Thành lập Ban Chỉ đạo xây dựng Đề án Chủ trương đầu tư, dự án đường sắt cao tốc Bắc - Nam có bước tiến mới

Theo công văn số 5676/VPCP- CN, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính yêu cầu Bộ Giao thông vận tải (GTVT) hoàn thành việc đề xuất thành lập Ban Chỉ đạo xây dựng Đề án Chủ trương đầu tư đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc - Nam và các dự án đường sắt tốc độ cao khác kết nối liên vùng và quốc tế trong hệ thống đường sắt quốc gia theo đúng quy định trước ngày 5/8.

Thành viên Ban Chỉ đạo gồm: Phó thủ tướng Trần Hồng Hà làm Trưởng ban; Bộ trưởng Bộ GTVT, Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Bộ trưởng Bộ Tài chính làm Phó trưởng ban; Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường, Bộ trưởng, Thủ trưởng các cơ quan liên quan, Chủ tịch Ủy ban Quản lý vốn nhà nước tại doanh nghiệp, đại diện lãnh đạo Ban Kinh tế Trung ương, Ủy ban Kinh tế Quốc hội, Ủy ban Tài chính - Ngân sách Quốc hội là thành viên Ban Chỉ đạo.

Thủ tướng cũng giao Bộ GTVT thành lập Tổ tư vấn giúp việc cho Ban Chỉ đạo, làm việc chuyên trách (không kiêm nhiệm), bao gồm các chuyên gia đầu ngành, tâm huyết về GTVT đường sắt (kể cả chuyên gia đã nghỉ hưu); đồng thời xây dựng ngay quy chế hoạt động của Ban Chỉ đạo và tổ tư vấn giúp việc để có thể triển khai ngay (nghiên cứu, hợp tác với các đối tác trong và ngoài nước…) trong quá trình xây dựng Đề án, lập dự án,...

Về nội dung Đề án, Thủ tướng yêu cầu bám sát chỉ đạo của Bộ Chính trị tại Kết luận số 49-KL/TW ngày 28/2/2023 về định hướng phát triển GTVT đường sắt đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045 và các văn bản khác có liên quan đến định hướng phát triển GTVT đường sắt Việt Nam; trên cơ sở đó, nghiên cứu rất kỹ lưỡng, thấu đáo, toàn diện, đề xuất phương án đầu tư đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc - Nam, bảo đảm hiệu quả, khả thi và bền vững.

“Bộ GTVT căn cứ lịch công tác, chương trình làm việc 6 tháng cuối năm 2023 của Bộ Chính trị, Ban Bí thư để kịp thời hoàn thiện Đề án, báo cáo Thường trực Chính phủ theo quy định, bảo đảm chất lượng và tiến độ yêu cầu”, văn bản này nêu rõ.

Đây là những bước tiến mới quan trọng đối với dự án đường sắt cao tốc Bắc - Nam, một siêu dự án đã từng gây nhiều tranh cãi.

Đã thống nhất phương án đầu tư

Trước đó, Bộ GTVT đã hoàn thành Báo cáo nghiên cứu tiền khả thi Dự án Đầu tư đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc - Nam gửi Thủ tướng Chính phủ vào tháng 2/2019 với tổng vốn đầu tư lên tới 58,71 tỷ USD.

Theo đề xuất tại báo cáo, tổng chiều dài dự án khoảng 1.559 km chạy dọc hành lang Bắc - Nam, đi qua 20 địa phương, nối Hà Nội và Tp. Hồ Chí Minh. Trong đó, 14 km tại Hà Nội đi chung hạ tầng với tuyến đường sắt đô thị số 1 Hà Nội (đoạn từ ga Hà Nội đến ga Ngọc Hồi), còn 1.545 km đi từ ga Ngọc Hồi đến ga Thủ Thiêm có 24 ga và 3 ga quy hoạch tiềm năng, 5 depot, 42 cơ sở bảo trì hạ tầng.

Tốc độ thiết kế đoàn tàu 350 km/h, tốc độ khai thác 320 km/h; được xây dựng để khai thác riêng tàu chở khách. Dự án có tổng mức đầu tư 1.334.459 tỷ đồng (khoảng 58,71 tỷ USD).

Dự án được chia thành 2 giai đoạn xây dựng: giai đoạn 1 có tổng mức đầu tư 561,6 nghìn tỷ đồng (khoảng 24,71 tỷ USD); giai đoạn 2 là 772,6 nghìn tỷ đồng (khoảng 34 tỷ USD).

Thời gian thực hiện dự kiến như sau: giai đoạn 2020 - 2032 nghiên cứu, đầu tư xây dựng đoạn Hà Nội - Vinh và Nha Trang - Tp. Hồ Chí Minh; giai đoạn 2 dự kiến từ 2032 - 2050 đầu tư xây dựng đoạn Vinh - Nha Trang, trong đó đoạn Vinh - Đà Nẵng hoàn thành năm 2040, đoạn Đà Nẵng - Nha Trang hoàn thành năm 2050.

Tuy nhiên, số vốn đầu tư lên tới gần 60 tỷ USD đã gây nhiều tranh cãi. Đến tháng 10/2022, Ban Cán sự Đảng Chính phủ đã có Kết luận số 1209-KL/BCSĐCP, trong đó thống nhất trình Bộ Chính trị cho định hướng phát triển đường sắt theo hướng hiện đại, kịch bản đầu tư đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam, đường đôi khổ 1.435 mm để vận chuyển hành khách và hàng hóa, tốc độ thiết kế khoảng 200 - 250 km/h, tốc độ khai thác khoảng 200 km/h.

Đến ngày 18/4/2023, Hội đồng Thẩm định nhà nước đã có Thông báo số 2956/TB-BKHĐT yêu cầu Bộ GTVT cập nhật, bổ sung hoàn thiện hồ sơ Báo cáo nghiên cứu tiền khả thi Dự án Đầu tư đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc - Nam.

Về phương án đầu tư, Hội đồng Thẩm định nhà nước đề nghị Bộ GTVT tiếp thu chỉ đạo của Ban Cán sự Đảng Chính phủ hoàn thiện phương án “với kịch bản đầu tư đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam đường đôi khổ 1.435 mm để vận tải hành khách và hàng hóa, tốc độ thiết kế khoảng 200 - 250 km/h, tốc độ khai thác khoảng 200 km/h”.

Bên cạnh đó, Bộ GTVT cần tiếp thu ý kiến của Tư vấn thẩm tra về cấp tốc độ thiết kế, phương án khai thác, hướng tuyến, vị trí nhà ga, khung tiêu chuẩn, công nghệ áp dụng để hoàn thiện phương án đầu tư đảm bảo khả thi, tiết kiệm, hiệu quả.