Những dấu ấn của Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ trong bức tranh kinh tế đất nước giai đoạn 2016-2019

Sáng 11/6, Quốc hội đã hoàn thành thủ tục miễn nhiệm chức vụ Phó Thủ tướng Chính phủ nhiệm kì 2016 - 2021 đối với ông Vương Đình Huệ. Cách đây 4 tháng, ông được Bộ Chính trị phân công giữ chức vụ Bí thư Thành ủy Hà Nội, đứng đầu Đảng bộ có số lượng đảng viên lớn nhất nước với 4,6 vạn đảng viên.

Tròn 4 năm ở Chính phủ, được Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc giao nhiệm vụ phụ trách mảng kinh tế - tài chính, ông Vương Đình Huệ cùng tập thể Thường trực Chính phủ và Chính phủ đã để lại nhiều dấu ấn quan trọng để kinh tế vĩ mô vững chắc hơn, góp phần thúc đẩy tăng trưởng kinh tế mạnh mẽ nhất trong 10 năm qua và lan toả thành quả kinh tế cũng như tư duy mới tới những vùng nông thôn.

Thời gian đầu nhiệm kì Chính phủ của Quốc hội khoá XIII, nợ công của quốc gia liên tục "phình to", sát trần Quốc hội cho phép khi ở mức 64,73% GDP, nợ Chính phủ vượt trần, ở mức 53,62% GDP, cơ cấu nợ chủ yếu là nợ vay ngoài nước, thời gian vay ngắn, lãi suất cao đã gây ra áp lực trả nợ lớn, ảnh hưởng tới an toàn tài chính quốc gia và sự ổn định của kinh tế vĩ mô. 

Thực hiện yêu cầu của Quốc hội và chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ đã nhiều lần họp với Bộ Tài chính, Bộ Kế hoạch và Đầu tư và nhiều bộ, ngành, địa phương liên quan để cùng tìm giải pháp cơ cấu lại nợ công, kéo giảm tỉ lệ nợ công và áp lực trả nợ.

Kết quả đạt được là tích cực, khi tốc độ tăng dư nợ công chỉ khoảng 8%/năm trong giai đoạn 2016-2019 so với mức tăng rất cao 18% của giai đoạn 2011-2015. Vì thế, tỉ lệ nợ công trong 4 năm qua đều giảm qua từng năm và giảm sâu so với mức trần 65% GDP mà Quốc hội phê duyệt. Cuối năm 2019, nợ công chỉ còn khoảng 55% GDP. 

Song song với đó, cơ cấu vay nợ chuyển dịch dần theo hướng tăng vay trong nước giảm rủi ro tỉ giá, hỗ trợ phát triển thị trường vốn trong nước. Năm 2011 dư nợ vay nước ngoài chiếm hơn 61%, hay năm 2016 là 60,1% dư nợ Chính phủ thì đến nay đã đảo chiều, tỉ trọng vay trong nước cuối năm 2019 đạt 62,3% tổng dư nợ của Chính phủ. 

Kì hạn phát hành trái phiếu Chính phủ trong nước bình quân giai đoạn 2012-2015 khoảng trên 4 năm, thì từ năm 2017 đến nay bình quân là 13,4 năm, thậm chí có kì hạn 20-30 năm. Không chỉ vậy, lãi suất vay đã giảm sâu khi có khoản vay lãi suất từ mức 13%/năm trong 3 năm nay còn 4,5%. Nhờ đó, áp lực vay đảo nợ giảm mạnh và giảm áp lực trả nợ, bảo đảm an toàn nợ công, tận dụng được các nguồn vốn giá rẻ để phát triển đất nước.

Bên cạnh vấn đề nợ công, Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ cũng đã tham mưu cho Chính phủ và Quốc hội ban hành Nghị quyết 42 về xử lí nợ xấu - "cục máu đông" của nền kinh tế, sửa đổi Luật Các tổ chức tín dụng được coi là một trong những điểm sáng của công tác lập pháp khoá này. 

