Thị trường đường phục hồi sau khi áp thuế CBPG đường Thái Lan, lợi nhuận doanh nghiệp phân hoá

Lợi nhuận phân hoá mạnh

Theo Hiệp hội Mía đường Việt Nam (VSSA),  giai đoạn cuối năm 2022, giá đường có xu hướng phục hồi ở trong nước và cả thế giới. Theo đó, giá đường thế giới trong quý IV/2021 tăng khoảng 20% so với cuối quý III lên 20 UScent/pound. 

Ở thị trường nội địa, giá đường kính trắng cuối tháng 12 cũng tăng khoảng 13% lên khoảng 18.500 - 20.100 đồng/kg ở từng địa phương. Mức giá này cao gấp đôi so với trước giai đoạn Việt Nam áp thuế chống bán phá giá đối với đường một số nước.

Sự trở lại của ngành đường một phần nhờ lệnh áp thuế chống bán phá giá và chống trợ cấp đối với đường mía có xuất xứ từ Thái Lan ở mức 47,64% hồi giữa năm 2021. Ngoài ra, đến tháng 8/2022, Bộ Công Thương áp dụng biện pháp chống lẩn tránh biện pháp phòng vệ thương mại đối với một số sản phẩm đường mía nhập khẩu từ Campuchia, Indonesia, Lào, Malaysia và Myanmar.

Nhìn sang quả kinh doanh của các doanh nghiệp ngành đường, mặc dù doanh thu trong quý II của niên vụ 2022 - 2023 (từ tháng 1/7/2022 - 30/6/2023) nhìn chung tăng trưởng so với cùng kỳ năm ngoái nhưng lợi nhuận có sự phân hoá rõ rệt.

Theo đó, báo cáo tài chính hợp nhất quý II/2022 (từ 1/10 - 31/12/2022) của CTCP Thành Thành Công - Biên Hòa (TTC AgriS - Mã: SBT) cho thấy doanh thu thuần đạt gần 6.972 tỷ đồng, tăng 40% so với cùng kỳ năm ngoái, trong đó doanh thu từ bán đường chiếm gần 93%, kế tiếp là doanh thu bán điện, mật đường, phân bón. 

Bên cạnh đó, doanh thu khác ghi nhận gần 584 tỷ đồng, chiếm 4,8% tổng doanh thu, tăng 154% so với cùng kỳ. Doanh thu này đến từ hoạt động bán máy móc cơ giới và các sản phẩm nông nghiệp khác như chuối, dừa, cao su…Hiện đây là công ty có doanh thu lớn nhất trong ngành và chiếm 46% thị phần trong nước. 

Tuy nhiên, trong kỳ tốc độ tăng giá vốnlà 47%, nhanh hơn doanh thu lên 6.385 tỷ đồng khiến biên lợi nhuận gộp giảm từ 13,4% quý cùng kỳ còn 8,4%. 

Ngoài ra, chi phí tài chính tăng gấp hơn 2 lần lên 414 tỷ đồng, chủ yếu là lãi. Trong khi đó, doanh thu tài chính giảm 30% xuống 297 tỷ đồng. 

Sau khi trừ các chi phí, Thành Thành Công - Biên Hoà lãi sau thuế 122 tỷ đồng, bằng một nửa so với cùng kỳ năm ngoái.

Tính chung trong 6 tháng của niên độ, doanh thu thuần của công ty đạt 12.280 tỷ, tăng 32% so với cùng kỳ niên độ trước. Lợi nhuận sau thuế đạt 384 tỷ, giảm 13%.

Lượng tiêu thụ đường đạt 683 nghìn tấn. Tiêu thụ của các kênh bán hàng ghi nhận tăng trưởng đáng kể so với cùng kỳ, trong đó, kênh xuất khẩu tăng trưởng hơn 70%, kênh công nghiệp B2B tăng 26%.

So với kế hoạch doanh thu năm là 17.017 tỷ đồng và 850 tỷ đồng lợi nhuận trước thuế, Thành Thành Công - Biên Hoà đã thực hiện được lần lượt 72% chỉ tiêu doanh thu và 51% mục tiêu lợi nhuận sau 6 tháng.

Công ty cho biết trong năm nay sẽ tiếp tục tái cấu trúc nguồn vốn, tăng tài sản, giảm nợ  và chú trọng kế hoạch huy động 20% vốn phần từ các nhà đầu tư chuyên nghiệp.

