Startup xe điện Trung Quốc đổ tiền R&D nhiều hơn cả Tesla

Xe năng lượng mới, bao gồm cả xe chạy pin và xe hybrid, đã tăng trưởng nhanh chóng lên hơn 40% doanh số. Paul Gong, chuyên gia phân tích ngành ô tô tại UBS, trả lời CNBC rằng nhiều hãng xe Trung Quốc hiện đã chi tiêu ngang bằng hoặc nhiều hơn các đối thủ toàn cầu cho R&D tính theo phần trăm doanh thu, tăng đáng kể so với nhiều năm trước.

Trong số 4 công ty xe điện Trung Quốc niêm yết tại Mỹ, Nio đứng đầu, chi gần 29% doanh thu trong ba tháng đầu năm cho nghiên cứu và phát triển. Con số này cao hơn nhiều so với tỷ lệ 5,4% của Tesla trong quý I và 4,2% trong quý II. Hãng xe của Elon Musk nổi tiếng có tỷ lệ này tương đối thấp.

Nio đã hoạt động thua lỗ trong nhiều năm và chỉ mới thấy doanh số xe giá cao cấp tăng lên trong vài tháng gần đây. Ngoài ra việc ra mắt xe mới, công ty này trong những năm gần đây đã tổ chức các sự kiện để quảng bá dịch vụ pin và các công nghệ khác, bao gồm một sự kiện về "chất lượng" xe vào cuối tháng 6.

"Mọi người đang nói về sự nội cuộc hóa (involution) ngay bây giờ," Feng Shen, Chủ tịch Ủy ban quản lý chất lượng của Nio nói. Ông đang đề cập đến một thuật ngữ phổ biến ở Trung Quốc để mô tả sự cạnh tranh khốc liệt, đặc biệt là trong ngành xe điện.

"Điều các công ty nên [cạnh tranh] là chất lượng," Shen nói và thêm rằng: "Nếu bạn không thể làm tốt về chất lượng, bạn sẽ chẳng có gì để nói."

Nio đã mở nhà máy thứ hai tại thành phố Hefei vào tháng 9/2022, một trung tâm sản xuất của nhiều công ty ô tô. Nhà máy có khoảng 2.000 công nhân và 756 robot, tự động hóa phần lớn quá trình sản xuất.

"Chìa khóa là số hóa mọi công đoạn sản xuất," William Li, người sáng lập và CEO của Nio, nói với các phóng viên vào tháng 6. Ông nói rằng nếu hệ thống kỹ thuật số có thể được tích hợp qua nhiều cấp độ nhà cung cấp, công ty có thể dễ dàng xác định vấn đề. 

Hefei là thủ phủ của tỉnh An Huy ở phía tây Thượng Hải. Khu vực này được gọi là Đồng bằng sông Dương Tử, mà Trung Quốc tuyên bố là nơi có nhiều nhà máy đến mức một nhà sản xuất xe năng lượng mới có thể tìm thấy tất cả các bộ phận cần thiết trong vòng lái xe 4 giờ.

Bộ Công nghiệp và Công nghệ Thông tin Trung Quốc nói với CNBC rằng họ đã làm việc với các nhà sản xuất ô tô và nhà cung cấp để tạo ra hàng trăm trường hợp thực hành tốt nhất và các tiêu chuẩn ứng dụng cho sản xuất thông minh trong ngành.

"Một lợi thế cạnh tranh chính của các công ty Trung Quốc tại Trung Quốc thực sự là chuỗi cung ứng có hiệu quả hoặc hiệu suất cao," Jing Yang, Giám đốc bộ phận xếp hạng doanh nghiệp châu Á-Thái Bình Dương của Fitch Ratings, chuyên về ngành ô tô Trung Quốc cho biết.

Bà Jing Yang lưu ý rằng điều đó có thể giúp các công ty xe điện Trung Quốc đáp ứng nhanh hơn nhu cầu của khách hàng và thị trường so với các nhà sản xuất ô tô truyền thống. Một phần khác của khu vực, tỉnh Chiết Giang, là quê hương của gã khổng lồ ô tô Geely niêm yết tại Hong Kong và công ty con xe điện Zeekr niêm yết tại Mỹ.

Kết quả quý I của Zeekr cho thấy công ty đã chi 13% doanh số cho nghiên cứu và phát triển. Công ty mẹ Geely, không công bố con số này trong báo cáo quý I, đã chi ít nhất 4% doanh thu cho nghiên cứu trong 4 năm qua, tăng đáng kể so với những năm trước đó.

