Sẽ nghiên cứu lập sàn giao dịch xăng dầu
Yêu cầu trên được Phó thủ tướng Lê Minh Khái đưa ra hôm 18/7. Theo đó, Bộ Công Thương cần phối hợp các bên liên quan nghiên cứu việc lập sàn này, trường hợp vượt thẩm quyền báo cáo Thủ tướng trong tháng 7.
Ý tưởng thành lập sàn giao dịch xăng dầu từng được một số chuyên gia, doanh nghiệp nhắc tới trước đó.
Tại hội thảo hồi tháng 5, ông Hoàng Trung Dũng, Tổng giám đốc Công ty cổ phần Phát triển phụ gia và sản phẩm dầu mỏ (APP), cho biết hiện các đầu mối được mua xăng dầu từ 2 nhà máy lọc dầu và nhập khẩu. Tuy nhiện, Bộ Công Thương đang xây dựng quy định theo hướng không cho 300 thương nhân phân phối được mua hàng của nhau và cũng không được lấy hàng trực tiếp từ 2 nhà máy lọc dầu trong nước.
Đại diện doanh nghiệp này cho rằng các điều khoản trên sẽ can thiệp, hạn chế quyền tự do của thương nhân phân phối. Do đó, ông đề nghị cơ quan quản lý nghiên cứu thành lập sàn giao dịch mặt hàng này như sàn cà phê để công khai, giúp các đơn vị phân phối tiếp cận nguồn hàng.
Theo chuyên gia Nguyễn Hoàng Dũng, thành viên Nhóm tham vấn hiến kế kinh tế vĩ mô quốc gia và hội nhập quốc tế, thành lập sàn kinh doanh xăng dầu sẽ mang lại nhiều lợi ích trong việc công khai thông tin về giá cả, khối lượng giao dịch. Từ đó, khả năng thao túng giá được giảm thiểu, đảm bảo cơ chế định giá linh hoạt, cải thiện phân phối, lưu thông xăng dầu.
"Hiện vẫn còn độc quyền nhà nước nhưng về cơ bản có cả tư nhân tham gia bán lẻ nên có thể lập sàn được", ông Dũng cho biết, thêm rằng quy định mới cho phép một doanh nghiệp bán lẻ có thể mua hàng từ nhiều đầu mối cũng là tiền đề cho việc lập sàn.
Song các chuyên gia cho rằng vận hành sàn giao dịch là một quá trình phức tạp, đòi hỏi sự chuẩn bị kỹ lưỡng và sự tham gia của nhiều bên liên quan. Theo ông Nguyễn Hoàng Dũng, một yếu tố quan trọng là cần có giám sát của cơ quan quản lý độc lập nhằm ngăn chặn gian lận, đảm bảo an ninh năng lượng.
Về mô hình hoạt động của sàn, ông Dũng gợi ý cho phép giao dịch cả hợp đồng kỳ hạn và giao ngay để tạo cơ hội phòng ngừa rủi ro, đầu tư. Sàn sẽ áp dụng hệ thống khớp lệnh tự động, công bằng, đảm bảo tính minh bạch trong quá trình định giá.
