Soi luật thuế quan gạo mới của Philippines

Trong khi các bên liên quan trong ngành không thuyết phục được Tổng thống Rodrigo Duterte phủ quyết một số điều khoản trước khi kí luật, nhiều tổ chức khác nhau phải giải quyết việc áp dụng các biện pháp bảo vệ trong thực thi các quy tắc và điều lệ của luật (IRR), theo Rappler.

Trước khi Bộ Nông nghiệp Philippines (DA) đóng dấu phê duyệt IRR, Bộ trưởng Nông nghiệp Emmanuel Piñol cho biết họ đã xem xét những yêu cầu của các bên liên quan trong ngành lúa gạo:

Đối với những người nông dân lo ngại sẽ không có thương nhân mua mùa vụ của họ, Cơ quan Lương thực Quốc gia sẽ sử dụng kho quốc gia - đưa gạo mua từ nông dân ra thị trường và mua thóc tươi, hoặc gạo chưa xát, từ nông dân một lần nữa.

Đối với nhân viên Cơ quan Lương thực Quốc gia (NFA), những người sẽ mất việc do cơ quan này sẽ mất chức năng quản lý: Một số nhân viên sẽ được chuyển đến Cục Công nghiệp Thực vật (BPI), vì đơn vị này sẽ được giao nhiệm vụ cấp giấy phép vệ sinh và kiểm dịch thực vật cho bất cứ ai muốn nhập khẩu gạo.

Dễ dàng tiếp cận hơn với quĩ nâng cao năng lực cạnh tranh lúa gạo (RCEF): nông dân cũng có thể sử dụng miễn phí cơ sở tín dụng, thiết bị nông nghiệp và hạt giống lúa miễn phí. Lãi suất cho cho vay cũng sẽ chỉ bằng một phần ba so với lãi suất hiện hành do Ngân hàng Trung ương quy định.

Liệu lời hứa với nông dân có được thực hiện?

Tuần trước, ông Piñol cuối cùng đã kí IRR. DA là cơ quan cuối cùng trong số các đơn vị liên quan phê duyệt IRR, trong đó cũng có các biện pháp bảo vệ mà DA đã hứa với các bên liên quan trong ngành.

Theo các điều khoản thay đổi vai trò mới của NFA, không có đề cập đến kho dự trữ. NFA chỉ được yêu cầu đảm bảo kho dự trữ của họ ở mức tối ưu. Dự trữ cũng cần phải có yếu tố cần thiết cho các tình huống khẩn cấp và các hoạt động cứu trợ thảm họa của chính phủ.

IRR cũng cho biết NFA sẽ duy trì mức dự trữ có thể sử dụng chỉ trong 15 ngày tại bất kì thời điểm nào và chỉ định 30 ngày giá trị dự trữ trong các tháng chay.

Ảnh: Jire Carreon/Rappler.

Tái cấu trúc NFA

Hiện tại, nhiệm vụ của cơ quan này chỉ là duy trì dự trữ quốc gia, NFA vẫn sẽ tiếp tục khảo sát dự trữ gạo thương mại cho đến tháng 12/2019. Đến ngày 1/7/2020, hoạt động khảo sát hàng tồn kho nên được chuyển cho Cơ quan Thống kê Philippines.

NFA được cho 60 ngày sau khi IRR có hiệu lực để tái cấu trúc. Tuy nhiên, cơ quan này chỉ có 30 ngày để đệ trình kế hoạch tái cấu trúc hoặc tổ chức lại cho Ủy ban quản trị các công ty thuộc sở hữu và kiểm soát của chính phủ.

Ngoài việc xây dựng cấu trúc công ty mới và đề xuất các gói bồi thường cho nhân viên bị ảnh hưởng, NFA cũng sẽ phải lên kế hoạch cho vai trò mới cho những nhân viên sẽ được chuyển sang vị trí khác.

