Thời tiết và lao động đang đe dọa Kenya - nước sản xuất chè đen lớn nhất thế giới

Chính phủ Kenya xác định bốn trụ cột phát triển quan trọng để thúc đẩy kinh tế đất nước, được gọi là Tầm nhìn 2030. Bao gồm việc xác định các thị trường mới để xuất khẩu mặt hàng chủ lực như trà. Mặt hàng này vẫn được xuất khẩu chủ yếu sang Pakistan, Anh, Hà Lan, Afghanistan, Iran, Sudan, Các tiểu vương quốc Ả rập thống nhất, Yemen và Ai Cập.

Nhưng quan trọng hơn, Kenya đang đẩy mạnh tiêu thụ chè nội địa thông qua các chiến dịch nâng cao nhận thức về lợi ích sức khỏe của việc uống trà. Điều này dẫn đến sự hấp thu chè trong nước tăng lên 37,2 triệu kg trong năm 2017, tăng từ 27,4 triệu kg trong năm 2016.

Ban quản lý chè của Kenya đặt mục tiêu sản xuất 452 triệu kg chè (chủ yếu là chè đen) vào năm 2018 và tăng trưởng về giá trị xuất khẩu lên 1,35 tỷ USD.

Tuy nhiên, những mục tiêu này phần lớn sẽ phụ thuộc vào cách người trồng phản ứng với những lo ngại ngày càng tăng về việc giá giảm đối với lá trà xanh của họ. Các nhà sản xuất chè nhỏ chiếm 60% lượng chè của đất nước và họ đang trở nên hiệu quả hơn trong khi nhận được ít lương hơn.

Gần 600.000 nhà sản xuất chè quy mô nhỏ liên kết với 54 công ty chè ,thành lập Cơ quan Phát triển chè Kenya (KTDA), thực hiện các dịch vụ như mở rộng, vận chuyển, chế biến và tiếp thị và quản lý 68 nhà máy chè trong nước.

Lao động ngành chè đòi tăng lương

Người lao động chè trên toàn quốc phàn nàn về thời gian làm việc lâu hơn cho ít hơn. Kenya là nước xuất khẩu chè đen lớn nhất thế giới, thu về 120 tỷ Sh (1,2 tỷ USD) trên 480 triệu kg chè được bán đấu giá tại Mombasa. Đây là tổng số cao thứ hai trong 5 năm.

Trong khi tổng doanh thu tăng, giá mỗi kg giảm, theo Chủ tịch KTDA Peter Kanyago. Ông nói với The Standard rằng tiền thưởng hàng năm, dựa trên hiệu suất nhà máy, có thể sẽ thấp hơn năm 2017.

"Ngay cả khi chúng tôi báo cáo rằng doanh thu trong lĩnh vực chè đã tăng lên, chúng tôi phải nói với nông dân rằng giá chè đã giảm kể từ tháng 4 và bây giờ trong tháng 8 giá vẫn còn rất thấp," ông nói vào thời điểm đó.

Vào tháng 10, người trồng dự đoán sẽ nhận được tiền thưởng là 50 Sh (0,5 USD) cho mỗi kg, nhưng tỷ lệ sẽ thay đổi đáng kể từ mức thấp của 19 Sh (0,19 USD) đến 52 Sh (0,52 USD). KTDA ước tính trung bình sẽ vào khoảng năm ngoái trung bình khoảng 0,1 USD/kg.

Hiện nay chè được chế biến tại các nhà máy thuộc sở hữu của KTDA, nhưng chính phủ các nước đang xem xét cho phép nông dân cá thể mua và chế biến chè. Tại quận Embu, Thống đốc Martin Wambora ủng hộ một hội đồng phát triển chè của quận để bán chè sản xuất tại ba nhà máy nằm ở đó.

KTDA là một thực thể tư nhân bị cáo buộc khai thác nông dân, nhưng các nhà quản lý nhà máy cảnh báo rằng các đơn vị cấp phép khác ngoài KTDA sẽ gây nhầm lẫn và giảm lợi ích chung của người trồng. Nền tảng của KTDA hỗ trợ các chương trình giáo dục, y tế và môi trường.

Xuất khẩu gặp khó trước căng thẳng Mỹ - Iran (nước nhập khẩu chè lớn nhất thế giới)

Lá chè Kenya, Châu Phi. (Ảnh: GettyImages)

Iran là nước nhập khẩu chè lớn thứ 5 của Kenya, chi 280 triệu USD cho khoảng 20.000 tấn vào năm 2017, theo Tổ chức Nông lương Kenya.

Ngược lại, Chính phủ Kenya mua nhiều dầu từ Iran, một quốc gia bị Mỹ trừng phạt, và đe dọa sẽ kéo dài hình phạt cho những người làm ăn với Iran. Kết quả là, Kenya tăng các chuyến hàng đến Iran từ mức thấp 3.200 trong giai đoạn trừng phạt cuối cùng (kết thúc vào năm 2016).

