Ông Lê Hải Trà: Nền kinh tế cổ phiếu đã hình thành

Mới đây, Talkshow Phố Tài chính của VTV đã phỏng vấn lãnh đạo các Sở giao dịch chứng khoán, các thành viên thị trường để nhìn lại dấu mốc 25 năm phát triển của thị trường chứng khoán (TTCK) Việt Nam (28/11/1996 - 28/11/2021).

Trải qua 25 năm ra đời Ủy ban Chứng khoán Nhà nước (UBCK) và 21 năm TTCK, dưới sự lãnh đạo của Chính phủ, Bộ Tài chính và những nỗ lực của cơ quản quản lý cũng như là các thành viên, TTCK ngày càng khẳng định vai trò là kênh huy động vốn trung và dài hạn hiệu quả cho các doanh nghiệp nói riêng và nền kinh tế nói chung.

Tính đến cuối tháng 10, trên thị trường có tổng cộng 1.651 cổ phiếu, chứng chỉ quỹ niêm yết trên 2 Sở giao dịch chứng khoán và đăng ký giao dịch trên UPCoM. Trong đó, có 755 cổ phiếu, chứng chỉ quỹ niêm yết và 896 cổ phiếu đăng ký giao dịch tại UPCoM.

Chỉ trong 10 năm trở lại đây, TTCK đã giúp huy động 2,9 triệu tỷ đồng cho đầu tư phát triển, trong đó có hoạt động đấu giá cổ phần hóa và thoái vốn nhà nước, giúp hình thành hệ thống các doanh nghiệp quy mô lớn hàng đầu Việt Nam hiện nay.

Nhiều ngân hàng cũng đánh giá ngành chứng khoán đã và đang khẳng định vai trò là một kênh khơi thông nguồn vốn trung và dài hạn bền vững cho các doanh nghiệp, giảm áp lực vốn cho hệ thống ngân hàng thương mại.

Tính đến giữa tháng 11/2021, mức vốn hóa thị trường cổ phiếu đạt gần 7,7 triệu tỷ đồng, tương đương 122% GDP. Hệ thống công nghệ thông tin đã đạt một bước phát triển mới, giúp mức thanh khoản bình quân đạt hơn 25.000 tỷ đồng/phiên (tương đương trên 1 tỷ USD/phiên).

Trao đổi với chương trình, ông Lê Hải Trà, Tổng Giám đốc Sở GDCK TP. HCM (HOSE) cho biết từ khi khai trương vào năm 2000 với hai cổ phiếu ban đầu, đến nay TTCK đã có gần 4 triệu tài khoản giao dịch.

Quy mô vốn hóa của thị trường cổ phiếu đã vượt 100% GDP và Việt Nam là một trong 4 quốc gia trong khu vực ASEAN có tỷ lệ này. Giá trị giao dịch hàng ngày hiện nay cũng đã vượt ngưỡng 1 tỷ USD. Những con số đó cho thấy một nền kinh tế cổ phiếu đã hình thành.

TTCK phái sinh tiếp tục là công cụ phòng ngừa rủi ro hiệu quả với khối lượng giao dịch bình quân năm 2021 tăng gấp 17,4 lần so với bình quân năm 2017.

Bên cạnh đó, thanh khoản thị trường trái phiếu duy trì ổn định. Thanh khoản tính đến giữa tháng 11 đạt mức 10,94 nghìn tỷ đồng/phiên. Lãi suất huy động bình quân giảm từ 8% xuống mức 2,29%, kỳ hạn huy động tăng, góp phần quan trọng vào việc tái cơ cấu và tăng tính bền vững cho danh mục nợ công quốc gia và chủ động nguồn vốn cho đầu tư công.

