Thứ trưởng Tài chính: Sẽ không cấm nhà đầu tư cá nhân mua trái phiếu riêng lẻ

Ngày mai, Chính phủ sẽ trình Quốc hội một luật sửa đổi, bổ sung một số điều của 7 luật liên quan tới tài chính. Theo thông tin từ Bộ Tài chính ngày 28/10, Thứ trưởng Nguyễn Đức Chi cho biết dự thảo Luật Chứng khoán sửa đổi đang quy định theo hướng tôn trọng quyền đầu tư của các nhà đầu tư cá nhân trên thị trường.

Do đó, cơ quan này không đề xuất sửa các nội dung liên quan đến quyền đầu tư của họ. "Nhà đầu tư cá nhân được quyền đầu tư tất cả loại trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ", ông Chi nói.

Theo ông, dự thảo Luật bổ sung quy định theo hướng nâng chất lượng của trái phiếu. Cụ thể, doanh nghiệp phát hành trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ sẽ phải có xếp hạng tín nhiệm, tài sản đảm bảo hoặc bảo lãnh thanh toán của tổ chức tín dụng. Việc này nhằm nâng cao chất lượng hàng hóa trên thị trường, hạn chế rủi ro và đảm bảo quyền lợi của nhà đầu tư cá nhân.

Ngoài ra, Bộ này cũng đề xuất sửa đổi quy trình quyết định phát hành trái phiếu doanh nghiệp ra công chúng theo hướng tạo thuận lợi hơn nữa cho các doanh nghiệp trong huy động vốn. Với loại trái phiếu này, tất cả nhà đầu tư cá nhân, tổ chức không phân biệt chuyên nghiệp hay không đều có thể tham gia.

Theo Thứ trưởng, các chính sách mới đưa ra cần có thời gian để thị trường thích ứng. Do đó, nhà chức trách dự kiến trình Quốc hội cho phép có hiệu lực từ ngày 1/1/2026.

Thực tế, đề xuất lần này có nhiều điểm thay đổi so với dự thảo ban đầu. Trước đó, Chính phủ từng đưa ra đề xuất chỉ nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp là tổ chức được tham gia thị trường trái phiếu riêng lẻ. Tức là, nhà đầu tư cá nhân có thể không được tham gia thị trường này.

Theo nhóm phân tích từ Fiin Ratings - đơn vị xếp hạng tín nhiệm thuộc Fiingroup, trái phiếu riêng lẻ là sản phẩm có tính chuẩn hóa thấp, dẫn tới rủi ro tín dụng cao. Vì thế, việc hạn chế sự tham gia của nhóm nhà đầu tư cá nhân vào thị trường trái phiếu riêng lẻ là hợp lý, do phù hợp với thông lệ quốc tế cũng như đặc thù sản phẩm trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ.

Tuy nhiên, một số tổ chức lại cho rằng quy định hạn chế quyền tham gia của nhà đầu tư cá nhân có thể khiến thị trường trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ tắc nghẽn, thậm chí đứt gãy.

Theo Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI), các tổ chức đầu tư trái phiếu doanh nghiệp như ngân hàng thương mại, công ty chứng khoán, bảo hiểm, quỹ đầu tư đều đang vướng nhiều quy định hạn chế. Do vậy, nhà đầu tư cá nhân vẫn là một trong số các nhà đầu tư lớn có thể hấp thụ trái phiếu doanh nghiệp. "Nếu hạn chế nhóm này, doanh nghiệp khó có thể phát hành thêm vì không có đủ nhà đầu tư để hấp thụ", VCCI đánh giá.

Cũng theo VCCI, quy định này có thể còn ảnh hưởng đến khả năng huy động vốn, thanh toán của doanh nghiệp. Bởi nhà đầu tư cá nhân đang là tệp nhà đầu tư gần như duy nhất được đầu tư vào trái phiếu riêng lẻ có mục đích cơ cấu nợ. Trong 4 năm tới, ước tính doanh nghiệp cần huy động 543.000 tỷ đồng vốn để cơ cấu lại các khoản nợ đến hạn hoặc các khoản nợ có chi phí huy động vốn cao.

"Doanh nghiệp sẽ bị ảnh hưởng lớn trong việc huy động vốn để tái cơ cấu nợ, có thể tác động mạnh đến thanh khoản 3-5 năm tới", tổ chức này dự báo.

Khi xây dựng dự thảo, Bộ Tài chính - cơ quan chủ trì soạn thảo sửa đổi luật này - cho rằng trái phiếu chào bán riêng lẻ, đặc biệt loại do doanh nghiệp chưa niêm yết phát hành, là sản phẩm có tính rủi ro cao. Nhiều nước không cấm nhà đầu tư cá nhân chuyên nghiệp tham gia thị trường này, nhưng thực tế giao dịch mua bán, đầu tư được thực hiện giữa các tổ chức chuyên nghiệp.

Song theo VCCI, thị trường trái phiếu riêng lẻ đã ổn định hơn sau nhiều biện pháp từ cơ quan quản lý. Nhà chức trách đang vận hành chuyên trang thông tin trái phiếu của HNX - nơi công bố thông tin về loại chứng khoán này. Trái phiếu riêng lẻ cũng được đăng ký và giao dịch tập trung tại HNX, đảm bảo minh bạch. Cùng đó, tiêu chí nhà đầu tư chuyên nghiêm cũng được thắt chặt, đảm bảo các nhà đầu tư không chuyên sẽ không tham gia thị trường này.