"Những nỗi đau của việc ngừng buôn bán với Iran sẽ là hai chiều khi các nước Đông Phi xuất khẩu chè sang Iran - chiếm 20% thị trường của họ - sẽ phải tìm kiếm các thị trường thay thế", theo báo cáo ở The East African.

Chè được giao dịch bằng USD và các biện pháp trừng phạt; có hiệu lực ngày 5/11 ngăn chặn thanh toán trực tiếp và chuyển tiền. Rwanda, Tanzania, Uganda và Burundi cũng xem xét thị trường trọng điểm của Iran đối với chè của họ. Iran là một trong những nước nhập khẩu chè lớn nhất thế giới, tiêu thụ 88.000 tấn chè mỗi năm. Thị trường có giá trị 350 triệu USD.

Sản xuất và định giá

Sản lượng lá chè xanhcủa Kenya giảm trong tháng 2 xuống còn 28 nghìn tấn từ mức 41 nghìn tấn trong tháng 1. Mặc dù khối lượng tăng lên 31 nghìn tấn trong tháng 3 và 45 nghìn tấn trong tháng 4, sản lượng chè bắt đầu giảm mạnh trong tháng 5 và tháng 6 khi đạt lần lượt 43,4nghìn tấn và 43,3 nghìn tấn.

Mặc dù hiệu suất hỗn hợp trong khối lượng sản xuất chè trong 6 tháng đầu năm 2018, giá bán đấu giá giảm trên một kg là không đổi kể từ tháng Hai khi cây trồng kiếm được 2,98 USD/kg. Giá này sau đó bắt đầu giảm trong tháng 3, tháng 4, tháng 5 và tháng 6 ở mức 2,81 USD/kg, 2,67 USD/kg, 2,61 USD/kg và 2,55 USD/kg tương ứng.

Một xu hướng tương tự đã được quan sát thấy trong 4 tháng đầu năm 2018 khi giá trị xuất khẩu chè của Kenya giảm từ mức cao 148 triệu USD trong tháng 1 xuống 97 triệu USD trong tháng 4. Tuy nhiên, một số hồi phục được thực hiện vào tháng 5 khi giá trị xuất khẩu chè của nước này tăng lên 116 triệu và 123 triệu USD trong tháng 6.

Thu nhập từ việc bán chè của Kenya trong phiên đấu giá chè đầu tiên vào tháng 10 năm nay dự kiến ​​sẽ thấp hơn mức đóng cửa của hai đợt bán hàng trong tháng 9 do lượng hàng bán ra thấp hơn.

“Mặc dù năm 2018 bắt đầu với tốc độ chậm do thời tiết khô hạn trong hai tháng đầu năm, nhưng chúng tôi sẽ thấy cải thiện tốt về năng suất cây trồng với lượng mưa tăng vào cuối tháng 2, Tiến sĩ Richard Korir - Chủ tịch của Limuru Tea Plc, một công ty con của Unilever Tea Kenya Ltd., trong báo cáo thường niên năm 2017 của công ty phát hành trong quý đầu năm nay.

Ông cho biết, công ty lỗ trước thuế năm 2017 lên 31,6 triệu Sh (3,2 triệu USD) từ 26,7 triệu Sh (2,7 triệu USD) năm trước, mong đợi vào điều kiện thời tiết được cải thiện trong quý II/2018, có thể ổn định thị trường và quản lý chi phí để cải thiện kết quả vào cuối năm.

Hiệu suất của Công ty Limuru Tea Plc vào năm 2017 và nửa đầu năm 2018 được nhân rộng trên khắp các khu vực trồng chè ở Kenya, nơi nhân viên đòi tăng lương cao hơn dẫn đến khối lượng sản xuất giảm, do đó làm giảm doanh thu của nhà sản xuất.

Ví dụ Korir cho biết, doanh thu của Limuru Tea Plc giảm xuống còn 792 nghìn USD trong năm 2017 từ 1 triệu USD trong năm 2016 do sản lượng thấp hơn và hành động đòi tăng lương của nhân viên.

Hiệp hội Thương mại chè Đông Phi cho biết, đầu tháng 10, Kenya đã chào bán đấu giá 6,17 triệu kg chè loại I và 436.282 kg chè loại II.

Phiên đấu giá cuối cùng vào tháng 9 ở Mombasa mang về 2,5 USD/kg đối với giá sơ cấp và 1,26 USD/kg, giảm từ 3,2 USD/kg và 1,98 USD/kg chè thu được tại phiên đấu giá tương tự trong năm 2017.

Xem thêm Sản lượng chè đen toàn cầu tăng lên Sản lượng chè đen toàn cầu tăng lên