Stablecoin: Tương lai thanh toán của ngành thương mại điện tử?

Một vài năm trước, ý tưởng về việc các chính phủ có thể đúc đồng tiền điện tử riêng chắc chắn chỉ xuất hiện trong phim viễn tưởng. Tiền điện tử như bitcoin, dù phổ biến, cũng chỉ là sản phẩm yêu thích của giới đầu cơ chứ không phải những ngân hàng trung ương cứng rắn và bảo thủ. 

Tuy nhiên, vào cuối năm 2019, bà Lael Brainard, thành viên của Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) đã chính thức phát biểu tại Stanford rằng tận dụng tiềm năng số hóa để cung cấp giá trị và tiện lợi cao hơn với chi phí thấp hơn đang là mối quan tâm hàng đầu của tổ chức này.

Hiện tại, mối quan tâm của Fed về tiền điện tử có thể là dấu hiệu đáng chú ý nhất cho thấy thế giới quan trong ngành tài chính và tiền tệ đã thay đổi. Như Paypal và eBay (hoặc Alipay và Taobao) đã cách mạng hóa hình thức mua sắm trực tuyến, dịch vụ thanh toán điện tử dựa trên nền tảng blockchain có thể sẽ là cuộc cách mạng lớn tiếp theo trong tăng trưởng thương mại toàn cầu. 

Tuy nhiên, để đạt được điều này, thị trường cần đạt được 4 điều kiện: công nghệ đủ phù hợp, nhu cầu của người tiêu dùng đủ lớn, nguồn lực các công ty đủ đáp ứng và môi trường pháp lí đủ cởi mở.

Giữa bối cảnh thông tin về blockchain thường bị cường điệu, giấc mơ sử dụng tiền điện tử thay thế hoàn toàn tiền mặt là giải pháp không mấy được tin tưởng. Dù đã có vị trí nhất định trong chuỗi cung ứng và ID điện tử toàn cầu, đồng tiền này có những đặc thù khó giải quyết về biến động giá cả, khung pháp lí chưa hoàn thiện...

Và một loại tiền điện tử đầy hứa hẹn với tên gọi là stablecoins xuất hiện, sẵn sàng để đánh bại những người tiền nhiệm. Được thiết kế với mục đích làm phương tiện trao đổi trong thương mại điện tử, stablecoin sẽ tăng cường cả hiệu quả và phạm vi của thương mại điện tử.

Ứng dụng phù hợp với Blockchain

Như tên gọi của mình, stablecoin khác biệt với các loại tiền điện tử hiện nay như bitcoin ở sự ổn định về giá cả. Một giao dịch mua 2 chiếc bánh pizza có giá 10.000 bitcoin tại Domino vào năm 2010 tương đương 100 triệu USD vào năm 2020. 

Stablecoin đã áp dụng nhiều cách tiếp cận đa dạng để giải quyết vấn đề biến động giá này. Nỗ lực lớn nhất và gây tranh cãi nhất từ trước đến nay là dự án tiền điện tử chưa được phát hành của Facebook: đồng Libra.

Sự phản đối mạnh mẽ từ các cơ quan quản lí và tổ chức tài chính truyền thống buộc Facebook phải từ bỏ giấc mơ về một loại tiền tệ toàn cầu cạnh tranh trực tiếp với tiền mặt. Dù còn nhiều tranh cãi về dự án nhưng hầu hết người dùng Facebook cho rằng Libra hẳn sẽ không khác gì Venmo - ứng dụng ví điện tử hàng đầu tại Mỹ.

Terra là một stablecoin mới đang được giới đầu tư ở Đông Nam Á dần dần chấp nhận. Tuy không phổ biến ở Mỹ nhưng nó đã tạo ra tiền lệ hiếm thấy về việc sử dụng công nghệ blockchain trong giao dịch thông thường. 

Trái ngược với Libra, Terra sử dụng chính sách tiền tệ tự động để giữ giá ổn định, kí hợp đồng cung khi giá quá thấp và mở rộng khi giá quá cao. Đồng thời, nhà cung ứng còn xây dựng một loại tiền điện tử thứ hai, Luna, làm công cụ chính sách tiền tệ và thu về phí giao dịch như tiền thưởng. 

Tuy nhiên, để đạt được mức độ phổ cập cao hơn, tiền điện tử cần có những tính năng tương đương như loại hình thanh toán ưa chuộng nhất hiện nay: thẻ tín dụng.

