Shopee đã tấn công điểm yếu của Lazada và vươn lên vị trí sàn TMĐT số một Đông Nam Á bằng cách nào?

Vào năm 2015, Lazada là “ông vua” thương mại điện tử (TMĐT) Đông Nam Á. Trong khi đó, Shopee là một “tay chơi” mới xuất hiện và gần như không có gì đáng chú ý, theo Tech in Asia.

“Mọi người đều cho rằng Lazada là “ông vua” TMĐT. Có nhiều đối thủ khác ở khắp nơi Đông Nam Á đã bị bóp nát vì Lazada mạnh mẽ đến mức có thể hạ gục chúng ngay ở giai đoạn ban đầu”, một cựu nhân sự Lazada chia sẻ. “Shopee dường như chỉ là một cái tên khác cố gắng thử vận may của mình”, người này nói thêm.

Lazada như “hổ mọc thêm cánh” khi Alibaba thâu tóm nó vào năm 2016 với nhiều hứa hẹn đến từ sự kết hợp giữa công nghệ hàng đầu của Alibaba, năng lực logistics của Lazada và nguồn lực tài chính dồi dào. Thực tế này càng củng cố niềm tin rằng Lazada là không thể bị đánh bại

“Nếu muốn chiến thắng, bạn phải tốt hơn chúng tôi. Chúng tôi sẽ đánh bại bất kỳ ai đến và làm những gì chúng tôi đang làm”, ông Magnes Ekbom, đồng sáng lập và giám đốc chiến lược Lazada Group, từng tự tin chia sẻ.

Dù vậy, nhiều người cho rằng sự giúp sức của Alibaba lại trở thành những vết nứt đầu tiên cho ngôi vị của Lazada tại Đông Nam Á. Cùng thời điểm, Shopee âm thầm quan sát các đối thủ và lần lượt vượt qua nhiều cái tên đã xuất hiện trước đó. Khoảng cách giữa Shopee và người dẫn đầu cũng dần được thu hẹp.

“Tôi cho rằng việc thị phần dần bị bào mòn là kết quả của nhiều yếu tố, trong đó có vấn đề tổ chức. Alibaba đã gửi đến nhiều lãnh đạo. Những người này cố gắng chinh phục thị trường Đông Nam Á nhưng họ làm điều này một cách rất tệ”, một cựu nhân sự Lazada chia sẻ với Tech in Asia.

Theo Tech in Asia, một trong những “con cưng” mà Alibaba gửi tới Lazada là ông Zhang Yixing, CEO Lazada Việt Nam. Ông từng bị chỉ trích vì đưa ra nhiều quyết định thể hiện việc thiếu sự thấu hiểu các khía cạnh văn hoá ở Việt Nam. Zhang Yixing triển khai mô hình chỉ đạo và quản lý từ trên xuống và không được các nhân sự Việt Nam đón nhận.

Tình hình đạt đến đỉnh điểm khi các nhân viên cấp dưới người Việt Nam phàn nàn về Zang Yixing đến mức ông phải quay trở lại Hàng Châu (nơi đặt trụ sở Alibaba).

Có thời điểm, trong vòng 5 năm, Lazada thay tới 4 CEO. Thực tế này khiến nhiều người mất niềm tin vào đội ngũ lãnh đạo của công ty này. Giữa lúc nội bộ Lazada rối ren, Shopee đang gia nhập cuộc chơi với một chiến lược khác.

Đội ngũ lãnh đạo của Sea, công ty mẹ của Shopee, họ phần lớn đến từ Trung Quốc. Điều này tạo ra một sự gắn kết và tin tưởng lẫn nhau một cách tự nhiên. Các cấp bậc quản trị của Sea được cho là rất chặt chẽ khi tất cả các quyết định đều được đưa ra ở Singapore. Dù vậy, Sea cũng duy trì một cơ chế rất linh hoạt với cả các quyết định lớn, quan trọng cũng có thể được đưa ra nhanh chóng. Vào đúng thời điểm Lazada lúng túng với vấn đề lãnh đạo, một Shopee linh hoạt nhưng nhất quán đã tìm đúng đến điểm yếu của đối thủ.

Thiên hướng tuyển dụng nhân sự Trung Quốc tại trụ sở của Sea đã từng bị nhiều cựu nhân sự của Sea nói riêng và công chúng nói chung chỉ trích. Thế nhưng, nó lại có những điểm cộng không thể chối từ.

“Sự đồng nhất văn hoá trong Sea mang lại lợi ích rõ ràng”, bà Lili Cheng, chuyên gia tại PACE O.D. Consulting, chia sẻ với Tech in Asia trong một bài phỏng vấn. “Một trong số đó là nó mang lại tốc độ cao vì mọi người đều đống nhất với nhau. Từ đó, Sea có nền tảng để hoàn thiện vận hành, tăng tốc thực thi và thậm chí cả những vấn đề liên quan đến chiến lược kinh doanh”, bà nhấn mạnh. Bà Lili nói rằng chiến lược tương tự cũng đã từng được áp dụng trong các công ty Hàn Quốc hoặc Nhật Bản.

“Điều này đảm bảo 50% chiến thắng vì bạn có những người thống nhất với nhau với cùng một cách suy nghĩ và khát vọng để theo đuổi mục tiêu kinh doanh”, bà nói thêm.

Dù vậy, dĩ nhiên, cách thức quản lý đồng nhất này cũng có các điểm trừ. Bà Lili cho rằng việc sử dụng một đội ngũ nhân sự “một màu”, thống nhất cao quan trọng với những giai đoạn nhất định của doanh nghiệp. Tuy nhiên, cách tiếp cận này lại có thể không tạo ra sự đa dạng và doanh nghiệp có thể sẽ không hiểu được thị trường toàn cầu. “Việc hiểu các giai đoạn khác nhau và thời điểm thực hiện chuyển đổi là rất quan trọng”, bà Lili nói.

Dù sao đi nữa, cuộc chơi TMĐT ở Đông Nam Á vẫn còn rất thú vị và thậm chí vẫn còn quá sớm để nói trước được điều gì.

Mới đây, Shopee liên tục cắt giảm nhân sự trong nỗ lực kiểm soát chi phí và hướng đến lợi nhuận của công ty mẹ. Cùng thời điểm, Lazada lại có sự tự tin nhờ vốn liên tục được bơm vào từ công ty mẹ Alibaba. Đây có thể là thời điểm Lazada có cơ hội tìm lại được vị trí của mình trên thị trường. Tính đến thời điểm hiện tại, Alibaba đã rót khoảng 1,3 tỷ USD vào Lazada trong năm nay.