Sự trỗi dậy của Alibaba sản sinh ít nhất 10 tỷ phú USD

Jack Ma, người sáng lập Alibaba. Nguồn: Qilai Shen/Bloomberg.

Bằng cách đầu tư trực tiếp hoặc hợp tác với các công ty cung cấp dịch vụ cho nền tảng mua sắm trực tuyến của mình, từ hệ thống thanh toán đến các dịch vụ chuyển phát nhanh, Jack Ma và Alibaba Group Holding Ltd. đã xây dựng thành công mạng lưới đối tác với khối tài sản lên đến 52 tỷ USD, theo danh sách tỷ phú của Bloomberg. Nếu tính cả tài sản của ông Ma, tổng tài sản ròng của mạng lưới này nhiều hơn cả tài sản của 136 nền kinh tế cộng lại.

“Jack là người có tầm nhìn dài hạn”, ông Duncan Clark, tác giả cuốn sách “Alibaba: Ngôi nhà do Jack Ma xây dựng”, cho biết. Mạng lưới các công ty lấy Alibaba làm trung tâm “là điều mà Jack Ma từng vẽ ra trong đầu và lên kế hoạch từ rất lâu”.

Lợi nhuận khổng lồ đến từ các mảng kinh doanh phụ của Alibaba như thanh toán trực tuyến, bảo hiểm, dịch vụ chuyển phát và các kênh bán lẻ phụ trợ như siêu thị.

Ít nhất hai tỷ phú đã xuất hiện trong năm nay từ các công ty tài chính công nghệ hợp tác với Alibaba. Một trong số đó là ông Ou Yafei của hãng ZhongAn Online P&C Insurance Co. – công ty cung cấp bảo hiểm hoàn trả đơn hàng cho khách hàng mua sắm trên trang bán hàng trực tuyến Taobao của Alibaba.

Ant Financial, công ty quản lý mảng thanh toán trực tuyến của Alibaba và là cổ đông lớn nhất của ZhongAn Online P&C Insurance Co., đã phát hành cổ phiếu lần đầu ra công chúng (IPO) vào tháng 9 tại Hong Kong. Ông Min Luo của hãng Qudian Inc., công ty liên kết với Ant Financial để cung cấp giải pháp tài chính cho người mua hàng trực tuyến, cũng vừa IPO vào tháng 10 tại Mỹ.

Dịch vụ chuyển phát nhanh cũng đã tạo ra 6 tỷ phú. Ông Wang Wei, người sáng lập SF Express - công ty chuyển phát nhanh lớn nhất Trung Quốc theo doanh thu, năm nay đã thu về hơn 15,4 tỷ USD sau khi công ty SF Holdings Co. được niêm yết trên Sàn Chứng khoán Thâm Quyến.

Các công ty chuyển phát nhanh

SF Express lúc đầu là đơn vị chuyển phát hàng hóa của Alibaba, tương tự như các công ty ZTO Express Cayman Inc., STO Express, Yunda Holding Co. và YTO Express Group Co. Các công ty này cũng hợp tác trong một mạng lưới hậu cầu mang tên Cainiao Smart Logistics Network Ltd. mà Alibaba giữ cổ phần chi phối.

“Mảng thương mại trực tuyến của Alibaba giống như một hệ sinh thái mở, kết nối nhiều đơn vị từ các chuỗi cung ứng với nhau”, ông John Wu, cựu chuyên viên công nghệ của Alibaba và đồng sáng lập hãng đầu tư mạo hiểm FengHe Fund Management tại Singapore, cho biết. Ông so sánh Alibaba với Tencent Holdings Ltd., nhà cung cấp trò chơi trực tuyến lớn nhất Trung Quốc. “Tencent phụ thuộc vào mảng game với quy trình sản xuất khép kín, từ thiết kế đến phát triển sản phẩm”, ông Wu cho biết.

Joseph Tsai, người đồng sáng lập kiêm phó chủ tịch Alibaba, là người giàu thứ hai công ty này với khối tài sản trị giá 11,5 tỷ USD, theo số liệu của Bloomberg. Ông Tsai vừa đồng ý mua cổ phần trong đội tuyển bóng rổ chuyên nghiệp Brooklyn Nets sau khi mua một đội bóng vợt tại California.

Joseph Tsai, người đồng sáng lập kiêm phó chủ tịch Alibaba. Nguồn: Nicky Loh/Bloomberg.

Ant Financial

Ant Financial đã sản sinh ra nhiều tỷ phú, theo một báo cáo của Bloomberg vào năm 2015, khi đó công ty này được định giá 50 tỷ USD. Cơ cấu cổ đông của Ant Financial đã thay đổi từ đó và các thông tin về sở hữu cũng không được công bố cho đến đợt IPO của công ty. Alibaba được quyền mua tối đa 33% cố phần của Ant Financial với giá khoảng 60 tỷ USD trong vòng gọi vốn gần đây nhất.

Ông Jack Ma thành lập Alibaba vào năm 1999 ngay tại nhà ở Hàng Châu và tạo ra “Đối tác Alibaba”. Theo bản cáo bạch của công ty vào năm 2014, “Đối tác Alibaba” quy tụ 5 thành viên từ Ant Financial và một thành viên từ hệ thống hậu cần China Smart Logistics. Các thành viên của ban này sở hữu 350 triệu cổ phiếu với tổng trị giá khoảng 65,2 tỷ USD. Riêng ông Ma và ông Tsai sở hữu cổ phần lên đến 38,9 tỷ USD.

Người phát ngôn của Alibaba và Ant Financial từ chối bình luận về khối tài sản trên. Các đại diện của YTO, STO, Yunda, SF Express, ZhongAn và Qudian cũng từ chối cung cấp thông tin về tài sản của những người sáng lập hoặc các cổ đông lớn.

Khác biệt giữa Jack Ma và Jeff Bezos

Nhờ hai trang bán hàng trực tuyến Tmall và Taobao của Alibaba, Trung Quốc đã trở thành thị trường thương mại trực tuyến lớn nhất thế giới. Doanh thu bán hàng vào Ngày Độc thân 11/11, ngày hội mua sắm lớn nhất trong năm tại Trung Quốc, năm ngoái đã vượt qua cả doanh thu của Amazon vào “Thứ Sáu Đen” và "Thứ Hai Công nghệ”. Năm nay, doanh thu Ngày Độc thân tăng gần 40% so với năm ngoái, đạt hơn 25 tỷ USD.

“Cả Amazon và Alibaba đều đang thay đổi nền tảng thương mại, công nghệ, bán lẻ và hơn thế nữa, nhưng Jack Ma có sự nhạy bén bản năng trong kinh doanh nhờ những kinh nghiệm mà ông tích lũy khi còn là một người bán hàng trên phố. Jeff Bezos từng học ở Princeton, làm việc tại Phố Wall, xác định sách là lĩnh vực dựa trên phân tích chi tiết. Jack Ma lại được dẫn dắt bởi bản năng hơn là phân tích”, ông Clark, cựu cố vấn của Alibaba, cho biết.