Tâm điểm vĩ mô tháng: Chờ luật quan trọng được thông qua

Nền kinh tế đã đi qua năm 2023 nhiều khó khăn. Một phần nhờ tác động của việc nới lỏng chính sách tài khoá và tiền tệ bắt đầu thẩm thấu vào nền kinh tế và xuất khẩu phục hồi nhờ mức nền thấp của cùng kỳ, tăng trưởng kinh tế phục hồi trong quý IV/2023, đạt 6,7%. Tăng trưởng GDP cả năm 2023 đạt 5,05%.

Bước sang năm 2024, giới chuyên gia đều chung nhận định giai đoạn nhiều thách thức nhất đã qua và bối cảnh quốc tế xuất hiện một số tín hiệu tích cực hơn khi Fed phát tín hiệu sớm giảm lãi suất. Tăng trưởng GDP cả năm được dự báo sẽ tích cực hơn năm 2023, đạt khoảng 6%, nhờ sự phục hồi của nhu cầu trong nước và toàn cầu, xuất khẩu tăng trưởng với tốc độ vừa phải và đầu tư mạnh mẽ từ vốn Nhà nước và dòng vốn FDI 

Tâm điểm vĩ mô tháng 1 tập trung vào việc Luật Đất đai (sửa đổi) có sớm được thông qua. Ủy ban Thường vụ Quốc hội vừa có quyết định triệu tập kỳ họp bất thường diễn ra ngày 15 - 18/1 tới đây. Theo đó, Quốc hội dự kiến xem xét thông qua dự án Luật Đất đai (sửa đổi) và dự án Luật Các tổ chức tín dụng (sửa đổi).   

Tại kỳ họp Quốc hội hồi cuối năm 2023, Quốc hội thống nhất điều chỉnh thời gian thông qua dự án Luật Đất đai (sửa đổi) từ kỳ họp 6 sang kỳ họp gần nhất.  

Hiện nay, dự luật còn 14 vấn đề có hai phương án xin ý kiến Quốc hội. 

Nội dung Nhà nước thu hồi đất với dự án nhà ở thương mại, dự án hỗn hợp nhà ở và kinh doanh thương mại, dịch vụ, Ban soạn thảo thiết kế hai phương án gồm: Quy định các dự án này thuộc diện Nhà nước thu hồi để đấu giá quyền sử dụng đất, đấu thầu lựa chọn nhà đầu tư; hoặc các dự án phải gắn tiêu chí, điều kiện cụ thể thuộc trường hợp Nhà nước thu hồi đất để phát triển kinh tế - xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng.

Đề xuất chọn phương án một, Chính phủ cho rằng việc đấu giá quyền sử dụng đất giúp tăng thu ngân sách; đấu thầu giúp lựa chọn nhà đầu tư có năng lực, thực hiện dự án có tính lan tỏa. Trong khi đó, một số đại biểu cho rằng nên áp dụng cơ chế tự thỏa thuận để đảm bảo quyền lợi cho người bị thu hồi đất và đạt được sự đồng thuận với chủ đầu tư.

Phương pháp định giá đất và các trường hợp, điều kiện áp dụng (Điều 159) cũng còn hai phương án. Một là quy định tại luật về nội dung phương pháp và giao Chính phủ quy định trường hợp, điều kiện áp dụng. Hai là quy định ngay trong luật nội dung, trường hợp, điều kiện áp dụng từng phương pháp để bảo đảm công khai, minh bạch, khả thi. Chính phủ đề xuất phương án một.

Theo PGS.TS Đinh Trọng Thịnh (Học viện Tài chính), lo ngại lớn nhất của kinh tế Việt Nam 2024 liên quan đến thị trường bất động sản đóng băng dài hơn dự kiến, tuy nhiên Luật Đất đai (sửa đổi) hy vọng có thể được thông qua vào tháng 1/2024 sẽ phần nào tháo gỡ điểm nghẽn của thị trường bất động sản. Ngoài ra, nền kinh tế cần thời gian để ngấm các chính sách nên có thể kinh tế sẽ phục hồi rõ rệt hơn vào nửa cuối năm 2024. 

"Những tín hiệu tích cực từ thị trường bất động sản góp phần khôi phục niềm tin trên thị trường, tác động lan tỏa đến các khu vực khác như tiêu dùng trong nước, đầu tư tư nhân, trong khi đó xuất khẩu năm 2024 được dự báo tăng trưởng dương trở lại", ông nói thêm.   

Trước đó, nhiều thay đổi trong các luật sửa đổi được thông qua tại kỳ họp cuối năm 2023 kỳ vọng hỗ trợ sự phát triển thị trường bất động sản. 

Đơn cử, Luật Kinh doanh bất động sản (sửa đổi) có hiệu lực thi hành từ ngày 1/1/2025 với một số điểm thay đổi như người Việt Nam định cư ở nước ngoài là công dân Việt Nam (còn giữ quốc tịch Việt Nam) có quyền và nghĩa vụ liên quan đến đất đai như công dân Việt Nam trong nước.

Luật cũng quy định chủ đầu tư dự án bất động sản chỉ được thu tiền đặt cọc không quá 5% giá bán, cho thuê mua nhà ở, công trình xây dựng. Một điểm đáng chú ý khác trong luật là chủ đầu tư trước khi đưa sản phẩm bất động sản hình thành trong tương lai vào kinh doanh bắt buộc phải hoàn tất nghĩa vụ tài chính về đất đai.

Luật Nhà ở (sửa đổi) cũng có hiệu lực thi hành từ ngày 1/1/2025, trong đó có một số thay đổi nổi bật như bổ sung nhóm đối tượng được mua nhà ở xã hội và quy định người mua nhà ở xã hội chỉ được bán lại nhà cho chủ đầu tư hoặc bán cho đối tượng được mua nhà ở xã hội. Bãi bỏ quy định về điều kiện cư trú.

Miễn tiền sử dụng đất/tiền thuê đất đối với đất được giao làm dự án nhà ở xã hội mà không cần thủ tục xác định tiền sử dụng đất; không yêu cầu bắt buộc dành 20% đất trong dự án thương mại cho nhà ở xã hội và cung cấp các phương án thay thế cho các chủ đầu tư thực hiện nghĩa vụ nhà ở xã hội.