Sai phạm tại CDC Hà Nội: Lời cảnh tỉnh cho các đơn vị thực hiện chỉ định thầu

Theo luật sư và chuyên gia về đấu thầu, đây là hồi chuông cảnh tỉnh cho hình thức chỉ định thầu các loại dịch vụ, mua sắm hàng hóa phục vụ phòng, chống dịch Covid-19.

7 bị can bị khởi tố trong vụ án trên gồm: Nguyễn Nhật Cảm - Giám đốc CDC Hà Nội; Nguyễn Vũ Hà Thanh - Trưởng phòng Tài chính kế toán (CDC Hà Nội); Lê Xuân Tuấn - nhân viên Phòng Tài chính kế toán (CDC Hà Nội); Đào Thế Vinh - Giám đốc Công ty TNHH Vật tư khoa học và Thương mại Việt Nam; Nguyễn Trần Duy - Tổng giám đốc Công ty CP Định giá và Bán đấu giá tài sản Nhân Thành; Nguyễn Ngọc Nhất - nhân viên Công ty TNHH Phát triển khoa học Vitech; Nguyễn Thanh Tuyền - nhân viên Công ty TNHH Thiết bị y tế Phương Đông.

Theo tìm hiểu, trong 4 doanh nghiệp có liên quan đến vụ án thì có 2 doanh nghiệp (nhà thầu) được chỉ định thầu các gói thầu liên quan đến phòng, chống Covid-19 tại CDC Hà Nội.

Cụ thể, trong số 37 gói thầu về phòng, chống Covid-19 được CDC Hà Nội công bố kết quả chỉ định thầu, Công ty TNHH Vật tư khoa học và Thương mại Việt Nam được chỉ định thực hiện Gói thầu số 15 Mua trang thiết bị cho phòng xét nghiệm phục vụ phòng, chống dịch bệnh viêm đường hô hấp cấp do chủng mới của vi rút Corona (Đợt 1), với giá chỉ định thầu trùng khớp với giá gói thầu 9.540 triệu đồng.

Công ty TNHH Phát triển khoa học Vitech được chỉ định thực hiện 3 gói thầu nguyên giá (tỷ lệ tiết kiệm 0%). Đó là: Gói thầu số 22 Mua hóa chất, sinh phẩm phục vụ xét nghiệm sàng lọc Covid-19 cho các trường hợp được cách ly tập trung trước khi bàn giao về cách ly tại địa phương (giá chỉ định thầu 1.236 triệu đồng); Gói thầu số 26 Mua môi trường vận chuyển vi rút hô hấp và que lấy mẫu dịch tỵ hầu phục vụ công tác xét nghiệm phòng, chống dịch Covid-19 (giá chỉ định 1.020 triệu đồng); Gói thầu số 30 Mua môi trường vận chuyển vi rút hô hấp phục vụ xét nghiệm phòng, chống dịch Covid-19 (giá chỉ định là 400 triệu đồng).

Đối với gói thầu mua sắm Hệ thống Realtime PCR tự động - xét nghiệm Covid-19 gây thiệt hại nghiêm trọng cho Nhà nước, hiện CDC Hà Nội vẫn chưa công bố kết quả lựa chọn nhà thầu.

Trao đổi với phóng viên Báo Đấu thầu, Luật sư Nguyễn Hồng Chung - Chủ tịch HĐQT DVL Group - cho biết, sai phạm về đấu thầu tại CDC Hà Nội cho thấy vấn đề đầu tiên là đạo đức và trách nhiệm. Pháp luật về đấu thầu quy định đầy đủ về trình tự, thủ tục mua sắm cũng như quyền và trách nhiệm của các bên trong đấu thầu. 

Tuy nhiên, vì lợi ích, các bị can đã cố ý vi phạm bằng việc thông đồng với nhau để nâng giá thiết bị cao hơn nhiều lần so với giá thị trường, từ đó trục lợi, gây thiệt hại nghiêm trọng cho Nhà nước. Đặc biệt, trong bối cảnh Viêt Nam đang quyết liệt chống dịch, điều này thể hiện sự coi thường pháp luật và vấn đề đạo đức của những bị can với tư cách là công dân Việt Nam.

Theo ông Chung, câu chuyện sai phạm tại CDC Hà Nội cho thấy hình thức chỉ định thầu đã tạo điều kiện cho các bị can trên thực hiện hành vi vi phạm do không có sự cạnh tranh, chỉ một người mua và một người bán, thủ tục đơn giản. Với cơ chế chỉ định thầu, nếu các bên không thực hiện đúng tinh thần trách nhiệm và đạo đức thì rất dễ xảy tiêu cực. Việc Cơ quan Cảnh sát điều tra Bộ Công an nhanh chóng có quyết định khởi tố vụ án cho thấy chính sách của Đảng và Nhà Nước là quyết liệt xử lý, qua đó tạo sự răn đe kịp thời cho những cá nhân đã và đang thực hiện nhiệm vụ trong bối cảnh dịch bệnh.

Ông Lê Văn Tăng, nguyên Cục trưởng Cục Quản lý đấu thầu thuộc Bộ Kế hoạch và Đầu tư nhận xét, việc một số người lợi dụng cơ chế chỉ định thầu để trục lợi trong bối cảnh đất nước gặp khó khăn vì phải chống dịch Covid-19 là hành vi vi phạm đạo đức nghiêm trọng. Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc từng nói “chống dịch như chống giặc”, hành vi của các đối tượng liên quan đến sai phạm về đấu thầu tại CDC Hà Nội là việc làm “nối giáo cho giặc”, cần phải xử lý nghiêm minh. Trong bối cảnh dịch bệnh, chúng ta phải áp dụng cơ chế chỉ định thầu, thì chế tài giám sát cũng phải đặc biệt và hình phạt cũng cần phải đặc biệt răn đe.

Đây là hồi chuông cảnh tỉnh cho các cấp, các ngành, từ cơ quan quản lý nhà nước, cơ quan giám sát thực hiện, người có thẩm quyền, chủ đầu tư, nhà thầu, cơ quan bảo vệ pháp luật, các đơn vị lập dự toán, thẩm định, phê duyệt… phải nâng cao tinh thần  trách nhiệm trong chỉ định thầu, ngăn chặn và đẩy lùi những mặt trái của cơ chế chỉ định thầu.