Nông dân Trung Quốc bỏ thành phố về làng, trở thành triệu phú nhờ livestream trên TikTok

Năm 2018, Jin Guowei, một nông dân ở Trung Quốc vẫn phải sống trong cảnh nợ nần. Tới năm 2020, anh đã tạo ra một cơn sốt trên internet và thu về hàng chục triệu USD. Thậm chí, có thời điểm anh kiếm được gần 1 triệu USD trong vòng 20 phút từ việc livestream bán lựu, theo Bloomberg.

Đó là xu hướng khởi nghiệp mới của nông dân Trung Quốc. Nông dân bán hàng trực tiếp cho người tiêu dùng thông qua các buổi livestream cũng như các video trên mạng xã hội. Theo báo cáo của ByteDance, doanh thu do những người nông dân tạo ra trên mạng xã hội Douyin đã tăng gấp 15 lần trong năm 2020.

Một người nông dân khác có tên Guo Chengcheng sở hữu một kênh Douyin với 2,5 triệu lượt theo dõi. Các video của của cô chủ yếu giới thiệu những loại nông sản, từ bí ngô mini đến đào rừng. 

Trước đây, cô từng bán hàng thông qua nền tảng của Tencent trên WeChat, đạt được hàng trăm đơn đặt hàng mỗi ngày. Giờ đây, trong mỗi buổi livestream, cô nhận được khoảng 50.000 đơn, kiếm được ít nhất 1,2 triệu USD mỗi tháng.

Cả Jin Guowei và Guo Chengcheng đều là những nông dân quay trở lại nông thôn sau thời gian dài sinh sống tại các thành phố lớn. Douyin cho biết khoảng 54% những người có ảnh hưởng ở nông thôn trên mạng xã hội này là những người trở về từ thành thị.

Sự thay đổi này một phần đến do đại dịch COVID-19, khiến hơn 23 triệu người lao động Trung Quốc phải quay trở về quê nhà. Khi hệ thống giao thông ngừng hoạt động, các sản phẩm nông nghiệp tồn đọng khá nhiều.

Đồng thời, với người tiêu dùng, việc giãn cách xã hội khiến họ thường xuyên nấu ăn tại nhà hơn. Nhu cầu về hàng hóa tươi sống tăng cao, tạo điều kiện cho nông dân trở thành những doanh nhân với chi phí thấp.

Lực lượng đông đảo nông dân bán hàng online

"Ở làng quê, ngay cả những khoảnh khắc bình thường nhất cũng có thể tạo ra nội dung hấp dẫn. Đó là những gì người dân thành phố không có và họ muốn xem", anh Jin cho biết

Số lượng nông dân ở Trung Quốc tham gia livestream bán hàng rất lớn. Hơn 100.000 người đã phát trực tiếp 2,52 triệu lượt trên Taobao Live của Alibaba Group tính tới cuối tháng 3/2021. Trong giai đoạn 2019-2020, các nhà sáng tạo nội dung ở nông thôn trên Douyin có hơn 10.000 lượt theo dõi, tăng gấp 6 lần so với năm trước.

Để vận chuyển nông sản, người nông dân vẫn phải dựa vào hệ thống vận chuyển của các công ty thương mại điện tử lớn như JD Logistics hoặc Alibaba's Cainiao, SF Express.

Bán hàng trực tiếp khiến họ gặp nhiều rủi ro hơn, đặc biệt là từ những khách hàng yêu cầu hoàn lại tiền cho hàng hóa bị hư hỏng. Cạnh tranh ngày càng tăng và chi phí giao hàng đông lạnh cao hơn cũng làm giảm tỷ suất lợi nhuận. Tuy nhiên, số lượng đơn hàng tăng cùng với đó là việc có thêm nhiều nguồn khách trung thành giúp bù đắp những khó khăn.

Các chuyên gia thương mại điện tử và streamer cho biết bí quyết thành công là sự pha trộn giữa nỗi nhớ thiên nhiên của người dân thành phố, sự mất lòng tin vào các khu chợ truyền thống vì bê bối an toàn thực phẩm và niềm vui khi xem những nội dung mộc mạc, giản dị.

Khi các nền tảng video ngắn như Douyin và Kuaishou Technology mở rộng sang lĩnh vực thương mại điện tử, những tên tuổi lớn như Taobao, JD.com và Pinduoduo Inc. đang gặp phải sự cạnh tranh.

Số lượng nông dân livestream ở Trung Quốc đang dẫn đầu thế giới. Trong khi Lazada của Alibaba sử dụng phương tiện này để thúc đẩy mua sắm tại Đông Nam Á, tập trung chủ yếu vào các sản phẩm tiêu dùng.

Những người nông dân ở Trung Quốc cũng nhận thêm sự hỗ trợ của nhà nước. Trong hướng dẫn ban hành ngày 11/5, chính phủ kêu gọi mở rộng phạm vi phủ sóng thương mại điện tử tới các làng quê để gia tăng thu nhập cho người dân.

Hao Liang, một Phó giáo sư tại Đại học Quản trị Singapore, người nghiên cứu về thương mại điện tử của Trung Quốc, cho biết nông nghiệp vẫn là một trong những ngành quan trọng nhất ở quốc gia này, sử dụng một phần tư lực lượng lao động.

Sự thiếu hụt nhân tài

Các nhà nghiên cứu tại Đại học Nông nghiệp Trung Quốc dự đoán, sự thiếu hụt nhân tài trong ngành thương mại điện tử ở nông thôn dự kiến sẽ tăng 61,3% lên 3,5 triệu người vào năm 2025. Douyin và các nền tảng khác đang có kế hoạch bù đắp lại số lượng này.

"Chúng tôi sẽ hỗ trợ hơn nữa việc tạo ra nội dung nông sản. Người nông dân cũng có thể có lợi nhuận cao hơn khi họ bán trực tiếp cho khách hàng", người phát ngôn của Douyin cho biết.

Thách thức đối với những người nông dân livestream bán hàng là việc giữ chân người theo dõi bằng cách tìm ra sự kết hợp phù hợp giữa sản phẩm hấp dẫn, tốt cho sức khỏe, bối cảnh và tính giải trí.