Tesla gặp rắc rối lớn, phải sa thải nhân viên: Cạnh tranh với các hãng xe điện Trung Quốc quá khốc liệt

Tesla chậm chân

Trong thông báo gửi đến nhân viên vào ngày 15/4, CEO Elon Musk cho biết Tesla sẽ cắt giảm hơn 10% nhân sự toàn cầu, tương ứng với 14.000 người. Doanh số của Tesla đang sụt giảm và cuộc chiến giá giữa các hãng xe điện ngày càng trở nên gay gắt.

Sau vài giờ, hai lãnh đạo cấp cao của Tesla cũng thông báo từ chức. Hai người đó là ông Drew Baglino - Giám đốc phát triển pin và ông Rohan Patel - Phó giám đốc bộ phận chính sách công.

Ông Michael Ashley Schulman, Giám đốc đầu tư của Running Point Capital Advisors, đánh giá sự ra đi của hai nhà lãnh đạo cốt cán là “tín hiệu hiệu tiêu cực nhất trong ngày”, cho thấy tiềm năng tăng trưởng của Tesla đang gặp nguy.

Thông báo sa thải được đưa ra sau khi Reuters đưa tin độc quyền vào ngày 5/4 rằng Tesla đã hủy bỏ dự án sản xuất xe điện giá cả phải chăng Model 2. Giới đầu tư đã kỳ vọng mẫu xe điện này - với mức giá dự kiến là 25.000 USD - sẽ giúp Tesla thâm nhập thị trường đại chúng và thúc đẩy tăng trưởng doanh số.

Ô tô giá rẻ được coi là chìa khóa để giúp Musk đạt được mục tiêu tăng trưởng cao ngất ngưởng. Năm 2020, ông tuyên bố Tesla đặt mục tiêu bán 20 triệu chiếc xe vào năm 2030 – gấp đôi doanh số của nhà sản xuất ô tô lớn nhất thế giới hiện nay là Toyota. Với việc mẫu Model 2 bị khai tử, không rõ vị CEO sẽ làm cách nào để đạt được con số này.  

Musk cáo buộc “Reuters nói dối” trên mạng xã hội X, nhưng không chỉ ra thông tin không chính xác ở điểm nào. Sau đó, vị tỷ phú cũng không bình luận về Model 2, khiến các nhà đầu tư và nhà phân tích đồn đoán về tương lai của mẫu xe mới.

Cũng trong ngày 15/4, trang công nghệ Electrek xác nhận dự án Model 2 đã bị ngừng cấp vốn cấp vốn và nhiều nhân sự làm việc trong bộ phận liên quan bị sa thải.

Theo Reuters và Electrek, Tesla đang chuyển hết nguồn lực cho dự án taxi tự lái. Elon Musk đăng trên X rằng “Tesla Robotaxi sẽ được tiết lộ vào ngày 8/8”, nhưng không cung cấp thông tin gì thêm.

Tuy nhiên, các chuyên gia về ô tô tự lái và quy định cho biết Tesla có thể cần đến vài năm nữa để cho ra mắt một chiếc xe tự lái hoàn toàn được các nhà quản lý cấp phép.

Dù Tesla có tiếp tục phát triển xe điện giá rẻ thì họ cũng đã hành động quá trễ. Trước đây, Tesla ước tính mẫu Model 2 sẽ ra mắt thị trường vào cuối năm 2025.

Song, ngay ở thời điểm hiện tại, phân khúc xe điện giá rẻ đã ngập trong những lựa chọn hấp dẫn từ BYD và nhiều thương hiệu Trung Quốc khác. Mẫu xe điện giá rẻ nhất của BYD - Seagull - có giá chưa tới 10.000 USD - bằng chưa đến một nửa giá dự kiến của Model 2. 

Tesla chậm chân một phần là do Elon Musk đã quyết định tập trung vào mẫu Cybertruck trước khi phát triển xe điện giá rẻ. Ông thừa nhận: “Chúng tôi đã tự đào hố chôn mình với mẫu Cybertruck”. 

Lợi thế của các hãng xe điện Trung Quốc

Trong lúc Tesla dành khoảng thời gian quý báu cho dòng xe bán tải Cybertruck đắt đỏ, các doanh nghiệp Trung Quốc đã vượt lên phía trước bằng những chiếc xe điện giá phải chăng, giành lấy thị phần và đạt được lợi thế về quy mô.

