Những dấu hiệu sớm về ảnh hưởng của thuế quan lên ngành chế tạo Mỹ

Những dấu hiệu này cho thấy thuế quan đối với hàng nhập khẩu có thể sớm gây tổn hại đến sản xuất.

Trong cuộc khảo sát công bố ngày 3/3 của Viện Quản lý nguồn cung (ISM), các nhà sản xuất đã bày tỏ nỗi lo về thuế quan. Phần lớn ý kiến cho rằng các chính sách thuế quan mà Tổng thống Donald Trump đang thúc đẩy nhằm vào các đối tác thương mại như Canada, Mexico và Trung Quốc đã tạo ra một môi trường kinh doanh đầy bất ổn.

Cuộc khảo sát được công bố sau khi có các báo cáo về chi tiêu tiêu dùng yếu, thâm hụt thương mại hàng hóa tăng vọt và hoạt động xây dựng nhà ở giảm trong tháng 1/2025. Những dữ liệu này càng củng cố thêm quan điểm rằng nền kinh tế Mỹ đã mất đà đáng kể vào đầu quý I/2025. Một số nhà kinh tế thậm chí còn dự báo Tổng sản phẩm quốc nội (GDP) sẽ giảm trong quý này.

Nhà kinh tế trưởng Stephen Stanley phụ trách các vấn đề về Mỹ tại Santander U.S. Capital Markets, nhận định thuế quan sẽ tác động đến lĩnh vực sản xuất mạnh hơn so với toàn bộ nền kinh tế, nhưng viễn cảnh tăng thuế mạnh chắc chắn sẽ gây bất lợi cho nền kinh tế. Sự khó lường về vấn đề này trong vài tháng qua càng khiến mọi thứ trở nên tồi tệ hơn.

Chỉ số PMI "hụt hơi", sản xuất "ì ạch"

Chỉ số nhà quản lý mua hàng (PMI) trong lĩnh vực sản xuất của ISM đã giảm nhẹ xuống 50,3 trong tháng 2/2025, so với mức 50,9 trong tháng 1/2025. Mặc dù vậy, đây vẫn là tháng thứ hai liên tiếp chỉ số này trên ngưỡng 50, cho thấy ngành sản xuất, vốn chiếm 10,3% nền kinh tế, vẫn tăng trưởng. Tuy nhiên, mức tăng trưởng này được cho là do các nhà máy đã tranh thủ nhập khẩu trước để "né" thuế.

Sự sụt giảm của PMI phản ánh các thước đo tâm lý khác đi xuống, trong bối cảnh chính quyền Tổng thống Trump đang đẩy mạnh kế hoạch tăng thuế đối với hàng nhập khẩu.

Các nhà sản xuất trong nước phụ thuộc rất nhiều vào nguyên liệu nhập khẩu. Các nhà phân tích đã cảnh báo về những hậu quả tài chính đối với các nhà sản xuất ô tô Mỹ và các công ty khác sản xuất xe ở Mexico và Canada rồi bán sang Mỹ. Các loại thuế khác nhắm vào thép, nhôm và xe có động cơ nhập khẩu cũng sẽ sớm có hiệu lực hoặc đang trong quá trình xem xét.

Ngành sản xuất chỉ mới bắt đầu phục hồi sau một thời gian dài suy giảm do Cục Dự trữ liên bang Mỹ (Fed) thắt chặt chính sách tiền tệ mạnh mẽ trong năm 2022 và 2023 để kiềm chế lạm phát. Những những lo ngại về thuế quan sẽ đẩy giá cả lên cao, góp phần khiến Fed quyết định tạm dừng cắt giảm lãi suất vào tháng 1/2025.

Trong tháng 2/2025, khoảng 10 ngành công nghiệp báo cáo tăng trưởng, bao gồm sản xuất linh tinh, kim loại cơ bản, sản phẩm gỗ và thiết bị vận tải. Trong khi đó, 5 ngành báo cáo suy giảm là đồ nội thất và các sản phẩm liên quan, máy móc, máy tính và sản phẩm điện tử.

Chứng khoán trên Phố Wall giảm điểm. Đồng USD suy yếu so với một rổ tiền tệ chính. Lợi suất trái phiếu Chính phủ Mỹ cũng giảm.

Đơn hàng mới giảm, giá nguyên liệu "leo thang"

Một số nhà sản xuất hóa chất cho biết môi trường thuế quan liên quan đến các sản phẩm từ Mexico và Canada đã tạo ra sự không chắc chắn và biến động cho khách hàng, đồng thời làm tăng nguy cơ bị các quốc gia này trả đũa.

Các nhà sản xuất thiết bị vận tải cũng có chung quan điểm, lưu ý rằng khách hàng đang tạm dừng các đơn đặt hàng mới. Họ cho biết thêm chính quyền Mỹ chưa định hướng rõ ràng về cách thức áp dụng thuế quan, vì vậy rất khó để dự đoán chúng sẽ ảnh hưởng đến doanh nghiệp như thế nào.

Các nhà sản xuất kim loại cơ bản cho biết mặc dù lượng khách hàng có vẻ tốt hơn năm 2024, nhưng khách hàng vẫn rất do dự khi cam kết với khối lượng dài hạn do sự không chắc chắn của thị trường do các đề xuất thuế quan đối với thép và nhôm nhập khẩu.

Một số doanh nghiệp trong ngành máy tính và sản phẩm điện tử cho biết, việc chính phủ giới hạn chi tiêu cho các cơ quan như Cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm (FDA), Cơ quan Bảo vệ Môi trường (EPA) và Viện Y tế Quốc gia (NIH) đang làm trì hoãn một số đơn đặt hàng.

Chỉ số phụ về đơn đặt hàng mới trong tương lai của cuộc khảo sát ISM đã giảm mạnh xuống 48,6 trong tháng 2/2025, so với mức 55,1 trong tháng 1/2025.

Thời gian giao hàng của nhà cung cấp chậm lại đáng kể. Chỉ số giao hàng của nhà cung cấp trong khảo sát tăng từ 50,9 lên 54,5 trong tháng 1/2025. Chỉ số trên 50 cho thấy giao hàng chậm hơn. Thông thường, việc kéo dài thời gian giao hàng của nhà cung cấp thường liên quan đến một nền kinh tế mạnh, và sẽ đóng góp tích cực vào PMI. Tuy nhiên, trong trường hợp này, việc giao hàng chậm hơn cho thấy sự tắc nghẽn trong chuỗi cung ứng.

Nhập khẩu tăng thêm do các nhà máy tranh thủ nhập nguyên vật liệu, làm tăng hàng tồn kho. Việc làm trong nhà máy, vốn đã tăng lần đầu tiên sau 8 tháng ghi nhận được trong tháng 1/2025, đã giảm do các công ty sa thải công nhân. Chỉ số việc làm trong ngành sản xuất giảm xuống 47,6 sau khi phục hồi lên 50,3 trong tháng 1/2025.