Một trường hợp khác cũng ghi nhận lợi nhuận giảm sút trong kỳ là CTCP Mía đường Lam Sơn (Mã: LSS). Doanh thu của công ty giảm 31% xuống 395 tỷ đồng, trong khi biên lợi nhuận gộp trong kỳ là 7% giảm 3 điểm phần trăm so với cùng kỳ. Điều này làm lợi nhuận gộp giảm 47,3% so với cùng kỳ xuống 28 tỷ đồng. Công ty ghi nhận lợi nhuận sau thuế giảm 80% còn 1,2 tỷ đồng. 

Luỹ kế 6 tháng đầu niên vụ, công ty ghi nhận doanh thu giảm 35% xuống 8,8 tỷ đồng.

Hàng tồn kho tính đến ngày 31/12 là 784 tỷ đồng tăng 20% so với đầu kỳ, chủ yếu là thành phẩm, hàng hoá và hàng gửi bán. 

Ở thái cực còn lại, một số doanh nghiệp ghi nhận doanh thu và lợi nhuận tăng bằng lần như trường hợp của CTCP Mía đường Sơn La. Theo đó, trong quý II, doanh thu thuần của công ty tăng gấp đôi lên 373 tỷ đồng. Biên lợi nhuận gộp cao hơn đáng kể so với nhiều doanh nghiệp trong ngành là 30%, tăng 8 điểm phần trăm so với cùng kỳ. Mặt khác, chi phí tài chính và chi phí quản lý doanh nghiệp giảm khoảng 20% so với cùng kỳ. 

Doanh thu tài chính 3,5 tỷ đồng, gần đủ để trả cho chi phí tài chính là 4,8 tỷ đồng. Sau khi trừ các chi phí và thuế thu nhập doanh nghiệp lãi 108 tỷ, cao gấp 3 lần so với cùng kỳ năm ngoái. Hàng tồn kho cuối kỳ giảm 63% so với đầu kỳ còn 176 tỷ đồng.

Thị trường sẽ chịu áp lực dư cung trong những tháng đầu năm 2023

Xu hướng giá đường thế giới tăng tiếp tục duy trì trong tháng đầu năm 2023. Tính đến 15/2, giá đường giao dịch ở mức 21,4 US Cent/pound, tăng 7,5% so với ngày 30/12/2022. 

Trong khi đó, thị trường đường trong nước trầm lắng hơn. Theo VSSA, nửa đầu tháng 1 là thời điểm cận Tết Quý Mão, nhu cầu đường giảm thấp trong khi nguồn cung tăng vọt do các nhà máy bước vào giai đoạn ép mía kèm theo nguồn cung nhập khẩu. Nửa sau tháng 1 lại trùng với Tết nên không có giao dịch. Giá đường giảm về quanh mốc 18.000 đồng/kg.

Theo ông Nguyễn Văn Lộc, Chủ tịch VSSA, giá đường những tháng đầu năm có thể chịu áp lực dư cung. Ông Lộc cho biết trong năm 2022, sản lượng đường đạt gần 2,8 triệu tấn trong khi nhu cầu khoảng 2,1 - 2,3 triệu tấn. 

Trong tháng 1, đa số nhà máy đường đã bước vào vụ ép 2022 - 2023. Các nguồn cung đường phong phú, đặc biệt hoạt động gian lận thương mại đường nhập lậu tiếp tục hoạt động mạnh trong tháng 12/2022. Đường của vụ ép mới 2022-2023 cộng với đường tồn kho của vụ ép 2021-2022 đã đưa ra thị trường.

“Tình trạng dư cung có thể tiếp diễn sang các tháng đầu năm 2023 vì quý I là thời điểm chính ép mía 2022 - 2023 trong khi các nguồn cung đường có nguồn gốc nhập khẩu vẫn đang được đưa vào thị trường. Điều này sẽ gia tăng sự mất cân đối cung - cầu khiến việc tiêu thụ đường sản xuất từ mía càng khó khăn và dẫn đến tồn kho tăng. Các nhà máy có thể phải giảm giá bán dưới giá thành sản xuất để có tiền thanh toán mía hoặc giảm giá thu mua mía cho nông dân”, ông Lộc cho biết. 

Mặc dù vậy, việc thị trường Trung Quốc mở cửa trở lại được xem là yếu tố hỗ trợ cho xuất khẩu. Theo đánh giá của CTCP Chứng khoán Mirae Asset, việc Trung Quốc mở cửa sẽ là yếu tố giúp tăng trưởng lợi nhuận cho những doanh nghiệp xuất khẩu đường cho thị trường này như Thành Thành Công - Biên Hoà. Bộ Nông nghiệp Mỹ dự báo Trung Quốc sẽ nhập khẩu 4,4 triệu tấn đường niên độ 2022 - 2023.