Người trẻ chọn thuê nhà thay vì oằn mình trả lãi ngân hàng

Chị Thu Ngân (28 tuổi, Cầu Giấy, Hà Nội) cho biết, bản thân hiện tại rất nhẹ nhõm với lựa chọn của bản thân. Cách đây một năm, vợ chồng chị từng có ý định vay ngân hàng thêm 2 tỷ đồng để mua một căn hộ 2 phòng ngủ. Tuy nhiên, sau khi tham khảo hơn 10 dự án cả cũ lẫn mới và cân đo đong đếm về mọi mặt, hai vợ chồng bàn bạc lại và quyết định tạm hoãn kế hoạch mua nhà vô thời hạn, thay vào đó là đi thuê.

"Với mức thu nhập gần 50 triệu đồng/tháng, hiện chưa có con nên chúng tôi khá thoải mái trong việc bỏ tiền thuê một căn hộ hơn 40 m2. Sắp tới có con nhỏ thì khoản thu nhập này vẫn khá ổn để xoay sở. Tuy nhiên, nếu chúng tôi quyết định mua nhà vào năm ngoái, thì có lẽ các năm tới sẽ rất vất vả bởi vừa lo chi phí sinh hoạt, nuôi con, vừa lo trả lãi ngân hàng. Áp lực khi đó sẽ nhân đôi, nhân ba. Đổi lại, việc thuê nhà sẽ linh động hơn, bớt gánh nặng giúp cuộc sống thoải mái hơn", chị Ngân nói.

Một báo cáo của CBRE về chênh lệch giá nhà và thu nhập bình quân đầu người tại các thành phố lớn thuộc khu vực châu Á chỉ ra, hai thành phố lớn nhất của Việt Nam là Hà Nội và TP HCM đều thuộc nhóm thành phố có tỷ lệ chênh lệch giá nhà và thu nhập bình quân đầu người ở mức thấp. Đồng nghĩa người dân tại hai thành phố này sẽ khó sở hữu nhà ở với thu nhập hiện tại.

Cụ thể, TP Hà Nội hiện có giá bán căn hộ ở mức 2.600 USD mỗi m2 (khoảng 66 triệu đồng), thu nhập bình quân đầu người khoảng 6.300 USD mỗi năm, tỷ lệ chênh lệch giữa thu nhập và giá nhà là 2,4.

Còn tại TP HCM, giá căn hộ ở mức 2.800 USD mỗi m2 (khoảng 71 triệu đồng), thu nhập bình quân đầu người đạt khoảng 7.500 USD mỗi năm, tỷ lệ chênh lệch là 2,7. Con số này thấp hơn rất nhiều nơi trong khu vực và chỉ đứng trên Hong Kong (Trung Quốc) tỷ lệ 1,7; Seoul (Hàn Quốc) tỷ lệ 2,3 và Manila (Phillipines) cũng có tỷ lệ 2,3.

Theo CBRE, giá nhà tại hai thành phố lớn nhất của Việt Nam hiện chỉ ngang ngửa với nhiều nước trong khu vực nhưng thu nhập bình quân của người lao động lại thấp hơn rất nhiều các nước lân cận. Chẳng hạn, tại Kuala Lumpur (Malaysia), giá căn hộ trung bình ngang với Hà Nội, vào khoảng 66 triệu đồng mỗi m2 nhưng thu nhập bình quân đầu người lại lên đến 28.000 USD, cao gấp hơn 4 lần Hà Nội.

Với sự chênh lệch này, người lao động tại Hà Nội và TP HCM thậm chí còn khó có cơ hội tiếp cận nhà ở hơn cả Singapore.

Thống kê của Hội Môi giới Bất động sản Việt Nam (VARS) cũng cho thấy, giá căn hộ liên tục tăng và thiết lập mặt bằng giá mới ở ngưỡng cao. Trong 5 năm qua, giá căn hộ chung cư tại Hà Nội, TP HCM và Đà Nẵng đã đạt mức tăng trưởng lần lượt là 72,4%; 49,9% và 34,3%; trong khi thu nhập trung bình của người dân chỉ tăng khoảng 6-10% mỗi năm và ở mức rất thấp.

Điều này khiến người lao động trẻ buộc phải thuê nhà do không đủ khả năng tài chính mua nhà và khó có thể đáp ứng mức vay vốn dài hạn lớn như vậy.