Đa năng hơn thẻ tín dụng

Những người ủng hộ stablecoin thường chỉ ra tiềm năng tăng cường cả hiệu quả và khả năng tiếp cận cho thương mại điện tử của loại tiền này. Hệ thống tài chính hiện tại đang bộc lộ nhiều thiếu sót, bao gồm cả sự phụ thuộc vào các nhà cung cấp thẻ tín dụng, tính phí tới 3% mỗi giao dịch. 

Công nghệ blockchain cho phép người mua thanh toán trực tiếp với người bán, phá vỡ hệ thống hiện có và giảm chi phí cho cả hai bên. Blockchain cũng tự động hóa quá trình xác minh giao dịch, điều mà hầu hết các ngân hàng truyền thống vẫn đang phải dành nguồn lực đáng kể để thực hiện thủ công. 

Santander InnoV Adventures ước tính rằng các công nghệ blockchain của YouTube có thể giúp ngân hàng giảm chi phí cơ sở hạ tầng khoảng 15-20 tỉ USD mỗi năm nhờ thời gian giải quyết nhanh hơn và giao dịch quốc tế tiết kiệm hơn.

Cuối cùng, các ngân hàng truyền thống hiện nay đang dần đánh mất niềm tin của người dùng do hàng loạt các bê bối về bảo mật và thủ tục phức tạp trong khi nhóm công ty fintech và ngân hàng công nghệ lại giành được phân khúc khách hàng thu nhập thấp đầy tiềm năng.

Những tính năng trên chính là lợi thế quyết định đưa stablecoin vào hệ thống tài chính. Kể từ khi ra mắt vào tháng 6/2019, Terra đã tăng trưởng trung bình 35%/ tháng. Hiện nay, đồng tiền này có hơn 1 triệu người dùng thường xuyên sử dụng để mua hàng trực tuyến.

Tuy nhiên, để trở thành xu hướng, stablecoin cần những công ty đầu ngành cũng như những công nghệ mới nhất có tính đột phá. Sự thất bại của Libra đã đẩy nhanh sự phát triển tương tự ở các quốc gia khác. 

Các tổ chức tài chính lớn như JP Morgan nhanh chóng nhận ra sự cần thiết của một loại tiền điện tử thanh toán mới. Nhìn chung, toàn bộ hệ sinh thái tài chính đang dần cởi mở hơn với tiền điện tử, đặc biệt là khi đại dịch COVID-19 đã khiến toàn thế giới phải nhìn nhận lại tầm quan trọng của các tiện nghi công nghệ, bao gồm thanh toán và tài chính.

Nhưng liệu stablecoin có được chấp nhận?

Các loại tiền tệ blockchain vẫn còn rất nhiều rào cản phải vượt qua. Trên toàn thế giới, việc sử dụng tiền điện tử để thanh toán bị giới hạn trong một số khu vực và ngành nghề nhất định. Một số nhà bán lẻ lớn như Starbucks và Overstock.com chấp nhận tiền điện tử nhưng chỉ là thiểu số. 

Công ty nghiên cứu blockchain Chainalysis phát hiện ra rằng chỉ có 1,3% giao dịch tiền điện tử trên toàn thế giới liên quan đến bán hàng trong 4 tháng đầu năm 2019, cho thấy mục đích sử dụng chính của bitcoin vẫn chỉ là đầu cơ.

Hiện tại, ba trong số bốn yếu tố cần thiết để đưa stablecoin vào thương mại điện tử đã đầy đủ: công nghệ thích hợp, nhu cầu của người tiêu dùng đủ lớn và các công ty đầu ngành đã sẵn sàng. 

Việc các chính phủ ủng hộ sử dụng stablecoin chắc chắn sẽ thúc đẩy việc áp dụng công nghệ blockchain ở phạm vi toàn cầu, trên nhiều lĩnh vực khác và dỡ bỏ nhiều rào cản gia nhập thị trường thương mại điện tử.

Nếu các tổ chức tài chính quan trọng như Fed thể hiện sự chấp thuận, sự phụ thuộc vào tiền tệ fiat và tiền giấy thực tế trong cuộc sống hàng ngày của con người sẽ thay đổi. Nếu ngày càng nhiều giao dịch mua hàng được thực hiện trực tuyến và các cửa hàng không tiền mặt trở nên phổ biến, tiền điện tử sẽ xóa sổ tiền giấy.