Ông Vương Đình Huệ cũng có nhiều đóng góp trong xử lí các tổ chức tín dụng yếu kém, tăng năng lực cho các ngân hàng với việc Quốc hội và Chính phủ chấp thuận tăng vốn điều lệ cho các ngân hàng cổ phần thương mại nhà nước, bổ sung vốn điều lệ cho VAMC.

Qua quá trình triển khai, nợ xấu của toàn hệ thống ngân hàng giảm từ 10,08% vào năm 2012 xuống chỉ còn 1,89% cuối năm 2019 - mức bình thường, nếu tính cả nợ xấu ngoại bảng (đang nằm ở VAMC) cũng chưa tới 5% tổng dư nợ.

Theo số liệu thống kê của Ngân hàng Nhà nước, trong 2 năm (từ tháng 8/2017 - tháng 8/2019), mỗi tháng có 9.600 tỉ đồng nợ xấu được xử lí, cao hơn 4.700 tỉ đồng so với bình quân hằng tháng thời kì trước khi có Nghị quyết 42. 

Cũng trong thời gian này, toàn hệ thống xử lí được 305,7 nghìn tỉ đồng nợ xấu (chiếm gần 60% tổng số nợ xấu), không bao gồm sử dụng dự phòng rủi ro và khoản bán nợ cho VAMC thông qua phát hành trái phiếu đặc biệt.

Theo đánh giá của Ngân hàng Thế giới (WB) vào năm ngoái, Nghị quyết 42/2017 của Quốc hội với các qui định về thu hồi và bán tài sản thế chấp, tái cơ cấu và bán nợ xấu,… được triển khai đã giúp các tổ chức tín dụng và VAMC đẩy mạnh xử lí nợ xấu.

Chia sẻ với PV báo chí bên hành lang Quốc hội hôm nay 11/6, ĐBQH Vũ Trọng Kim (Đoàn Hải Dương) cho hay, Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ với vai trò là một nhà chiến lược kinh tế, đã hoàn thành nhiều nhiệm vụ kinh tế quan trọng mà Thủ tướng giao phó.

Theo ông Kim, ở vai trò là Trưởng Ban chỉ đạo Trung ương các Chương trình mục tiêu quốc gia giai đoạn 2016 - 2020, ông Vương Đình Huệ đã rất sát sao, tâm huyết cùng các địa phương hoàn thành Chương trình mục tiêu Quốc gia xây dựng nông thôn mới. 

Phó Thủ tướng luôn đề nghị các tỉnh xác định xây dựng nông thôn mới là chương trình liên tục, phát triển bền vững, không chạy theo thành tích, hướng tới xây dựng nông thôn mới nâng cao, kiểu mẫu... Mục tiêu nhằm nâng cao đời sống vật chất và tinh thần cho người dân; có kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội phù hợp; cơ cấu kinh tế và các hình thức tổ chức sản xuất hợp lí, gắn phát triển nông nghiệp với công nghiệp, dịch vụ...

Về hội nhập kinh tế quốc tế, trong thời gian ở cương vị Phó Thủ tướng, ông Vương Đình Huệ đã thực hiện nhiều chuyến thăm các nước châu Mỹ, châu Phi... Các chuyến thăm nhằm tăng cường quan hệ song phương và tăng cường kết nối giữa các doanh nghiệp hai bên, thúc đẩy xuất khẩu.

"Chúng ta cần có nhiều nhà chiến lược kinh tế như ông Vương Đình Huệ. Đồng thời, chúng ta cũng cần có những người có khả năng xử lí tình huống nhanh và hiệu quả đối với những bước ngoặt của phát triển kinh tế. Thời gian qua, ông Vương Đình Huệ đã đóng góp rất nhiều cho phát triển kinh tế, góp phần ổn định và phát triển kinh tế - xã hội của đất nước", ông Vũ Trọng Kim nhận định.