Cụ thể, với giá nhà hiện tại, một căn chung cư 2 phòng ngủ giá dưới 3 tỷ gần như biến mất. Ngay cả khi có sẵn tài chính tương đương khoảng 30% giá trị căn hộ và chọn vay mua nhà phần còn lại, tương ứng với khoảng hơn 2 tỷ đồng, thì việc vay mua nhà đối với người trẻ vẫn gặp muôn vàn khó khăn.

Theo chuyên gia VARS, lựa chọn vay mua nhà đồng nghĩa với việc phải trả nợ trong 15-25 năm, hoặc phải “bóp mồm bóp miệng” cắt giảm nhiều khoản chi tiêu khác để có thời gian trả nợ ngắn hơn. Đồng nghĩa với việc ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống. Lãi suất thả nổi khó dự báo cũng làm nhiều người trẻ không dám vay mua nhà.

Bên cạnh vấn đề tài chính, tư duy về sở hữu nhà cũng dần thay đổi, đặc biệt là với thế hệ trẻ. Thay vì oằn mình gánh nợ để sở hữu một căn hộ, nhiều người chấp nhận đi thuê để có cuộc sống linh hoạt hơn.

Theo đó, thế hệ trẻ, đặc biệt là thế hệ gen Z có lối sống linh hoạt với xu hướng thích trải nghiệm và khám phá. Họ dễ ra quyết định thay đổi nơi ở và nơi làm việc hơn so với các thế hệ trước. Việc thuê nhà giúp họ thuận lợi di chuyển mà không bị ràng buộc bởi tài sản cố định.

Thậm chí, nhóm người trẻ thu nhập thuộc top cao, sở hữu nhiều bất động sản, vẫn sẵn sàng thuê các khu căn hộ dịch vụ cao cấp, có giá lên tới hàng nghìn USD mỗi tháng để hưởng thụ dịch vụ tiện nghi, đẳng cấp. 

Các chuyên gia cho rằng việc lựa chọn thuê nhà thay vì mua giúp người trẻ duy trì lối sống linh hoạt và giảm áp lực tài chính trong ngắn hạn. Tuy nhiên, để đảm bảo chất lượng cuộc sống và hiệu quả kinh tế, người trẻ cần lưu ý cân nhắc kỹ lưỡng để đảm bảo phù hợp tài chính và nhu cầu sống.

Để tránh áp lực tài chính kéo dài, chi phí thuê cần khống chế ở mức không quá 30% thu nhập. Bên cạnh giá cả, cần ưu tiên vị trí thuận tiện cho làm việc và sinh hoạt, đồng thời lựa chọn chủ nhà uy tín, hợp đồng rõ ràng về thời gian và mức giá thuê. Song song với việc kiểm tra chất lượng nhà ở, an ninh và dịch vụ quản lý đối với sản phẩm căn hộ...

Không nhất thiết phải sở hữu nhà

Theo chuyên gia kinh tế, TS. Đinh Thế Hiển, trong suốt năm 2024, nhiều thông tin xoay quanh việc chung cư tăng giá giống như một niềm cảm hứng cho thị trường bất động sản phục hồi. Hiện tượng này cũng tạo tâm lý “sợ bỏ lỡ” cho những người lao động có nhu cầu ở thực tại TP HCM, Hà Nội.

“Giá chung cư tăng từ đầu năm ngoái là đúng, nhưng điều này không có nghĩa là giá bất động sản nói chung tăng. Quan sát trong giai đoạn 2016 – 2023, không ai coi chung cư là một kênh đầu tư sinh lời, thay vào đó nhiều người chọn mua nhà phố, đất nền.

Giá chung cư đã bị nén nhiều năm, cho đến khi nhiều người chán đất nền và quay về với bất động sản khai thác, thì chung cư được săn lùng. Khi một lượng lớn nhà đầu tư tham gia vào phân khúc này thì tất nhiên giá tăng là điều khó tránh khỏi. Tuy nhiên, giá chung cư sẽ không thể tăng mãi, bởi quy luật lượng đổi chất đổi", vị này nói.

Quay trở lại câu chuyện có nên vay ngân hàng mua chung cư lúc này hay không, ông Hiển cho rằng hiện nay nếu muốn an cư lập nghiệp thì không bắt buộc phải sở hữu nhà. Nhiều người có tiền vẫn sẵn sàng đi thuê.

“Nếu một người có tiền và có công việc, thu nhập ổn định có thể mua chung cư. Còn ai chưa đủ tiền, thích cuộc sống năng động thì không nhất thiết phải vay tiền mua chung cư lúc này, thay vào đó hãy tối đa hóa danh mục đầu tư ở mức an toàn”, ông Hiển cho hay.