Theo ông Nguyễn Tuấn Anh, Phó Tổng Giám đốc Sở GDCK Hà Nội (HNX): "Chúng tôi đã giúp Bộ Tài chính thông qua kênh của Kho bạc phát hành hàng năm khoảng hơn 250.000 tỷ đồng, qua đó huy động vốn cho Ngân sách Nhà nước, hỗ trợ giảm lãi suất, kỳ hạn trả lãi được kéo dài ra, giảm dần việc trả lãi đối với ngân sách nhà nước. "

Trong khi đó, Trung tâm Lưu ký Chứng khoán Việt Nam (VSD) đã cấp gần 2.400 mã chứng khoán cho thị trường với khoảng 30 triệu tỷ đồng đã được thanh toán qua VSD, qua đó, đóng góp quan trọng trong vấn đề hoàn thiện thể chế, cấu trúc của TTCK.

Ông Nguyễn Sơn, Chủ tịch Trung tâm Lưu ký Chứng khoán Việt Nam (VSD) cho hay: Trong giai đoạn tới đến 2025 và 2030, VSD tập trung chú trọng vào phát triển nền tảng công nghệ cho thị trường trên cơ sở các nền tảng của các công nghệ chuỗi khối (blockchain), công nghệ sổ cái phân tán (DLT) cũng như các sản phẩm về tài chính mã hóa. VSD cũng từng bước tiếp cận với các thông lệ quốc tế để đưa vào các sản phẩm mới, đáp ứng yêu cầu cho thị trường.

Ngoài ra, hệ thống các văn bản pháp luật của TTCK cũng ngày càng hoàn thiện hơn, góp phần thúc đẩy chất lượng doanh nghiệp niêm yết, gia tăng tính minh bạch trên TTCK, giúp tiệm cận hơn với các thông lệ quốc tế, qua đó thúc đẩy các nhà đầu tư nước ngoài tham gia mạnh mẽ hơn.

Ông Andy Ho, Giám đốc Điều hành kiêm Trưởng bộ phận Đầu tư Tập đoàn VinaCapital kỳ vọng Việt Nam sẽ được nâng hạng từ thị trường MSCI FM (Frontier Markets) lên thị trường mới nổi MSCI (Emerging Markets). Khi vào thị trường Emerging Markets thì sự quan tâm của nhà đầu tư nước ngoài sẽ tăng ít nhất 100 lần so với quy mô hiện nay.

Đánh giá về những thành quả mà TTCK đã đạt được, ông Phạm Hồng Sơn, Phó Chủ tịch UBCKNN cho biết chúng ta đã đạt được những kết quả rất tốt sau 25 năm phát triển, đặc biệt xây dựng được một nền tảng pháp lý cho thị trường hoàn chỉnh, cơ cấu thị trường ngày càng được hoàn thiện hơn.

Để có được những kết quả của ngày hôm nay, đã có sự lãnh đạo, chỉ đạo của Đảng, Chính phủ, Bộ Tài chính và sự tham gia hết sức tích cực của các thành viên thị trường.

"Về mặt cơ bản chúng ta đã đạt được mục tiêu của giai đoạn 2010 - 2020, hiện nay Bộ Tài chính đã và đang chỉ đạo Ủy ban chứng khoán xây dựng Đề án "Chiến lược phát triển TTCK Việt Nam giai đoạn 2021 - 2030". Hiện nay chúng tôi đang dự thảo, đang chuẩn bị lấy ý kiến của các thành viên thị trường."

Chia sẻ về chiến lược phát triển thị trường trong giai đoạn tới, ông Sơn cho rằng điểm quan trọng đầu tiên trong phát triển TTCK Việt Nam là phải đồng bộ với phát triển chung của hệ thống tài chính, kinh tế Việt Nam, đồng bộ với các thị trường khác. 

Bên cạnh đó, việc tiếp tục mở rộng quy mô của thị trường phải đi kèm với nâng cao độ sâu và độ bền vững của thị trường.

Điểm cuối cùng nhưng đặc biệt quan trọng là sự phát triển thị trường phải đặt trên cơ sở đảm bảo tính công bằng, công khai, minh bạch để làm sao phát triển dựa trên cơ sở ổn định và bền vững.