Nhật Bản cân nhắc đưa gạo vào đàm phán thuế quan với Mỹ
Các nghị sĩ LDP cầm quyền tại Nhật Bản đang tranh luận về đề xuất tăng nhập khẩu gạo từ Mỹ như một phần trong thỏa thuận thuế quan với chính quyền Tổng thống Donald Trump.
Ủy ban An ninh Lương thực thuộc LDP vừa ra nghị quyết khẳng định việc hy sinh nông, lâm, thủy sản để đổi lấy giảm thuế ô tô là "hoàn toàn không thể chấp nhận được".
Ngày 25/4, ông Hiroshi Moriyama, Tổng thư ký LDP kiêm Trưởng Ủy ban An ninh Lương thực, đã trao nghị quyết này cho Bộ trưởng Nông nghiệp Taku Eto. Khi đó, chính phủ của Thủ tướng Shigeru Ishiba đang cân nhắc đề xuất tăng nhập khẩu gạo Mỹ như một “con bài mặc cả” trong đàm phán thuế quan. Trưởng đoàn đàm phán Nhật Bản Ryosei Akazawa đã tham dự hai vòng thảo luận với phía Mỹ.
Mỗi năm, Nhật Bản nhập khoảng 770.000 tấn gạo từ nhiều quốc gia theo Thỏa thuận “tiếp cận tối thiểu” miễn thuế trong khuôn khổ WTO. Lượng gạo vượt hạn ngạch sẽ chịu thuế 341 yen/kg (2,37 USD).
Năm nay, do thiếu hụt nguồn cung trong nước và giá tăng cao, nhu cầu tiêu dùng gạo nhập khẩu tăng mạnh. Tuy nhiên, LDP đang chuẩn bị cho cuộc bầu cử Thượng viện mùa hè, và lá phiếu từ các cộng đồng nông nghiệp có thể mang tính quyết định.
"Chính phủ LDP sẽ sụp đổ nếu đụng đến gạo," một nghị sĩ đảng LDP đại diện cho nông dân cảnh báo.
LDP cũng nhận thấy, việc chính phủ sử dụng mọi sản phẩm nông nghiệp trong các cuộc đàm phán về thuế là không khả thi. Do đó, LDP đã loại bỏ cụm từ “tất cả nông sản, lâm sản và thủy sản” khỏi dự thảo nghị quyết ban đầu.
Hôm 25/4, ông Hiroshi Moriyama bày tỏ sẵn sàng tăng nhập khẩu ngô và đậu nành từ Mỹ, nhưng phản đối tăng nhập khẩu gạo, lương thực thiết yếu của Nhật.
Theo Bộ Nông nghiệp Nhật Bản, tính đến năm 2020, nước này có khoảng 700.000 tổ chức quản lý sản xuất gạo, trong khi chỉ có 50.000 trồng đậu nành, và số trồng ngô còn thấp hơn.
Các nghị sĩ LDP đại diện giới nông dân muốn nâng cao tỷ lệ tự cung tự cấp nhằm đảm bảo nguồn lương thực ổn định trong tình huống khẩn cấp. Họ lo ngại tăng nhập khẩu gạo sẽ ảnh hưởng tiêu cực đến sinh kế của nông dân và kéo giảm sản lượng lúa gạo trong nước.
Tranh cãi về chủ đề trên không mới. Nhật Bản từng áp dụng các quy định thời chiến về phân phối và giá gạo cho đến tận năm 1995. Sau khi bãi bỏ, chính phủ chuyển sang chính sách dự trữ nhưng vẫn không ngăn được tình trạng thiếu hụt nguồn cung gạo trong năm nay.
Sau cuộc xung đột Nga–Ukraine năm 2022 khiến giá ngũ cốc tăng vọt, các nghị sĩ LDP bảo vệ quyền lợi nông dân bắt đầu nhấn mạnh vai trò của “an ninh lương thực”. Tháng 10 năm ngoái, ông Hiroshi Moriyama quyết định thành lập Ủy ban An ninh Lương thực trực thuộc Chủ tịch đảng.
Các nghị sĩ bảo vệ quyền lợi nông dân còn đề xuất tăng ngân sách cho an ninh lương thực. Ngày 11/4, ông Moriyama đã trình lên Thủ tướng Shigeru Ishiba bản đề xuất phân bổ ngân sách riêng cho kế hoạch mới về nông nghiệp và lương thực.
Hiện mỗi năm, Bộ Nông nghiệp, Lâm nghiệp và Thủy sản nhận khoảng ngân sách khoảng 2,2 nghìn tỷ yen (15,2 tỷ USD). Bản đề xuất kiến nghị tăng ngân sách để mở rộng quy mô trang trại và áp dụng công nghệ số nhằm giảm chi phí.
Một quan chức cấp cao LDP cho rằng ngân sách nên đạt mức trên 10 nghìn tỷ yen trong 5 năm tới.