Đồng quan điểm, Đại biểu quốc hội Nguyễn Anh Trí (đoàn Hà Nội) nhận xét: "Quá trình điều hành công việc thể hiện Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ là người có kiến thức rất qui củ, bài bản, năng lực... Tôi cho rằng, kinh nghiệm từ công tác giảng dạy trong nhiều năm đã giúp cho Phó Thủ tướng hệ thống hóa được kiến thức".

Theo ông Trí, với những đóng góp của Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ, nhiệm kì này của Chính phủ gần như không có những "tắc nghẽn" quá lớn về lĩnh vực tiền tệ, ngân hàng.

"Tôi từng chất vấn Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ rất nhiều. Nhìn chung, những vấn đề Phó Thủ tướng trả lời đều rất mạch lạc, diễn giải hợp lí khi thể hiện trên diễn đàn của Quốc hội", đại biểu Quốc hội Nguyễn Anh Trí nói.

Cũng chia sẻ với báo chí bên hành lang Quốc hội, đại biểu Lưu Bình Nhưỡng (đoàn Bến Tre) cho hay, qua quá trình giám sát, nhiều đại biểu Quốc hội đánh giá Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ đã thực hiện tốt vai trò của mình trong việc tham mưu giúp Thủ tướng về lĩnh vực kinh tế vĩ mô.

"Có nhiều lần, Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ đã thay mặt Thủ tướng phát biểu trước Quốc hội để lí giải nhiều vấn đề rất quan trọng. Với sự hiểu biết rất sâu sắc, tôi cho rằng Phó Thủ tướng đã hoàn thành nhiệm vụ của mình trong thời gian qua", ông Lưu Bình Nhưỡng nói.

Theo ông Nhưỡng, trong quá trình Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ tham mưu, chỉ đạo trong lĩnh vực của mình, ông nhìn nhận thấy có rất nhiều nét "tươi mới", có tính khoa học trong vấn đề đánh giá, xây dựng chính sách về kinh tế vĩ mô của nước ta trong thời gian vừa qua. Từ đó đã góp phần cho Chính phủ hoàn thành tốt các kế hoạch, chỉ tiêu đặt ra.

Theo Cổng TTĐT Chính phủ, trong công tác kiểm soát lạm phát, Trưởng Ban chỉ đạo điều hành giá của Chính phủ Vương Đình Huệ khi đó cũng đặt ra yêu cầu cho Tổ giúp việc, Tổng cục Thống kê và Ngân hàng Nhà nước độc lập xây dựng các kịch bản tăng giá tiêu dùng khác nhau, tính cho từng quí để "bấm" số cho cả năm và thống nhất triển khai cho các năm sau. 

Đồng thời, đẩy mạnh công khai, minh bạch trong điều hành giá của Ban chỉ đạo cũng như của các bộ, ngành, địa phương để triệt tiêu hoàn toàn lạm phát kì vọng - vốn là lực cản không nhỏ trong kiểm soát lạm phát ở Việt Nam. 

Kết quả là chỉ số lạm phát bình quân giảm từ 4,74% năm 2016 xuống còn 3,53% năm 2017, 3,54% năm 2018 và năm 2019 là 2,79% - mức tăng thấp nhất trong 3 năm gần đây, liên tục thấp hơn chỉ tiêu lạm phát mà Quốc hội và Chính phủ yêu cầu, làm giảm sự "bốc hơi" của túi tiền người dân.

Điều đặc biệt trong 4 năm qua, công tác điều hành giá của Chính phủ không chỉ nhằm một mục tiêu kiểm soát lạm phát, ổn định kinh tế vĩ mô mà còn hỗ trợ tích cực cho tăng trưởng kinh tế bằng việc tranh thủ điều chỉnh giá các dịch vụ công do Nhà nước quản lí như điện, giáo dục, y tế mà không làm ảnh hưởng tới mặt bằng giá chung. 

Do vậy, thành quả của công tác điều hành giá dưới sự chỉ đạo trực tiếp của Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ càng có ý nghĩa hơn trong bối cảnh tăng trưởng GDP 4 năm qua liên tục tăng, ở mức cao (trên 7%) và kinh tế phục hồi rõ nét hơn giai đoạn trước.