Tại sao Elon Musk đóng thuế 11 tỷ USD nhưng Tesla không phải đóng 1 xu?

Theo hồ sơ tài chính giữa Tesla và Ủy ban Giao dịch Chứng khoán Mỹ, công ty xe điện nghìn tỷ đô này có thể không cần nộp thuế liên bang trong tương lai gần, mặc dù công ty vừa báo cáo mức lợi nhuận năm lớn nhất vào năm ngoái. 

Năm 2021, Tesla ghi nhận lợi nhuận ròng toàn cầu 5,5 tỷ USD và qua điều chỉnh là 7,6 tỷ USD. Tuy ghi nhận lãi nhưng hãng xe điện cho biết riêng hoạt động kinh doanh tại Mỹ của họ đã lỗ 130 triệu USD trước thuế. 

Hơn 6 tỷ USD lợi nhuận của Tesla chủ yếu đến từ nước ngoài, bất chấp 45% doanh thu đến từ hoạt động bán hàng ở Mỹ. Ở nước ngoài, Tesla phải đóng khoản thuế khổng lồ lên tới 839 triệu USD nhưng thuế trong nước chỉ vỏn vẹn 9 triệu USD, trong khi thuế liên bang bằng 0. 

Martin Sullivan, Trưởng ban Kinh tế học của Tax Analysts cho biết khoản lỗ 130 triệu USD của Tesla là điều thường thấy ở các tập đoàn đa quốc gia. Họ chủ đích cơ cấu lại hoạt động kinh doanh để biến các chi nhánh nước ngoài thành đơn bị báo cáo thu nhập chính, trong khi trụ sở đặt tại Mỹ lại chỉ có rất ít, thậm chí là không có thu nhập chịu thuế.

Ví dụ, một công ty có thể chuyển nhượng tài sản trí tuệ cho đơn vị nước ngoài, sau đó tính phí sử dụng tài sản này tại trụ sở Mỹ. Hoạt động kinh doanh tại nước ngoài theo đó thường ghi nhận mức lợi nhuận lớn, trong khi chi nhánh đặt tại Mỹ tự gánh rất nhiều chi phí và báo lỗ hoặc không mấy khi có lãi.

“Đây là vấn đề mang tính đa quốc gia ở Mỹ. Một việc rất phổ biến và hầu như không phạm pháp”, ông Sullivan nói. Một báo cáo gần đây của Bộ Tài chính Mỹ cho thấy 61% lợi nhuận quốc tế của các công ty đa quốc gia Mỹ được ghi nhận tại 7 quốc gia là Bermuda, Caymans, Ireland, Luxembourg, Hà Lan, Singapore và Thụy Sĩ, những nơi được xem là thiên đường thuế. 

Nhiều quan chức Mỹ đã từng lên tiếng về vấn đề này. Thượng nghị sĩ Elizabeth Warren, một người thường xuyên chỉ trích Musk, cho biết: "Tesla và các tập đoàn khổng lồ khác từ lâu đã sử dụng các chiêu trò và sơ hở để giúp họ thoát khỏi việc nộp thuế. Điều đó đã phải dừng lại"

Theo CNN, hồ sơ tài chính của Tesla không giải thích chính xác các hoạt động của công ty. Ví dụ: báo cáo không cho biết quốc gia nào đang có lợi nhuận ngoài những khoản lỗ triền miên trên đất Mỹ. Tesla cũng từ chối trả lời điều đó.

Tuy nhiên, CNN cũng không ngoại trừ khả năng các khoản lỗ trước thuế tại Mỹ của Tesla là dấu hiệu cảnh báo khả năng hoạt động của công ty. CNN đưa ra giả thuyết Tesla vẫn đang thua lỗ trên những chiếc xe mà công ty đang bán ở Mỹ và họ chỉ có thể kiếm tiền bằng cách sản xuất với chi phí thấp hơn ở một nhà máy tại Thượng Hải, Trung Quốc. 

Nhà phân tích Gordon Johnson của GLJ Research, chỉ ra rằng Tesla đã thua lỗ tổng thể cho đến khi bắt đầu sản xuất ô tô ở Thượng Hải vào tháng 10/2019.