NFA và DA cũng sẽ có tối đa 15 ngày kể từ khi IRR có hiệu lực để sửa đổi và chuyển Trung tâm Phát triển Thực phẩm - một bộ phận chịu trách nhiệm hỗ trợ khoa học về an toàn thực phẩm - cho DA.

Theo ông Piñol, việc soạn thảo cấu trúc công ty mới và chuyển giao nhiệm vụ sẽ được xử lí sau Tuần Thánh, khiến số phận của các nhân viên NFA, những người có thể tiếp tục phục vụ chính phủ, bị gián đoạn.

Nhập khẩu theo quy định?

IRR làm rõ, ngoài việc ban hành thông quan nhập khẩu vệ sinh và kiểm dịch thực vật (SPSIC), Cục Công nghiệp Thực vật Philippines (BPI) cũng sẽ theo dõi số gạo được vận chuyển đến và đưa ra một danh sách các nhà nhập khẩu được công nhận, cùng với khối lượng gạo mà họ sẽ nhập khẩu trên trang web của họ.

Chỉ những thương nhân, những người là một phần của Hệ thống Thương mại DA, mới có thể đăng ký SPSIC.

IRR cũng cho hay gạo nhập khẩu sẽ đến nước này trước khi SPSIC hết hạn, nhưng không có phản ứng nếu việc nhập khẩu gạo bị trì hoãn.

Với chức năng mới của mình, BPI sẽ phải mở ra các vị trí mới nhưng việc tạo ra các vai trò mới này sẽ ở mức tối thiểu, theo tiêu chuẩn IRR.

Vẫn chưa rõ liệu những nhân viên NFA bị mất việc có được chuyển sang các vị trí mới này hay không, nhưng trước đây ông Piñol đã đảm bảo rằng họ sẽ được biệt phái đến BPI để giúp đỡ trong việc phát hành SPSIC.

Thúc đẩy năng suất

Bổ sung cho RCEF, IRR cũng yêu cầu một lộ trình lúa mới, sẽ được soạn thảo trong vòng 180 ngày. Điều đó nghĩa là nó sẽ phải được thực hiện vào hoặc trước ngày 5/9/2018.

Điều gì sẽ xảy ra nếu có quá nhiều hoặc quá ít gạo?

IRR nói rằng tổng thống sẽ được trao quyền can thiệp, theo khuyến nghị của Hội đồng NEDA và Hội đồng NFA.

Điều VI của IRR nói rằng Tổng thống có thể "điều chỉnh mức thuế nhập khẩu hiện hành theo mức thuế suất ràng buộc mà Philippines đã cam kết theo Hiệp định của Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO) về nông nghiệp và theo Hiệp định Thương mại Hàng hóa ASEAN (ATIGA).

Theo ATIGA, mọi hoạt động nhập khẩu gạo từ các nước ASEAN sẽ chỉ bị đánh với mức thuế 35%. Đối với các nước ngoài ASEAN, mức thuế là 40% miễn là nhập khẩu không vượt quá 350.000 tấn theo qui định khối lượng truy cập tối thiểu (MAV) hoặc giới hạn định lượng của sản phẩm có thể vào một quốc gia có mức thuế thấp hơn.

Quá MAV, mức thuế sẽ lên hơn 180%.

Áp dụng mức thuế thấp hơn chỉ có thể có hiệu lực trong tối đa 90 ngày hoặc cho đến khi tình trạng thiếu gạo đã được khắc phục.

Tuy nhiên, tổng thống chỉ có thể can thiệp nếu Quốc hội không họp. Mức thuế điều chỉnh cũng sẽ chỉ có hiệu lực sau 15 ngày kể từ ngày công bố.

[Infographic] 9 loại gạo đặc biệt có chỉ dẫn địa lí của Thái Lan

Campuchia muốn kiện EU về thuế nhập khẩu gạo

Nhu cầu gạo nội địa của Thái Lan khởi sắc vì lo ngại hạn hán