Ren Xiangfei, Phó Chủ tịch R&D ô tô của Geely, nói với CNBC vào cuối tháng trước rằng mặc dù công ty đang tìm cách cải thiện cả phần cứng và phần mềm cho xe, nhưng phần sau có thể tạo ra sự khác biệt hơn. "Từ góc độ người dùng, các chức năng mang lại nhiều bất ngờ hơn phải được thực hiện thông qua phần mềm," Ren nói.

Phần mềm xe hơi bao gồm hỗ trợ lái xe, giải trí trong xe và các tính năng bảo mật. Ren lưu ý rằng xe năng lượng mới có thể hỗ trợ nhiều chức năng này hơn vì chúng đi kèm với pin lớn hơn xe chạy nhiên liệu truyền thống. "Điều này sẽ giới thiệu một khái niệm mới, xe được định nghĩa bởi phần mềm," ông nói.

Geely đã ra mắt "Pin lưỡi ngắn Aegis" vào tháng trước, mà nhà sản xuất ô tô tuyên bố đã vượt qua các bài kiểm tra tiêu chuẩn ngành mà không phát nổ. Đây là đối thủ của "pin lưỡi dao" của BYD, vốn là thứ sức mạnh đã đưa hãng xe điện này vào vị trí dẫn đầu trong lĩnh vực xe điện.

Geely xếp thứ hai về doanh số xe năng lượng mới trong nửa đầu năm nay, đẩy Tesla xuống vị trí thứ ba, theo Hiệp hội Xe chở khách Trung Quốc. Ren nói rằng pin mới, dự kiến sẽ được triển khai ban đầu trong các xe Geely, tăng chi phí sản xuất lên khoảng 1.000 nhân dân tệ (khoảng 137,69 USD) so với xe của đối thủ cạnh tranh.

Vì công thức hóa học để sản xuất pin đã tương đối chín muồi, hiện tại việc đảm bảo tính nhất quán trong sản xuất trở nên quan trọng hơn. Ông nói: "Điều đó đòi hỏi sự hỗ trợ của một nhà máy thông minh." Geely cũng đã ra mắt một kiến trúc xe điện có tên SEA mà họ nói cho phép sản xuất nhanh hơn các phương tiện có kích thước khác nhau.

"Nền tảng xe có lẽ là điều quan trọng nhất cần xem xét, sau đó là tính nhất quán trong cách tiếp cận của họ," Taylor Ogan, CEO của Snow Bull Capital có trụ sở tại Thâm Quyến cho biết.

Trong khi đó, nhà phân tích Paul Gong cảnh báo tỷ lệ chi tiêu nghiên cứu trên doanh số, đôi khi được gọi là cường độ R&D, không phải là thước đo quyết định của đổi mới công nghệ. "Nếu họ có thể bán nhiều xe hơn với lợi nhuận tốt hơn, điều đó cơ bản có nghĩa là cách thức đổi mới của họ có thể đúng đắn. Một số có thể không phải là những tính năng thú vị, nhưng thực sự mạnh mẽ," Gong nói, lưu ý nó có thể bao gồm cả việc cắt giảm chi phí một cách có hệ thống.

Xpeng có cường độ R&D là 20% trong quý I. Li Auto chỉ là 11% nhưng xe hybrid của công ty đã bán vượt xa xe thuần điện. BYD đã chi tương đương 1,47 tỷ USD cho nghiên cứu trong quý I, tức 8,5% doanh thu. Con số này nhiều hơn khoản chi 1,15 tỷ USD của Tesla cho nghiên cứu và phát triển trong thời gian đó.

Trong tương lai, các công ty xe điện đang cố gắng tạo sự khác biệt về pin và phần mềm - hai danh mục bị thống trị bởi CATL và Huawei, theo Jing Liu, Giáo sư kế toán và tài chính, đồng thời là Giám đốc trung tâm nghiên cứu đầu tư tại Trường Kinh doanhCheung Kong.

Ông Liu nói rằng không có khả năng một công ty có thể sản xuất sản phẩm tốt hơn một trong hai nhà cung cấp kể trên, nhưng điều đó có nghĩa là cuối cùng rất khó để các nhà sản xuất ô tô nổi bật trên thị trường nơi người tiêu dùng có thể dễ dàng chuyển đổi giữa các thương hiệu. Huawei cho biết rằng họ chi ít nhất 10% doanh thu cho R&D. Tỷ lệ cường độ của CATL là 5,4% trong quý I.