Trong cùng giai đoạn Tesla nghiên cứu và phát triển Cybertruck, doanh số của BYD tại Trung Quốc - thị trường xe điện lớn nhất thế giới - đã tăng vọt từ 130.000 lên hơn 1,5 triệu chiếc. Các con số này còn chưa tính đến những chiếc xe hybrid plug-in và xe xuất ra nước ngoài của hãng.

BYD không phải hãng xe điện Trung Quốc đáng chú ý duy nhất. Theo Visual Capitalist, Trung Quốc có hàng trăm nhà sản xuất xe điện và khoảng 300 mẫu xe khác nhau để khách hàng thoả sức lựa chọn.

Ưu điểm dễ thấy nhất của chúng là mức giá rẻ đến kinh ngạc. Tại Trung Quốc, xe điện mini ba cửa của các thương hiệu như Wuling có thể có giá chỉ 32.800 nhân dân tệ (khoảng 4.500 USD).

Do đó, theo tờ Foreign Policy, ở phân khúc xe điện cấp thấp, cố gắng đánh bại các nhà sản xuất Trung Quốc có lẽ chỉ là việc phí hoài công sức.

Các nhà sản xuất xe điện Trung Quốc được hưởng lợi từ sự thống trị của nước này trong chuỗi cung ứng pin toàn cầu. Năm 2022, công suất sản xuất pin của Trung Quốc lớn hơn mọi quốc gia khác cộng lại.

Trung Quốc có năng lực sản xuất pin lên đến gần 900 GWh, chiếm 77% tỷ trọng của thế giới. 6 trên 10 nhà sản xuất pin lớn nhất trên thế giới là của Trung Quốc. Quốc gia đứng thứ hai - Ba Lan - có công suất chỉ bằng 1/10 Trung Quốc.

Đằng sau sự thống trị về pin của Trung Quốc là sự liên kết theo chiều dọc trong phần còn lại của chuỗi cung ứng xe điện, bắt đầu từ khai thác kim loại.

Ông Cullen Hendrix, học giả cấp cao của Viện Kinh tế Quốc tế Peterson, cho biết Trung Quốc khai thác hơn 2/3 lượng graphite, chiết xuất 60% lượng đất hiếm của thế giới. Quốc gia này sở hữu gần một nửa số mỏ cobalt và kiểm soát 1/4 lượng lithium trên toàn cầu.

Tuy nhiên, giá rẻ không phải ưu điểm duy nhất của xe điện Trung Quốc. Tính sáng tạo và đổi mới cũng là một lợi thế đáng chú ý. Ví dụ, Xpeng được công ty chứng khoán Bernstein đánh giá là công ty đi đầu trong công nghệ tự lái.

Trong thời gian tới, các công ty công nghệ lớn của Trung Quốc có thể sẽ tạo ra sự thay đổi lớn trên thị trường xe điện. Ngày 28/3, Xiaomi mở bán mẫu xe điện SUV có giá khởi điểm chỉ 30.000 USD và nhanh chóng đạt 90.000 đơn đặt hàng chỉ trong 24 giờ. Chiếc xe này được sản xuất bởi BAIC, công ty ô tô khổng lồ thuộc sở hữu nhà nước Trung Quốc.

Mục tiêu của Xiaomi là thách thức vị thế dẫn đầu của Tesla và BYD - ít nhất là ở thị trường nội địa. Ông lớn thương mại điện tử Alibaba và SAIC - một ông lớn sản xuất xe khác của nhà nước Trung Quốc - đã bắt tay nhau để chế tạo xe điện trong hai năm qua. Năm 2023, liên doanh này bán được 38.000 chiếc xe.

Công ty Foxconn ở Đài Loan có tham vọng trở thành nhà sản xuất cho một nửa số xe điện trên thế giới. Hiện tại, Foxconn đang cung ứng các bộ phận cho Tesla và sản xuất module máy ảnh cho các nhà sản xuất ô tô khác. Ông Raymond Tsang, đối tác của công ty tư vấn Bain & Company, chỉ ra: “Foxconn có lẽ có thể mua vật liệu rẻ hơn bất cứ doanh nghiệp nào trên thế giới". 

Tesla và các nhà sản xuất khác sẽ phải nỗ lực hết mình nếu không muốn bị bỏ lại phía sau trong cuộc đua xe điện.