Nhiều hãng hàng không đề xuất giảm bớt phi công trong buồng lái để tiết kiệm chi phí

Thay đổi có thể đến sớm

Nhiều hãng hàng không và cơ quan quản lý đang kiến nghị các chuyến bay chở khách chỉ cần một phi công trong buồng lái thay vì hai người như hiện tại.

Sự thay đổi này sẽ làm giảm chi phí và khắc phục phần nào tình trạng thiếu hụt nhân lực. Tuy nhiên, việc để một phi công chịu trách nhiệm kiểm soát toàn bộ chuyến bay khiến một số người lo ngại về sự an toàn.

Hơn 40 nước bao gồm Anh, Đức và New Zealand đã yêu cầu cơ quan đặt ra các tiêu chuẩn hàng không của Liên Hợp Quốc xúc tiến các chuyến bay một phi công.

Cơ quan An toàn Hàng không Liên minh châu Âu (EASA) cũng đã làm việc với các nhà sản xuất máy bay để xác định cách vận hành các chuyến bay một người lái và chuẩn bị các quy tắc để giám sát chúng. EASA cho biết các chuyến bay như vậy có thể bắt đầu vào năm 2027.

Theo tờ Bloomberg, kế hoạch trên vấp phải sự phản đối của các phi công và hành khách. Ông Tony Lucas, Chủ tịch Hiệp hội Phi công Australia & Quốc tế, lo ngại rằng một phi công đơn độc có thể bị choáng ngợp khi rơi vào trường hợp khẩn cấp trước khi có người kịp đến buồng lái để trợ giúp.

Ông Lucas nói: “Những người đưa ra đề xuất trên không phải lái máy bay mỗi ngày. Khi rắc rối xuất hiện thì tình hình xấu đi rất nhanh chóng”.

Đó là điều đã xảy ra trên chuyến bay 447 của Air France trên đường từ Paris đến Rio de Janeiro vào ngày 1/6/2009. Khi máy bay đang ở độ cao 10.670 m trên Đại Tây Dương và cơ trưởng nghỉ ngơi trong cabin, hai phi công trong buồng lái bắt đầu nhận được kết quả cảm biến tốc độ bị sai.

Chỉ sau 90 giây, cơ trưởng bước vào buồng lái, nhưng lúc đó đã quá trễ. Chưa đầy ba phút sau, máy bay rơi xuống mặt nước, khiến toàn bộ 228 người thiệt mạng.

Ông Lucas cũng lo ngại rằng nếu tổ bay chỉ còn một phi công thì những người trẻ sẽ có ít cơ hội học tập.

Rào cản tâm lý hay kỹ thuật?

Đề xuất một phi công trong buồng lái tạo ra rất nhiều thách thức. Điều gì sẽ xảy ra nếu phi công duy nhất bị ngất hoặc bắt đầu hành xử bất thường? Tự động hóa, công nghệ và hỗ trợ từ mặt đất sẽ phải tìm cách để thay thế chuyên môn, khả năng xử lý và phản ứng tức thời của phi công thứ hai.

Theo yêu cầu EU gửi Tổ chức Hàng không Dân dụng Quốc tế (ICAO) - cơ quan ấn định tiêu chuẩn hàng không của Liên Hợp Quốc - điều kiện để vận hành chuyến bay một phi công là nó phải an toàn như khi có hai người điều khiển.

Ông Alexander Feldman, Chủ tịch Boeing khu vực Đông Nam Á, phát biểu tại một sự kiện gần đây: “Rào cản tâm lý có lẽ còn lớn hơn cả rào cản kỹ thuật. Công nghệ hiện nay đã đủ để hỗ trợ cho các chuyến bay một phi công, điều quan trọng là làm sao cho các nhà quản lý và công chúng thấy thoải mái”.

Đánh giá nhu cầu

Giá trị của buồng lái có hai phi công đã được chứng minh vào ngày 15/1/2009, khi máy bay của US Airways va phải một đàn chim ngay sau khi cất cánh, khiến hai động cơ ngừng hoạt động.

Cơ trưởng Chesley "Sully" Sullenberger và cơ phó Jeffrey Skiles đã cùng nhau hạ chiếc Airbus A320 xuống sông Hudson. Mọi người đều sống sót. Sự kiện này được biết đến với cái tên “Phép màu trên sông Hudson”.

Trao đổi với ICAO, Hiệp hội Phi công Hàng không Quốc tế khẳng định rằng cho đến nay, "một phi công thứ hai đủ tiêu chuẩn, được đào tạo bài bản có mặt trực tiếp trong buồng lái" vẫn là lựa chọn an toàn nhất cho một chuyến bay .

Ông Joe Leader, Giám đốc của hiệp hội hàng không tập trung vào trải nghiệm của hành khách Apex, khẳng định: “Hành khách đi máy bay thương mại kỳ vọng và hoàn toàn xứng đáng có hai phi công trong buồng lái”.

Hội đồng Điều phối Quốc tế của các Hiệp hội Hàng không Vũ trụ, tổ chức đại diện cho các nhà sản xuất máy bay trên toàn thế giới, đang thúc giục ICAO đưa ra lộ trình phù hợp cho chuyến bay do một phi công điều khiển trong các giai đoạn không quan trọng.

Airbus đang xem xét điều chỉnh để máy bay của hãng có thể được vận hành bởi tổ bay nhỏ hơn. Hiện tại, Airbus đang hợp tác với các hãng hàng không và cơ quan quản lý để đánh giá xem liệu hai phi công có thể thay thế tổ bay ba người một cách an toàn trên các chuyến bay đường dài hay không.

Bloomberg cho biết không ít hãng hàng không đang xem xét các chuyến bay một phi công. Trong số đó có cả China Eastern Airlines, hãng gặp phải vụ tai nạn rơi máy bay chở khách khiến hơn 130 người thiệt mạng hồi tháng 3.