Quảng cáo phóng đại và 'chế biến' dữ liệu: Những chiêu trò để bán thực phẩm chức năng ở Mỹ

Các loại sản phẩm bổ sung dưỡng chất hay biện pháp can thiệp chế độ ăn chỉ mang lại hiệu quả rất thấp hoặc không hiệu quả để ngừa bệnh tim hay tử vong, theo một nghiên cứu mới mà các nhà khoa học công bố trên tạp chí Annals of Internal Medicine. 

Tiến sĩ Safi U. Khan, một giảng viên của Đại học West Virginia (Mỹ) và là trưởng nhóm nghiên cứu, nói với Bloomberg rằng, từ lâu các nhà sản xuất thực phẩm chức năng tìm cách thuyết phục người tiêu dùng mua sản phẩm của họ bằng những chiêu trò tiếp thị và dữ liệu sai lệch.

"Người tiêu dùng không nên lãng phí tiền cho những viên đa vitamin và sản phẩm bổ sung dưỡng chất, vì nếu bạn mua chúng với niềm tin rằng chúng sẽ giảm nguy cơ tử vong hay cải thiện sức khỏe tim mạch, bạn đang đặt niềm tin nhầm chỗ", Khan bình luận.

Khan và các cộng sự đã phân tích 16 loại thực phẩm chức năng và 8 giải pháp can thiệp chế độ ăn (chẳng hạn như khẩu phần giảm chất béo hòa tan) trong 277 thử nghiệm liên quan tới gần 1 triệu người. 

Kết quả cho thấy, một số sản phẩm có tác dụng trái ngược với những nghiên cứu trước đây, và mức độ tin tưởng của nhóm nghiên cứu đối với các kết luận về tác dụng của nhiều loại thực phẩm chức năng không cao.

Đương nhiên, không phải mọi thực phẩm chức năng và giải pháp can thiệp khẩu phần đều không hiệu quả. Chẳng hạn, thực phẩm bổ sung axit folic làm giảm nguy cơ đột quỵ, axit béo Omega-3 làm giảm nguy cơ nhồi máu cơ tim và xơ vữa động mạch.

Việc giảm lượng muối vào cơ thể mỗi ngày có thể làm giảm huyêt áp, khiến nguy cơ tử vong giảm. Khẩu phần ăn chay và khẩu phần theo phong cách Địa Trung Hải được đưa vào cẩm nang hướng dẫn khẩu phần ăn lành mạnh của giới chức y tế Mỹ. Tuy nhiên, chúng không có tác dụng lớn đối với việc giảm nguy cơ tử vong hay mắc bệnh tim.

Vitamin D và canxi là hai loại thực phẩm chức năng có tác dụng trái ngược với những nghiên cứu trước đây. Nhóm nghiên cứu khẳng định việc dùng nhiều vitamin D và canxi có thể làm tăng nguy cơ đột quỵ. 

"Một nghiên cứu khác cho thấy canxi làm tăng nguy cơ nhồi máu cơ tim và tử vong do ung thư. 13 loại thực phẩm chức năng còn lại mà chúng tôi nghiên cứu không thể hiện lợi ích hay tác hại", tiến sĩ Khan nhấn mạnh.

Phong trào dùng thực phẩm chức năng đang tăng ở Mỹ. Báo cáo của nhóm Khan cho thấy gần 3/4 người dân Mỹ từng sử dụng ít nhất một loại thực phẩm chức năng. 

Giới chuyên môn dự đoán quy mô của thị trường thực phẩm chức năng ở Mỹ sẽ lên tới 300 tỉ USD trong vòng 5 năm tới.

Cục Thực phẩm và Dược phẩm Mỹ (FDA) không khuyến nghị người dân thường xuyên sử dụng thực phẩm chức năng để giảm nguy cơ mắc các bệnh kinh niên. FDA cũng thường xuyên lên tiếng trước những báo cáo về tác hại của việc sử dụng thực phẩm chức năng.