Ổ dịch mới ở Bắc Kinh làm lộ rõ thách thức tăng trưởng kinh tế của Trung Quốc

Ông Bruce Pang, người đứng đầu bộ phận nghiên cứu vĩ mô và chiến lược tại China Renaissance nói hôm 15/6: "Dữ liệu tần suất cao cho thấy các hoạt động kinh doanh nội địa đang hồi phục, nhưng nguy cơ về làn sóng COVID-19 thứ hai có thể làm tổn thương tâm lí người tiêu dùng".

Sau hơn 50 ngày không có ca lây nhiễm cộng đồng nào, Bắc Kinh phát hiện một trường hợp nhiễm bệnh vào ngày 11/6. Sau khi ghi nhận thêm 6 ca nhiễm vào ngày hôm sau, đến ngày 15/6, Bắc Kinh báo cáo tổng cộng 106 ca nhiễm mới trong vòng 5 ngày.

Phần lớn số ca nhiễm có liên quan đến chợ đầu mối nông sản Tân Phát Địa, nằm ở ngoại ô thành phố. Theo CNBC, Trung Quốc và Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) vẫn chưa chính thức xác định nguồn gốc của ổ dịch mới nhất.

Dan Wang, nhà phân tích của The Economist Intelligence Unit (EIU) cho biết: "Vì Tân Phát Địa là chợ nông sản lớn nhất phía Bắc Trung Quốc, việc đóng cửa chợ này sẽ làm tăng lạm phát thực phẩm và làm khó cho ngành kinh doanh nhà hàng. Chính sách điều hành thiếu sự rõ ràng để thành phố và cá nhân phản ứng".

Ông Wang nói: "Sự hoảng loạn mới xuất hiện sẽ làm chậm tiến trình mở cửa trở lại của các thành phố khác, làm tổn thương niềm tin của người tiêu dùng và đẩy tỉ lệ thất nghiệp lên cao hơn nữa".

Báo cáo EIU phát hành tuần trước dự đoán tỉ lệ thất nghiệp thành thị của Trung Quốc năm 2020 là 10% và doanh số bán lẻ giảm 8%.

Sự xuất hiện của ổ dịch mới tại Bắc Kinh đã khiến cho thành phố phải hoãn kế hoạch cho học sinh đi học trở lại. Các sự kiện thể thao hay du lịch liên tỉnh cũng bị tạm ngừng.

Cuối tuần trước, chính quyền thành phố Bắc Kinh đã tiến hành xét nghiệm COVID-19 cho hàng chục nghìn người sống ở khu vực lân cận chợ Tân Phát Địa và những người ra vào khu chợ này.

Các quan chức cũng đã áp dụng lại một số hạn chế đã được nới lỏng trong vài tuần tại Bắc Kinh. Một số phòng tập phải đóng cửa. Biện pháp đo thân nhiệt và kiểm tra người ra vào các căn hộ chung cư cũng được tiến hành trở lại.

Các hạn chế mà Bắc Kinh và những thành phố khác đang áp dụng nhiều khả năng sẽ lại khiến cho hoạt động kinh tế của Trung Quốc sụt giảm.

Theo một tờ báo của nhà nước Trung Quốc ngày 15/6, ít nhất 29 địa phương ở các khu vực khác của Trung Quốc đã công bố các biện pháp cách li đối với du khách từ Bắc Kinh, đặc biệt là người đến từ các quận có nguy cơ cao. 

Thách thức cho tiêu dùng

Trung Quốc vốn kì vọng chi tiêu tiêu dùng sẽ giúp thúc đẩy tăng trưởng kinh tế. Tuy nhiên, việc COVID-19 tái bùng phát sẽ có tác động tiêu cực đến tiêu dùng.

Ví dụ cụ thể: hãng tư vấn Oliver Wyman dự đoán thị trường may mặc trị giá 370 tỉ USD của Trung Quốc sẽ đánh mất 60 tỉ USD trong năm 2020 do tác động của COVID-19. Nghiên cứu của Oliver Wyman cho thấy người tiêu dùng có thu nhập thấp sẽ chuyển sang những mặt hàng giá rẻ hơn và mua sắm ít hơn trước.

Doanh số bán lẻ trong ba tháng đầu năm của Bắc Kinh giảm 21,5%; Thượng Hải giảm 20,4% và toàn Trung Quốc giảm 19%.

Các khu vực khác nhau tại Trung Quốc đã tung ra nhiều biện pháp nhằm thúc đẩy chi tiêu. Học hỏi theo nhiều thành phố khác, hồi đầu tháng 6, Bắc Kinh công bố sẽ phát các voucher trị giá 12,2 tỉ nhân dân tệ (1,74 tỉ USD) thông qua ứng dụng mua sắm JD.com trong vài tuần tiếp theo. Hiện vẫn chưa rõ biện pháp này có tác động đến tiêu dùng như thế nào.

Một số điểm sáng

Dữ liệu cấp quốc gia Trung Quốc công bố hôm 15/6 cho thấy doanh số trực tuyến hàng tiêu dùng trong tháng 5 đã tăng 15,6% so với một năm trước.

Ông Qin Gang, người sáng lập YaSong Institute of City Strategy cho biết người Trung Quốc ngày nay sẵn sàng chi tiêu nhiều hơn các thế hệ trước. Ông cho rằng xu hướng tiêu dùng trong dài hạn vẫn còn nguyên vẹn.

Ngoài ra, ông Gang thấy tiềm năng khá lớn đối với chi tiêu cho văn hóa và du lịch, cũng như giáo dục, y tế và những dịch vụ liên quan tới hưu trí.

COVID-19 cũng đã mang lại cú hích cho các loại hình kinh doanh mới. Nền tảng giao hàng tạp hóa Dada cho biết doanh số của họ tại Bắc Kinh hôm 12 và 13/6 tăng vọt 41% so với tuần trước đó.

Hiện tại, các hạn chế của Bắc Kinh vẫn chưa nghiêm ngặt bằng lệnh cấm người lao động quay trở lại làm việc được áp dụng tại hơn một nửa các tỉnh thành và khu vực tại Trung Quốc hồi tháng 2.

Các thách thức kinh tế đối với từng phân khúc nhân khẩu học là khác nhau.

Bà Imke Wouters, đối tác tại Oliver Wyman nói với CNBC hồi đầu tháng: "Đối với nhóm có thu nhập cao, chi tiêu tiêu dùng phục hồi mạnh mẽ hơn".

Về dài hạn, các quan chức và doanh nghiệp Trung Quốc đều nói về những cơ hội chưa được khai thác ở những khu vực bên ngoài các thành phố lớn.

Ông Tang Min, cố vấn của chính phủ Trung Quốc nói với các phóng viên: "Chắc chắn là việc làm đang phải chịu áp lực".

Ông nói rằng ngay sau khi đại dịch COVID-19 bùng phát, người lao động ở nông thôn đã phải trải qua khoảng thời gian khó khăn. Nhưng hiện nay, nhiều người trong số họ đã tìm được việc trong khu vực thay vì di cư đến các thành phố lớn.

Số liệu từ Wind cho thấy giá giao dịch trung bình của bất động sản dân cư ở các thành phố nhỏ như Hàng Châu đang tăng nhanh hơn nhiều so với Bắc Kinh.