Nhu cầu gạo tại các thị trường truyền thống của Việt Nam có thể tăng trong quí I
Triển vọng tươi sáng nhu cầu gạo trong quý I
Tại buổi họp báo Công bố Thông tin thị trường nông sản định kì, Cục chế biến và phát triển thị trường nông sản dự báo nhập khẩu gạo trong quí I có thể tăng nhẹ tại các thị trường truyền thống như Phillipines, Indonesia do hai nước này vừa bị ảnh hưởng mạnh bởi thiên tai.
 |
| Họp báo Công bố Thông tin thị trường nông sản định kì. Ảnh: Đức Quỳnh |
Bên cạnh đó, sau khi Phillipines gỡ bỏ chính sách hạn chế nhập khẩu đã có 166 công ty của nước này nộp đơn xin mua 1 triệu tấn gạo. Trong đó, có nhiều đơn hàng gạo Việt Nam. Theo chính sách mới của Phillipines, tất cả gạo nhập khẩu sẽ được đánh thuế ở mức 35% nếu có nguồn gốc từ ASEAN và 50% với các nước ngoài ASEAN.
Do đó, tuy việc xuất khẩu gạo sang Phillipines sẽ dễ dàng hơn nhưng Việt Nam phải cạnh tranh gay gắt với các nước xuất khẩu gạo trong khu vực như Campuchia, Myanmar và Thái Lan.
Nhu cầu nhập khẩu gạo của Trung Quốc, thị trường truyền thống của gạo Việt Nam, có thể chịu nhiều áp lực lớn do nước này thay đổi chính sách quản lí biên mậu, tăng cường nhập khẩu chính ngạch, đồng thời đầu tư vào sản xuất gạo tại các nước trong khu vực như Campuchia, Myanmar và Thái Lan.
Trong năm 2018, giá lúa gạo Việt Nam tăng do nhu cầu tiêu thụ cải thiện, chủ yếu phục các hợp đồng xuất khẩu. Theo đó, giá lúa thường IR50404 tăng 200 - 300 đồng/kg đạt 5.400 - 5.500 đồng/kg. Thời điểm tháng 11, giá tăng lên ngưỡng đỉnh của năm đạt 5.600 - 5.700 đồng/kg; lúa chất lượng cao tăng khoảng 300 - 400 đồng/kg, đạt mức phổ biến 5.700 đồng/kg.
Xuất khẩu gạo sang Trung Quốc ngày càng khó
Theo ông Trần Công Thắng, Phó Viện trưởng Viện Chính sách và Chiến lược Phát triển Nông nghiệp Nông thôn cho biết năm 2018, Trung Quốc thay đổi nhiều chính sách, trong đó có việc siết chặt nhập khẩu qua đường biên mậu và áp thuế nhập khẩu gạo nếp lên 40 - 50%. Đồng thời nước này cũng tăng cường quản lí vấn đề vệ sinh an toàn thực phẩm, truy xuất nguồn gốc, bao bì, nhãn mác.
"Điều này khiến xuất khẩu gạo nói chung và gạo nếp nói chung trong năm ngoái giảm mạnh", ông Thắng cho biết.
Theo bà Chu Diễm Hằng, Trưởng phòng Trung tâm Thông tin, Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn trong 11 tháng đầu năm 2018, xuất khẩu gạo sang Trung Quốc chỉ đạt 1,31 triệu tấn với giá trị 670,3 triệu USD, giảm gần 43% về lượng và giảm 34,7% về giá trị so với năm 2017. Mặc dù vậy, Trung Quốc vẫn là thị trường tiêu thụ gạo lớn nhất của Việt Nam, chiếm 23,7% thị phần.
Đại diện Tham tán Thương mại Việt Nam tại Trung Quốc cho biết trước đây, thị trường này khá dễ tính trong kiểm soát gạo nhập khẩu. Giai đoạn 2014 - 2015, có những lúc một số doanh nghiệp còn xuất khẩu gạo qua đường biên mậu.
Tuy nhiên, sau đó vì nhận thấy nếu nhập khẩu gạo qua đường biên mậu thì nguy cơ sẽ hạn ngạch sẽ bị phá vỡ, Trung Quốc siết chặt việc nhập khẩu qua đường này khiến hàng loạt lô hàng gạo với số lượng lên tới hàng chục nghìn tần bị tắc lại tại các cửa khẩu.
Ông Nguyễn Quốc Toản, Cục trưởng Cục Chế biến và Phát triển thị trường nông sản (Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn) cho rằng: "Chừng nào việc xuất khẩu tiểu ngạch còn tồn tại, tình trạng ùn tắc hàng hóa ở biên giới còn nhiều. Quan điểm của cả Trung Quốc và Việt Nam đều hướng tới xuất khẩu chính ngạch".
Ngoài ra, việc nước này siết chặt các quy định vệ sinh an toàn thực phẩm khiến không ít doanh nghiệp Việt phải điêu đứng.
Điển hình đầu năm 2018, ba trong số 22 doanh nghiệp bị Trung Quốc từ chối nhập khẩu gạo do vi phạm quy định về an toàn thực phẩm. Phía Trung Quốc cho biết họ đã theo dõi ba doanh nghiệp này một thời gian dài và phát hiện nhiều vi phạm.
Bộ Công Thương và Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn đang nỗ lực giúp ba doanh nghiệp khôi phục lại xuất khẩu sang Trung Quốc.
