến nay việc tiêu thụ gạo gặp một số khó khăn, giá lúa ở vụ ĐX 2018 - 2019 giảm khoảng 1.000 đồng/kg so với cùng kỳ năm trước. XK gạo tháng 1/2019 đạt 437,6 nghìn tấn với giá trị đạt 195,3 triệu USD, giảm 10,9% về khối lượng và 18,2% về giá trị so với cùng kỳ năm 2018. Thị trường lớn nhất là Trung Quốc giảm, các thị trường khác chưa có nhiều khởi sắc. Nguyên nhân do nguồn cung dồi dào vì đang bước vào thu hoạch rộ vụ lúa ĐX - vụ lúa lớn nhất trong năm, trong khi đó các giao dịch XK cũng ít hơn trong thời gian gần Tết. Các thị trường quốc tế đang tiếp tục có sự cạnh tranh gia tăng về chất lượng, chủng loại và yêu cầu kiểm tra chất lượng hàng xuất khẩu.

Mới đây Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo giao Bộ Tài chính thu mua đưa vào dự trữ quốc gia năm 2019 với lượng 200.000 tấn gạo và 80.000 tấn lúa. Đồng thời, một số DN Trung Quốc đã trao đổi, thống nhất với các đối tác của Việt Nam về nhu cầu NK gạo của Việt Nam. Biên bản ghi nhớ đã được ký kết giữa TCty Lương thực Miền Nam (Vinafood 2) và Thung lũng Thực phẩm Nông nghiệp Công nghệ cao quốc gia Sơn Đông - Trung Quốc (FVC). Hai bên sẽ thực hiện ngay Bản ghi nhớ này trong nửa đầu năm 2019. Những sự vào cuộc tích cực, chủ động của các cấp bộ ngành và cộng đồng doanh nghiệp góp phần làm giảm áp lực thị trường, giá lúa gạo tại ĐBSCL có những diễn biến chuyển động tích cực. Hiện tại giá lúa tươi tăng 200 đồng/kg, giá gạo nguyên liệu tăng 165 đồng/kg.

Có thể nói hội nghị lần này giúp thúc đẩy sản xuất tiêu thụ lúa gạo vùng ĐSBSCL, trao đổi, đánh giá tình hình, cùng các bộ, ngành liên quan tập trung các giải pháp thúc đẩy toàn diện sản xuất, XK gạo trước mắt cũng như lâu dài, giải quyết các nút thắt của ngành gạo (sản xuất, cơ chế tín dụng, thương mại, KHCN…) cũng như duy trì sự tích cực của xuất khẩu gạo trong những năm vừa qua.